*όπου ''Ενός'' στα αρχαία ελληνικά σημαίνει ''άνθρωπος''. Έν=Ένα=One=Ο.Ν.Ε.=Ο.Η.Ε=UN=Γυνή=Οίνος=Venus/Αφροδίτη.

Η ''Πλειοψηφία του Ενός'' δεν αναφέρεται μόνο στο γεγονός ότι στην ζυγαριά της οικονομίας οι πολλοί βουλιάζουν και ο ένας διασώζεται αλλά, επιπροσθέτως, σημαίνει ότι αυτός ο ένας (1) άνθρωπος διασώζει κυρία και έλκει το πλοίο της κυβέρνησης, τον κύβο που ερρίφθη και βυθίζεται (όπως ακριβώς σε μιαν ζυγαριά όπου η μάζα των πολλών χάνεται λόγω του βάρους). Η βάση της ερευνητικής μεθόδου στηρίζεται στην διαδικασία λήψης αποφάσεων κατά πλειοψηφία και την έκδοση αποτελεσμάτων μετρήσεων, ερευνών, ψηφοφορίας, εκλογής στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια και στις Συνόδους Κορυφής της Ε.Κ. που διασώζουν μιαν χώρα -άνευ δικαιώματος αρνησικυρίας (βέτο)- από την ανισορροπία του Δημοσίου και από το “φούντο” του ταμείου της, δηλ. το Δ.Ν.Τ., με βάση τον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος και το εσωτερικό δίκτυο INNERNET πληρωμής της εργασίας των Ελλήνων κατ' οίκον: είναι το μοναδικό οικονομικό και τραπεζικό σύστημα στον κόσμο που λειτουργεί ως ραδιο-τηλεοπτικό κανάλι θετικών ειδήσεων και νέων μέσω προγραμμάτων και ταινιών με σκοπό την επικοινωνία με το κοινό. Αφενός χρησιμεύει ως Τράπεζα (Data Bank) πληροφοριών, δεδομένων και αίματος με προσωπική περιουσία 300 τρις Φοινίκων και αφετέρου βασίζεται στους θεσμούς της Ελεύθερης Οικονομίας ("Free Market"), στην απόλυτη τραπεζική πίστη, στο επιτόκιο Labor και στο ελληνικό νόμισμα οίκου (I.Q., συμβολική ονομασία για τον Φοίνικα, ο οποίος είναι το νόμισμα των Ελλήνων που αγαπούν την πατρίδα τους, που γνωρίζουν επαρκώς αρχαία και νέα Ελληνικά, Λατινικά, Αγγλικά, Γαλλικά κ.τ.λ., αγαπούν την έντεχνη μουσική, ελληνική και ξένη, και την ίδια την Τέχνη ενώ, με βάση την κατά κεφαλήν καλλιέργεια του Α.Ε.Π. αποτελεί την πλέον ανθούσα οικονομία στην Ευρώπη). Πρόκειται για μιαν νομισματική μονάδα που χαμηλότερη από αυτήν στον κόσμο σε αξία πλούτου δεν υπάρχει διότι πρωτίστως η νοημοσύνη και το νόμισμα των πολιτών που την χρησιμοποιούν δεν υποτιμάται ΠΟΤΕ: ειδικότερα, στηρίζεται στο νόμισμα της Αναγέννησης -ο Φοίνιξ- με βάση την ρήτρα E.C.U., δηλαδή 1 Φοίνιξ=3 Δολλάρια ενώ το Ευρώ υπολογίζεται με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες των υπολοίπων νομισμάτων με βάση το E.C.U., το E.C.U. όμως υπολογίζεται ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!

Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2011

ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΙΔΕΩΝ: μικρή συλλογή κειμένων του δημοσιογράφου Χρύσανθου Λαζαρίδη (3)


ΧΕΙΜΑΡΡΟΙ ΑΙΜΑΤΟΣ – ΠΟΤΑΜΟΙ ΑΝΟΗΣΙΑΣ


Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005




Κάθε φορά που τρέχει αίμα αθώων θυμάτων στη Νέα Υόρκη, τη Μαδρίτη ή το Λονδίνο, περισσεύει η ανοησία ορισμένων «αναλυτών» στην Αθήνα. Εμφανίζονται άλλοτε                      να δικαιολογούν (όχι απλώς να «εξηγούν»), άλλοτε να νομιμοποιούν (όχι απλώς                               να «αναλύουν») και καμιά φορά να επιχαίρουν κι όλα για τα εγκλήματα της ισλαμικής τρομοκρατίας…
Ας μας επιτραπούν, λοιπόν, κάποιες κρίσιμες παρατηρήσεις:

* Η Αλ Κάϊντα δεν έχει σχέση με τη φρίκη του πολέμου, ούτε με άλλες, προγενέστερες μορφές τρομοκρατίας. Σε όλες τις άλλες μορφές βίας που γνωρίσαμε, επιδιώκεται κάποιος τακτικός σκοπός. Οι αντίπαλοί προσπαθούν να εξουδετερώσουν ένα στόχο και, ανάλογα με την αγριότητα της σύγκρουσης, πολλές φορές αδιαφορούν                             για τις απώλειες αμάχων. Οι τρομοκράτες της Αλ Κάϊντα δεν επιδιώκουν κάποιο τακτικό στόχο – οι μαζικές δολοφονίες αθώων είναι γι’ αυτούς αυτοσκοπός.                           Δεν αδιαφορούν για τις ζωές των αμάχων - επιδιώκουν συστηματικά και αποκλειστικά τη μαζική σφαγή…

* Είναι σφάλμα να συσχετίζουμε τη δράση της Αλ Κάϊντα με αδικίες που υπέστη                         (ή πιστεύει ότι υπέστη) ο μουσουλμανικός κόσμος. Το πιο αιματηρό πλήγμα της έγινε               σε βάρος των ΗΠΑ, το Σεπτέμβριο του 2001, ενώ όλη την προηγούμενη οκταετία                       οι Αμερικανοί είχαν βοηθήσει (μερικές φορές σκανδαλωδώς) τα ισλαμικά κινήματα παντού στον κόσμο: Είχαν βοηθήσει τους Ταλιμπάν να πάρουν την εξουσία                           στο Αφγανιστάν. Τους Τσετσένους εναντίον των Ρώσων. Τους Βόσνιους Μουσουλμάνους εναντίον των Σέρβων. Δεν υπήρξε ισλαμικό κίνημα                                    που δεν το βοήθησαν οι Αμερικανοί στη δεκαετία του ’90. Κι όμως, το 2001 υπέστησαν στο έδαφος τους αποτρόπαιο χτύπημα της ισλαμικής τρομοκρατίας. Άλλωστε                              – κι εκ των υστέρων - η Αλ Κάϊντα δεν χτύπησε μόνο την Ισπανία και τη Βρετανία,                   που έστειλαν στρατεύματα στο Ιράκ. Χτύπησε και το Μπαλί και το Μαρόκο,                              που δεν είχαν καμία ανάμιξη. Χτύπησε και την Τουρκία, που αντιτάχθηκε στον πόλεμο του Ιράκ…
 
* Είναι αφελής κοινοτοπία να λέμε, ότι «η αδικία σπρώχνει λαούς στην τρομοκρατία». Πολλοί λαοί αδικήθηκαν και πολέμησαν πεισματικά για την Ελευθερία τους.                        Τέτοιου είδους μαζική, συστηματική κι αδιάκριτη τρομοκρατία δεν επιχείρησε κανείς άλλος – πέρα από την ισλαμική τρομοκρατία.

* Η Αλ Κάϊντα δεν έχει πολιτικούς στόχους – προσπαθεί να επιβάλει                                                το «Σχέδιο του Θεού» στη γη: Να «απελευθερώσει τα ιερά εδάφη του Ισλάμ»                               (στα οποία περιλαμβάνει και τα Βαλκάνια) και να χρησιμοποιήσει το πετρέλαιο                            ως όργανο παγκόσμιας επιβολής. Η Αλ Κάϊντα δεν διαπραγματεύεται.                                        Δεν απομονώνεται πολιτικά: έχει ήδη κηρύξει τον πόλεμο σε όλα τα αραβικά καθεστώτα – που τα θεωρεί «προδοτικά», επειδή ακριβώς κάνουν «πολιτική» με τη Δύση.                      Προχθές μάλιστα δολοφόνησε τον Αιγύπτιο πρέσβη στο Ιράκ…
 
* Αν λυθεί το Παλαιστινιακό, δεν θα «τελειώσει» η τρομοκρατία. «Πολιτική λύση» σημαίνει συμβιβασμό. Το «Σχέδιο του Θεού» που «υπηρετεί» η Αλ Κάϊντα, δεν κάνει οποιοδήποτε συμβιβασμό. Αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν κάποιοι στην Αθήνα,                                 η Αλ Κάϊντα δεν αντιμετωπίζεται πολιτικά. Κάποιοι δικοί μας θεωρούν την ισλαμική τρομοκρατία «κίνημα Ελευθερίας», ενώ είναι κίνημα διεθνούς επιβολής. Πιστεύουν                   ότι «μόνο πολιτικά» μπορεί να αντιμετωπιστεί, ενώ πρόκειται για «ασύμμετρη απειλή», απέναντι στην οποία η παραδοσιακή πολιτική δεν έχει καμία ισχύ. Κι αποδοκιμάζουν                 τα μέτρα αστυνόμευσης, ενώ είναι τα μόνα που μπορούν να προσφέρουν κάποιο βαθμό προστασίας – όχι απόλυτο ασφαλώς. Γιατί σε κάθε τρομοκρατικό πλήγμα                               που μας συγκλόνισε, αντιστοιχούν δεκάδες που αποσοβήθηκαν λόγω των αστυνομικών μέτρων – και δεν μας απασχόλησαν, γιατί είτε δεν τα μάθαμε ποτέ                                               είτε δεν έγιναν πρωτοσέλιδα...
 
Ο ιδεοληπτικοί «φωστήρες» μας κινούνται αντίθετα απ’ ό,τι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, που ήδη αποφασίζουν στενότερη διεθνή συνεργασία κατά της τρομοκρατίας, μηδενική ανοχή απέναντί της και ισχυρά μέτρα εσωτερικής προστασίας. Άλλωστε, έχουν ήδη απειληθεί και χώρες όπως η Γαλλία - που αντιτάχθηκαν στο Πόλεμο του Ιράκ                              - διότι απαγόρευσε στα σχολεία της την ισλαμική μαντίλα και τη μπούργκα.
Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι καταλαβαίνουν έστω κι αργά. Μερικοί δικοί μας                                 δεν καταλαβαίνουν με τίποτε...




ΟΛΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΔΥΣΚΟΛΑ…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    23 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005


Ο λεγόμενος γάμος των ομοφυλοφίλων δεν έχει καμία σχέση με το δικαίωμα στη «σεξουαλική ιδιαιτερότητα», που είναι απολύτως σεβαστό. Ουδείς δικαιούται να κρίνει ένα συνάνθρωπό μας, για τις προτιμήσεις του μέσα στην κρεβατοκάμαρά του.
Εδώ δεν συζητάμε τη θρησκευτική διάσταση του γάμου: οι ομοφυλόφιλοι δεν διεκδικούν από την Εκκλησία να τους «ευλογήσει», αλλά από την Πολιτεία να τους «νομιμοποιήσει». Συζητάμε για τη νομική διάσταση του γάμου. Δηλαδή για μια σειρά από προνόμια - φορολογικά, κληρονομικά και ασφαλιστικά - που δίνονται στους έγγαμους, ως «ενθάρρυνση» και «αποζημίωση» για την δημιουργία οικογένειας, δηλαδή για την γέννηση, συντήρηση και ανατροφή παιδιών.
Αυτά δίνονται στους έγγαμους, όχι ανάλογα με τη σεξουαλική συμπεριφορά τους, αλλά λόγω του γεγονότος ότι δημιουργούν παιδιά – πράγμα απολύτως κρίσιμο για την αναπαραγωγή της κοινωνίας.
Οι ομοφυλόφιλοι έχουν κάθε δικαίωμα να συζούν ελεύθεροι - αλλά παιδιά δεν κάνουν. Και οικογένειες δεν δημιουργούν. Γιατί να έχουν τα ίδια προνόμια όπως οι έγγαμοι ετερόφυλοι; Το κίνητρο των ομοφυλόφιλων να συζήσουν είναι να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για ερωτική συμβίωση. Αυτό είναι απολύτως σεβαστό, αλλά γιατί, τάχα, πρέπει να επιδοτείται με ιδιαίτερα προνόμια από την Πολιτεία;
Βεβαίως, εδώ τίθεται ένα άλλο ζήτημα: Μπορεί ζευγάρια ομοφυλοφίλων να θέλουν να υιοθετήσουν παιδιά. Οπότε γιατί, άραγε, να μην δικαιούνται τα ίδια δικαιώματα με τους ετερόφυλους που μεγαλώνουν δικά τους παιδιά;
Μισό λεπτό όμως: Έχουμε αποδεχθεί το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων να υιοθετούν και να μεγαλώνουν παιδιά; Από πότε; Αν είναι κάτι στο όποίο συμφωνεί η παραδοσιακή και η σύγχρονη Ψυχολογία είναι ότι τα παιδιά μεγαλώνοντας χρειάζονται γονεϊκά πρότυπα αμφοτέρων των φύλων. Χρειάζονται δίπλα τους πρότυπο πατέρα και μητέρας. Στην περίπτωση χηρείας, διαζυγίου ή μονογονεϊκών οικογενειών, τα παιδιά στερούνται το ένα πρότυπο, από κακοτυχία ή επιλογή των γονέων τους - όχι από πρόνοια του νόμου. Και υπάρχει πάντα η πιθανότητα ο πατέρας ή η μητέρα τους να παντρευτούν μελλοντικά και να αποκτήσουν κι αυτά οικογένεια με αμφότερα τα γονεϊκά πρότυπα. Στην περίπτωση της συμβίωσης ομοφυλοφίλων ο νόμος καταδικάζει εξ αρχής τα παιδιά να ανατραφούν σε «οικογένεια» με δύο θετούς «γονείς» του ιδίου φύλου. Είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι κατάλληλο περιβάλλον για την ανατροφή τους;
Η συντριπτική πλειονότητα των ετεροφυλικών ζευγαριών κάνουν παιδιά – κι αν κάποιες δεν κάνουν, είναι γιατί δεν μπορούν όχι γιατί δεν θέλουν. Η συντριπτική πλειονότητα των ομοφυλοφιλικών ζευγαριών επιλέγουν να ζήσουν μαζί γιατί θέλουν «να χαρούν τη ζωή», όπως τη βλέπουν οι ίδιοι, όχι γιατί θέλουν να αναθρέψουν παιδιά.
Όλες οι προσωπικές επιλογές είναι απόλυτα σεβαστές, αλλά πώς θα δώσουμε τα προνόμια αυτών που κάνουν οικογένεια σε αυτούς που δεν κάνουν, χωρίς να αδικήσουμε τους δεύτερους, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού;
Καλλιεργείται, ακόμα, η εντύπωση, ότι ο γάμος των ομοφυλοφίλων αποτελεί «αναπόφευκτη τάση των καιρών». Η αλήθεια είναι διαφορετική: Στις ΗΠΑ ελάχιστες πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει το γάμο των ομοφυλοφίλων. Κι όπου τέθηκε σε δημοψήφισμα στις τελευταίες εκλογές κατά κανόνα απορρίφθηκε. Στην Ευρώπη τρεις χώρες μόνο έχουν προχωρήσει σε τέτοιες νομοθετικές ρυθμίσεις. Από τις υπόλοιπες, στη Γαλλία, ο σημερινός κεντροδεξιός πρωθυπουργός Ντεβιλπέν, το απόρριψε πρόσφατα με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, όπως είχε κάνει λίγο παλαιότερα και ο σοσιαλιστής Ζοσπέν. Ενώ στη Γερμανία, τόσο οι Σοσιαλδημοκράτες όσο και οι Χριστιανοδημοκράτες αρνήθηκαν ακόμα και να το συζητήσουν.
Μη βιαζόμαστε λοιπόν, να υιοθετήσουμε κάθε πολιτικό συρμό και κάθε ιδεολογική μόδα «ως ιστορική τάση προόδου». Ο σκουπιδοτενεκές της Ιστορίας είναι γεμάτος συρμούς που κάποτε εμφανίστηκαν ως «αναπόφευκτες ιστορικές νομοτέλειες» και που σήμερα ούτε θέλουμε να τις θυμόμαστε. Καλό είναι να τα βλέπουμε όλα αυτά με κριτική ματιά. Σεβόμενοι τα δικαιώματα όλων κι αναγνωρίζοντας την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Αλλιώς δημιουργούμε εκτρώματα, παράγουμε αδικίες και ωθούμε την κοινωνία σε ακραίες θέσεις…















«ΑΚΡΟΦΟΒΙΕΣ» ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΕΠΟΧΕΣ…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2005



Τι ακριβώς είναι «ακραία άποψη»;
Μέχρι τον 2000, η ελληνική ελίτ είχε μια έκδηλη αυτοπεποίθηση όταν απέδιδε τέτοιους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς. Ως τότε, σημείο αναφοράς, για το τι είναι «πολιτικώς ορθό» και τι είναι «ακραίο», ήταν η ομοφωνία που επικρατούσε σχετικώς σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Μετά τα πράγματα άρχισαν να περιπλέκονται…
-- Με αφορμή το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ αποκολλήθηκαν από την «πολιτική ορθότητα» κι υιοθέτησαν πρακτικές εσωτερικής ασφαλείας και εξωτερικής πολιτικής, πολύ συζητήσιμες ασφαλώς και σε απόλυτη σύγκρουση με την ως τότε «πολιτική ορθότητα». Μπορούσε, όμως, κανείς να κατηγορήσει την πιο ισχυρή, την πιο προηγμένη χώρα, με το μακροβιότερο δημοκρατικό πολίτευμα του πλανήτη, για «ακρότητα»;
Τότε απλώς καταδικάστηκε ο Πρόεδρος Μπούς, ο οποίος «σφετερίστηκε την εξουσία» κι επέβαλε μιαν ακραία πολιτική «νέο-συντηρητισμού», με την οποία διαφωνούσε, υποτίθεται, όλη η υπόλοιπη ανθρωπότητα.
-- Το πράγμα έμπλεξε το 2003, όταν αποκαλύφθηκε ότι με την εξωτερική πολιτική Μπούς (στο Ιράκ) συμφώνησε και η Βρετανία, υπό τη διακυβέρνηση του Τόνυ Μπλαίρ. Ως τότε, η «πολιτική ορθότητα» της Ευρώπης θαύμαζε τον «Τρίτο Δρόμο» του βρετανού Πρωθυπουργού. Τι ακριβώς συνέβη; Μπορούσε ο σοσιαλιστής Μπλαίρ να θεωρηθεί «σύμμαχος του νέο-συντηρητισμού»; Μπορούσε η χώρα με τους παλαιότερους και πιο εδραιωμένους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, να θεωρηθεί ότι προσχώρησε – κι αυτή - στην «ακρότητα»;
-- Το πράγμα, χειροτέρεψε όταν κι άλλες επτά ευρωπαϊκές χώρες προσχώρησαν στην πολιτική Μπούς. Οι «ακραίες απόψεις» είχαν κερδίσει και μεγάλο μέρος της Ευρώπης – πέρα από τις ΗΠΑ.
-- Ακόμα χειρότερα: Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 2004, ο Μπούς επανεξελέγη, παρά το γεγονός ότι τα πράγματα στον Πόλεμο του Ιράκ δεν πήγαιναν καλά. Επανεξελέγη με σαφέστατη πλειοψηφία αυτή τη φορά, ενισχύοντας τις θέσεις του κόμματός του στο Κογκρέσο. Οι «ακραίες απόψεις» κέρδισαν τελικώς την Αμερικανική κοινωνία. Δεν ήταν πλέον αποτέλεσμα «πραξικοπηματικής επιβολής» ενός «ακραίου πολιτικού»…
-- Λίγο αργότερα επανεξελέγη και ο Μπλαίρ στη Βρετανία, παρά το γεγονός ότι είχε υποστεί δριμεία κριτική μέσα στη χώρα του και στην υπόλοιπη Ευρώπη, για την στήριξη που προσέφερε στον Μπούς κατά τον Πόλεμο του Ιράκ. Οι «ακραίες ιδέες» επικυρώνονταν ξανά κι από το εκλογικό σώμα στη Βρετανία.
-- Το χειρότερο απ’ όλα: Το τελευταίο διάστημα, τόσο ο κ. Σιράκ όσο και ο κ. Σρέντερ, που είχαν σηκώσει «τη σημαία της πολιτικής ορθότητας» κι είχαν κατακεραυνώσει τις «ακρότητες» των Μπούς και Μπλαίρ, βρίσκονται πια «στα κάτω τους». Κι αυτοί που θα τους αντικαταστήσουν πιθανότατα, ο κος Σαρκοζύ στη Γαλλία και ο κα Μέρκελ στη Γερμανία, διάκεινται πολύ πιο φιλικά προς τις «ακραίες θέσεις» των Μπλαίρ και Μπούς.
-- Για να μην αναφερθούμε στα δημοψηφίσματα του περασμένου μήνα, σε Γαλλία και Ολλανδία, που απέρριψαν πανηγυρικά το Ευρωσύνταγμα, την υπέρτατη υποθήκη της ευρωπαϊκής «πολιτικής ορθότητας», με μια συμμαχία πάσης φύσεως «ακραίων»…
Δεν είναι μόνο που οι «ακραίες ιδέες» κερδίζουν έδαφος σε μεγάλες δημοκρατικές χώρες – εντός κι εκτός Ευρώπης, παντού. Είναι που αποδυναμώνονται κι όσοι τις πολέμησαν στην Ευρώπη. Τι στην ευχή γίνεται; Όλοι έγιναν «ακραίοι» ξαφνικά ;
Ησυχάστε! Δεν έφτασε η συντέλεια του κόσμου. Ακραίες απόψεις υπήρχαν ανέκαθεν και θα υπάρχουν πάντα. Μερικές είναι, όντως, επικίνδυνες. Άλλες είναι παρανοϊκές. Άλλες εκφράζουν αντικοινωνικές τάσεις του περιθωρίου. Αλλά θυμηθείτε: Οι απόψεις που κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια, χαρακτηρίζονταν «ακραίες» πριν από μια τριακονταετία! Και μερικές απ’ αυτές που χαρακτηρίζονται «ακραίες» σήμερα, θα κυριαρχήσουν την επόμενη τριακονταετία…
Οι εκπρόσωποι μιας ελίτ που καταρρέει, θα χαρακτηρίζουν, συλλήβδην ως «ακραίους», όσους διαφωνούν μαζί τους. Που πληθαίνουν συνεχώς και παντού.
Κάθε άποψη που χαρακτηρίζεται «ακραία» δεν είναι αναγκαστικά σοβαρή ή πρωτοπόρα. Αλλά κάθε άποψη που είναι σοβαρή και πρωτοπόρα είναι αναπόφευκτο πια να χαρακτηριστεί «ακραία». Αυτό συνέβαινε πάντα, σε συνθήκες κρίσης. Αυτό θα συμβαίνει πάντα, σε μεταβατικές εποχές. Αυτό συμβαίνει και σήμερα…


Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΠΟΛΩΝΕΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ (ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ)

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2005

Εδώ και δύο χρόνια περίπου, υποστηρίξαμε από τη στήλη αυτή, ότι η προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην Ευρώπη, λειτουργεί αποσταθεροποιητικά - τόσο μέσα στην Τουρκία όσο και στην ίδια την Ευρώπη.
Ήδη προκαλεί πρωτοφανή πόλωση στην Ευρώπη – πράγμα που δεν έχει συμβεί ποτέ προηγουμένως, με την ένταξη οποιουδήποτε άλλου νέου μέλους…
Τα επιχειρήματα υπέρ της τουρκικής ένταξης είναι συνοπτικά τα εξής:
* Πρώτον, ένα γεωπολιτικό επιχείρημα: ότι μπαίνοντας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς η ίδια η Τουρκία θα σταθεροποιηθεί και η ασφάλεια της Μέσης Ανατολής θα ενισχυθεί – και μάλιστα με ευρωπαϊκή «σφραγίδα».
-- Ο αντίλογος εδώ είναι ότι η Ευρώπη δεν είναι «άσυλο ανιάτων». Δεν είναι ένας χώρος όπου εντάσσονται κράτη με χρόνια εσωτερική αστάθεια, προκειμένου να σταθεροποιηθούν. Προτεραιότητα στην ένταξη νέων χωρών έχει το ερώτημα αν μπορεί η χώρα αυτή να ενταχθεί σε ενιαίο σχήμα πολιτικής ολοκλήρωσης με τις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες κι αν αντέχει η υπόλοιπη Ευρώπη την ένταξή της. Όσον αφορά την Τουρκία, η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι αρνητική. Αν μια χώρα είναι πολύ μεγάλη και πολύ διαφορετική για να την «αντέξει» η Ενωμένη Ευρώπη, αυτό σημαίνει ότι η ένταξή της μπορεί να κάνει ζημιά στην Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, επομένως όλα τα άλλα - «γεωπολιτικά» - επιχειρήματα είναι εκτός θέματος.
Αυτό απαντά και στις ανοησίες περί «χριστιανικού κλαμπ». Η Ευρώπη δεν δημιουργεί «κλαμπ» - χριστιανικό ή οποιοδήποτε άλλο. Δημιουργεί μια Πολιτική Ένωση. Αν η Ένωση αυτή αποδειχθεί ανομοιογενής και χαλαρή, θα διαλυθεί εις τα εξ ών συνετέθη. Αν μπορέσει να εξελιχθεί σε ομοιογενή χώρο με σύγκλιση σε όλα τα επίπεδα, θα αποδειχθεί ισχυρή. Η διεθνής ισχύς της Ευρώπης δεν εξαρτάται πλέον από το πόσο «ανοίγει» με νέα μέλη, αλλά το πόσο μπορούν να συγκλίνουν τα μέλη που έχουν ήδη ενταχθεί. Η ισχύς της πλέον δεν μετριέται «με το στρέμμα», αλλά με τη δυναμική της σύγκλισης Ό,τι ανοίγει πολύ και απότομα, τελικώς χαλαρώνει και ξεχειλώνει…
* Δεύτερον, υποστηρίζεται ότι η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσει ένα «μοντέλο» κοσμικής μουσουλμανικής χώρας, η οποία θα αποτελέσει και «γέφυρα» μεταξύ Ευρώπης και Αραβικού κόσμου. Όμως κι εδώ ο αντίλογος είναι ισχυρός:
-- Η Τουρκία είναι μια χώρα ενάντια στην οποία η Άραβες επαναστάτησαν πριν από οκτώ δεκαετίες. O νέος αραβικός εθνικισμός γεννήθηκε με γενικό ξεσηκωμό τους εναντίον της Τουρκίας. Οι Άραβες δεν θα έβλεπαν εύκολα την Τουρκία, ως «οδηγό» τους…
-- Ακόμα κι αν υπήρχε δυνατότητα να δημιουργηθεί ένα μουσουλμανικό κράτος-«μοντέλο», δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να ενταχθεί το κράτος αυτό ως πλήρες μέλος στην Πολιτική Ένωση της Ευρώπης.
-- Ακόμα κι αν υπήρχε λόγος να ενταχθεί μια μουσουλμανική κοινωνία -«μοντέλο» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν υπάρχει κανένας λόγος αυτό να συμβεί με την Τουρκία. Θα μπορούσε να συμβεί με το Μαρόκο, για παράδειγμα, που είναι αραβικό κράτος, είναι πολύ μικρότερο, βρίσκεται πολύ εγγύτερα στην δυτική Ευρώπη, είναι πολύ πιο σταθερό και ασφαλέστερο από κάθε άποψη.
* Τέλος, η τουρκική ένταξη θέτει το ερώτημα των συνόρων της Ευρώπης. Όχι απλώς των γεωγραφικών συνόρων της Ευρωπαϊκής ηπείρου, αλλά τον πολιτικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Αν θέλουμε να ενώσουμε πολιτικά μια ομάδα κρατών, πρέπει να ορίσουμε με σαφήνεια τα όριά της. Κάτι που εκτείνεται επ’ άπειρον δεν ενώνεται ποτέ. Κάτι που γίνεται όλο και πιο ανομοιογενές δεν οικοδομεί ενότητα, προεξοφλεί την επικείμενη διάσπασή του.
Αν βάλουμε σύνορα στην πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, τότε είναι ευκολότερο να τα θέσουμε εντεύθεν της Τουρκίας παρά εκείθεν. Αν ενσωματώσουμε την Τουρκία, πώς αύριο θα αρνηθούμε τη Συρία, ή το Κουρδιστάν ή το Ισραήλ ή την Αίγυπτο;
Η «εκτατική» στρατηγική φαίνεται όλο και περισσότερο ως πρόσχημα διάλυσης της Ένωσης, όχι ως επιχείρημα υπέρ της πολιτικής της ενοποίησης.

Οι αντιφάσεις της Τουρκίας

Μέσα στην Τουρκία η προοπτική ευρωπαϊκής ένταξης υποκινεί αληθινή μεταπολίτευση, δηλαδή αλλαγή καθεστώτος. Σε όλα τα υπόλοιπα υποψήφια κράτη- μέλη, πρώτα άλλαξε το αυταρχικό καθεστώς κι ύστερα ενσωματώθηκαν στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς: Στην Ελλάδα, πρώτα έπεσε η στρατιωτική δικτατορία (1974) κι ύστερα μπήκε η χώρα στην τότε ΕΟΚ (1981). Το ίδιο συνέβη με την Ισπανία και την Πορτογαλία, που ακολούθησαν, στη δεκαετία του ’80. Το ίδιο συνέβη και με τις χώρες τις ανατολικής Ευρώπης, που μπήκαν στην Ένωση το 2004, μια δεκαπενταετία αφότου κατέρρευσαν τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» (1989). Σε όλες τις περιπτώσεις, πρώτα σταθεροποιήθηκε η δημοκρατία κι ύστερα μπήκαν στην Ευρώπη…
Στην Τουρκία, η ευρωπαϊκή προοπτική εμφανίζεται ως μοχλός ανατροπής του στρατοκρατικού καθεστώτος, που υπάρχει ακόμα. Αυτό δεν συνέβη με κανένα υποψήφιο κράτος-μέλος ως τώρα…
Στην Τουρκία όλοι φαίνονται να υποστηρίζουν σήμερα την ευρωπαϊκή ένταξη. Αλλά δεν εννοούν όλοι το ίδιο πράγμα:
-- Οι Κεμαλικοί προασπίζονται το κοσμικό καθεστώς της Τουρκίας, είναι φιλοδυτικοί, αλλά δεν δέχονται να εξουδετερωθεί ο ρυθμιστικός ρόλος του στρατού. Γιατί γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιοι θα διευκόλυνε την κατάλυση του κοσμικού κράτους από τους Ισλαμιστές, που συνεχώς δυναμώνουν. Έτσι, οι Κεμαλικοί θέλουν την κατάληξη της τουρκικής ένταξης, αλλά δεν θέλουν τη διαδικασία εκδημοκρατισμού που οδηγεί εκεί – δεν επιθυμούν να εξουδετερωθεί ο ρόλος του στρατού.
-- Οι Ισλαμιστές θέλουν τη διαδικασία ένταξης (για να εξουδετερώσουν το ρυθμιστικό ρόλο του στρατού), αλλά όχι αναγκαστικά και την κατάληξη…
Και η στάση των Ευρωπαίων έναντι της Τουρκίας έχει κάποιες αντίστοιχες αντιφάσεις: Στηρίζουν τους Ισλαμιστές, που αποσκοπούν στην κατάλυση του κοσμικού κράτους, για να περιορίσουν την κυριαρχία των Κεμαλιστών, που αποτελούν, όμως, την εγγύηση του κοσμικού κράτους! Οι Ευρωπαίοι θέλουν περισσότερη δημοκρατία, αλλά δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν ότι, κατά πάσα πιθανότητα, «περισσότερη δημοκρατία» στην Τουρκία σημαίνει Ισλαμική δημοκρατία…
Από την ώρα που αποφασίστηκε η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, η κοινή γνώμη της Ευρώπης στρέφεται σταδιακά εναντίον της και οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έθεσαν τέτοιες προϋποθέσεις, που οδηγούν τελικά σε ΜΗ ένταξη:
Για πρώτη φορά αποφάσισαν μια διαδικασία «ανοικτής έκβασης» (open ended process), έχοντας εξ αρχής αποκλείσει μια βασική πλευρά την πλήρους ένταξης (την ελεύθερη διακίνηση προσώπων από και προς την Τουρκία). Τελικά, ακόμα κι αν οι διαπραγματεύσεις ολοκληρωθούν επιτυχώς, θα ακολουθήσουν δημοψηφίσματα. Αν σε κάποιο απ’ αυτά υπάρξει αρνητική ετυμογορία, η ένταξη θα ματαιωθεί...
Με άλλα λόγια, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2004, η Ευρώπη ανακοίνωσε στην Τουρκία, ότι η «πλήρης» ένταξή της, δεν θα είναι πλήρης, οι διαπραγματεύσεις μπορεί να μην καταλήξουν ποτέ, αλλά κι αν καταλήξουν επιτυχώς, η ένταξη μπορεί να μην πραγματοποιηθεί ποτέ…
Η Τουρκία το αποδέχθηκε, διότι η κυβέρνηση των Ισλαμιστών, ενδιαφέρεται για την διαδικασία που θα οδηγήσει στην εσωτερική μεταπολίτευση περισσότερο παρά στην κατάληξη. Και οι Κεμαλιστές, από την άλλη πλευρά, γνωρίζουν ότι η διαπραγματευτική διαδικασία μπορεί να οδηγηθεί σε αδιέξοδο και περιμένουν να εκμεταλλευτούν την «αποτυχία» των Ισλαμιστών, για να τους εκτοπίσουν από την εξουσία. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι το πρόσχημα των Ισλαμιστών, για να εκτοπίσουν τους Κεμαλιστές πλήρως. Το επικείμενο αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων είναι το πρόσχημα που περιμένουν οι Κεμαλικοί, για να εκτοπίσουν τους Ισλαμιστές.
Έτσι, οι Ισλαμιστές της Κυβέρνησης Ερντογάν απορρίπτουν οποιαδήποτε αναφορά σε «ειδική σχέση», αν και κατά βάθος αυτό επιδιώκουν. Αν, όμως, αποδεχθούν από σήμερα την προοπτική «προνομιακής σχέσης», δεν χρειάζονται πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Αν η Τουρκία πρόκειται να κερδίσει απλώς μια «προνομιακή σχέση» με την Ευρώπη, αυτό μπορεί να το επιτύχει και με το σημερινό καθεστώς. Αλλά τους Ισλαμιστές τους ενδιαφέρει πρωτίστως, μια εσωτερική μεταπολίτευση – να αλλάξουν το καθεστώς. Και για να την επιτύχουν χρειάζονται προοπτική «πλήρους ένταξης», όχι μια «προνομιακή σχέση» που καθιστά περιττές οποιεσδήποτε επί πλέον πολιτικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτή τη στιγμή το παιγνίδι που παίζεται στην Τουρκία, δεν αφορά την τελική ευρωπαϊκή της ένταξη, αλλά τη σύγκρουση ανάμεσα στους Ισλαμιστές και τους Κεμαλιστές, το μέλλον του κοσμικού-Κεμαλικού καθεστώτος και κυρίως το ρόλο του στρατού…


Οι αντιφάσεις της Ευρώπης

Από την άλλη πλευρά, η προοπτική πλήρους ένταξη της Τουρκίας έχει διασπάσει, κυριολεκτικά, όλα τα μείζονα πολιτικά ρεύματα της Ευρώπης:
-- Στο χώρο της Κεντροδεξιάς, η Μέρκελ και ο Στόϊμπερ της Γερμανίας, ο Ντε Βιλπέν και ο Σαρκοζύ στη Γαλλία είναι όλοι τους αντίθετοι, όπως και οι Βρετανοί Συντηρητικοί, όπως και ο Σούσελ της Αυστρίας, όπως και ο Πάπας εξ άλλου - αλλά ο Μπερλουσκόνι της Ιταλίας είναι υπέρ, όπως και οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι.
-- Στο χώρο της Κεντροαριστεράς, οι Μπλαίρ, Σρέντερ, Φίσερ και Θαπατέρο είναι όλοι τους υπέρ. Γενικότερα, η Κεντροαριστερά στηρίζει πλήρως την τουρκική ένταξη, αλλά χάνει έδαφος μέσα στο εκλογικό σώμα.
-- Στο χώρο της Αριστεράς, αντίθετα, όλοι έχουν στραφεί ενάντια στην τουρκική ένταξη. Αυτό ισχύει για τον Φαμπιούς στη Γαλλία, τον Λαφονταίν και τον Λίσι στη Γερμανία κλπ.
-- Στο χώρο της Άκρας Δεξιάς, ο Φίνι της Ιταλίας είναι υπέρ της Τουρκίας, αλλά η Γαλλική Ακροδεξιά, η Ισπανική Ακροδεξιά, όπως και η Αυστριακή, η Ολλανδική και η Βρετανική, όλοι έχουν ταχθεί κατά της τουρκικής ένταξης.
Το Ευρωσύνταγμα, απορρίφθηκε από το εκλογικό σώμα σε Γαλλία και Ολλανδία, αλλά είχε ενώσει τις πολιτικές ελίτ της Ευρώπης. Η υπόθεση της Τουρκίας έχει συσπειρώσει εναντίον της τη λαϊκή βάση πολύ περισσοτέρων χωρών, αλλά έχει διασπάσει τις πολιτικές ελίτ, με την πλειονότητα των ευρωπαίων πολιτικών να απορρίπτουν πλέον την τουρκική ένταξη.
Αυτή η αντί-συσπείρωση στρέφεται πλέον, όχι εναντίον της Τουρκίας τόσο, όσο εναντίον της ευρω-γραφειοκρατίας. Αποτελεί μια εξέγερση των πάντων, ενάντια στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, η οποία χωρίς να διαθέτει δημοκρατική νομιμοποίηση, προσπαθεί να επιβάλει στους λαούς αποφάσεις, όχι μόνο χωρίς να τους ρωτάει, αλλά και χωρίς να ακούει την εκπεφρασμένη αντίθεσή τους. Αυτή η αντί-συσπείρωση κατά της ευρω-γραφειοκρατίας άρχισε με την απόρριψη του Ευρωσυντάγματος και διογκώνεται σήμερα με την υπόθεση της Τουρκικής ένταξης.

Συμπεράσματα

* Πρώτον, η τουρκική υποψηφιότητα είναι τελείως διαφορετική από όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις διεύρυνσης της Ευρώπης:
Δεν είναι μόνο ή κυρίως ο ισλαμικός χαρακτήρας της τουρκικής κοινωνίας που τρομάζει τους Ευρωπαίους. Είναι ο συνδυασμός τεσσάρων παραγόντων που προκαλεί πανικό:
-- Του πολύ μεγάλου μεγέθους της Τουρκίας (αν μπει το 2020 θα είναι το μεγαλύτερο κράτος μέλος),
-- του υπανάπτυκτου χαρακτήρα της οικονομικής της διάρθρωσης (θα αντιπροσωπεύει τετραπλασιασμό του αγροτικού πληθυσμού σε σχέση με την Ευρώπη των 15 και διπλασιασμό σε σχέση με την Ευρώπη των 25),
-- του ίδιου του Ισλαμικού χαρακτήρα της κοινωνίας της,
--αλλά και του γεγονότος ότι ο απαραίτητος «εκδημοκρατισμός» της (προκειμένου να ενταχθεί) μπορεί να την οδηγήσει σε καθεστώς Ισλαμικής δημοκρατίας, οπότε θα είναι αδύνατο να ενταχθεί σε πολιτική Ένωση της Ευρώπης.
* Δεύτερον, αυτή καθ’ αυτή η τουρκική ένταξη δεν ενδιαφέρει πλέον κανένα. Μέσα στην Τουρκία εκείνοι που την επιδιώκουν προσπαθούν περισσότερο να ανατρέψουν το εσωτερικό καθεστώς του Κεμαλισμού και να επιτύχουν μεταπολίτευση μάλλον, παρά να φέρουν την χώρα τους στους δυτικούς θεσμούς. Μέσα στην Ευρώπη, αυτοί που την πολεμούν προσπαθούν περισσότερο να ανατρέψουν την ευρω-γραφειοκρατία. Κι από την άποψη αυτή η προοπτική της τουρκικής ένταξης έχει προσλάβει ένα συμβολικό περιεχόμενο με πολύ σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις και μέσα στην Τουρκία και μέσα στην Ευρώπη – επιπτώσεις, όμως, άσχετες με το την τουρκική ένταξη αυτή καθ’ αυτή.
Με πρόσχημα την τουρκική ένταξη έχουν υποκινηθεί δύο πολύ σοβαρές διαμάχες: Μία μέσα στην Ευρώπη, που αφορά το μέλλον την Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης χωρίς την Τουρκία. Και μία μέσα στην ίδια την Τουρκία, που αφορά το μέλλον του καθεστώτος της, ανεξαρτήτως Ευρώπης. Αμφότερες οι διαμάχες αυτές αφορούν της Ελλάδα. Και την αφορούν πολύ, αν και δια διαφορετικούς λόγους…
-- Αν δούμε το ζήτημα πρωτίστως από τη σκοπιά του ελληνικού εθνικού συμφέροντος, τότε όντως μας ενδιαφέρει πρωτίστως να μείνει ανοικτή η ενταξιακή διαδικασία, να συνεχιστούν οι πιέσεις που κατατείνουν στην εσωτερική μετάλλαξη και στην καθεστωτική αλλαγή της Τουρκίας.
-- Αν δούμε το ζήτημα πρωτίστως ως Ευρωπαίοι, με γνώμονα το συμφέρον της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, τότε μας ενδιαφέρει να σταματήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, που υπονομεύει την Ενωμένη Ευρώπη.
-- Κι αν δούμε το ζήτημα πολιτικά (όχι ιδεολογικά), τότε βέλτιστη είναι μια ενδιάμεση άποψη: Να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία τόσο, ώστε να αποδυναμωθεί η θέση των στρατοκρατών ανεπανόρθωτα μέσα στην Τουρκία. Αλλά να σταματήσει πριν προκαλέσει διαλυτική κρίση μέσα στην Ευρώπη.
* Τέλος, η στρατηγική «εξημέρωσης του θηρίου» έχει μάλλον χρεοκοπήσει. Η ίδια η Τουρκία δεν θέλει να κάνει καμία υποχώρηση στην εξωτερική της πολιτική, προκειμένου να μπει στην Ευρώπη. Άρα το «θηρίο» δεν θέλει να εξημερωθεί. Και οι Ευρωπαίοι δείχνουν όλο και λιγότερο διατεθειμένοι να παίξουν το ρόλο του «θηριοδαμαστή». Έτσι είναι μάλλον απίθανο η ενταξιακή διαδικασία να ημερέψει το «θηρίο». Είναι πιθανότερο να το «ξεδοντιάσει» μακροχρόνια - αλλά προηγουμένως θα το «εξαγριώσει». Και πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όλα…




ΜΙΑ ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2005

Επιτρέψτε μου σήμερα μια αιρετική άποψη για το ρόλο των ΜΜΕ και τις αγωγές σε βάρος του τύπου...

Βεβαίως ο τύπος ασκεί κριτική.

Αυτός είναι ο ρόλος του, άλλωστε.

Όμως άλλο πράγμα η κριτική στην εξουσία, άλλο πράγμα η ανάδειξη (των κυκλωμάτων) του τύπου σε υπέρτατη εξουσία.

'Αλλο πράγμα η κριτική στην κυβέρνηση κι άλλο η προσπάθεια να καταστεί η εκάστοτε κυβέρνηση «αιχμάλωτη» εξωθεσμικών κέντρων...

Κι αν δεν πιστεύετε τον γράφοντα, θυμηθείτε τα πολύ πιο σκληρά -και σοφά- λόγια που είχε εκστομίσει κάποτε ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Απόστολος Κακλαμάνης...
  • Ο βουλευτής οφείλει να σέβεται αυτούς που εκπροσωπεί.
  • Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί οφείλουν να σέβονται αυτούς για λογαριασμό των οποίων κυβερνούν.
  • Ο δικαστής οφείλει να σέβεται τα δικαιώματα αυτών που δικάζει.
  • Και ο τύπος οφείλει να σέβεται το κοινό του και αυτούς που ελέγχει.
Όταν δεν συμβαίνει αυτό το τελευταίο, τότε η «τέταρτη εξουσία» γίνεται πρώτη και μόνη.

Και η δημοκρατία ακυρώνεται...

Ο υπουργός ασκεί εξουσία και πρέπει να ελέγχεται.

Αλλά αν καταστεί «αιχμάλωτος» κάποιων κυκλωμάτων, αν τον απειλούν ή τον τρομοκρατούν από χίλιες μεριές, τότε χάνει την ισχύ του.

Δεν μπορεί να υπερασπιστεί το δημόσιο συμφέρον.

Και τότε δεν χάνει μόνο η σημερινή κυβέρνηση.

Χάνουν και οι επόμενες.

Χάνει η δημοκρατία...

Αυτό ακριβώς συνέβη επί κυβερνήσεων Σημίτη.

Αυτό ακριβώς κατήγγειλε τότε ο Απόστολος Κακλαμάνης.

Αυτό ακριβώς κληρονόμησε η κυβέρνηση Καραμανλή.

Κι αυτό ακριβώς πρέπει να σταματήσει πλέον...

Ας αφήσουμε, όμως, του πολιτικούς.

Τι ακριβώς πρέπει να κάνει ένας απλός πολίτης όταν διασύρεται αναπολόγητος, όταν συκοφαντείται συνεχώς από «ομοβροντίες» δημοσιευμάτων;

Μόνη άμυνα, να καταφύγει στην δικαιοσύνη.

Αλλά προσοχή: αν υποβάλει μήνυση, τότε επικαλείται τον ποινικό νόμο, απειλεί να στείλει τους εκπροσώπους του τύπου στην φυλακή, δηλαδή ποινικοποιεί τα αδικήματα του τύπου.

Αυτό πραγματικά φιμώνει τον τύπο.

Αντίθετα, αν καταθέσει αγωγή ζητώντας αποζημίωση, τότε επικαλείται το αστικό δίκαιο κι αν δικαιωθεί τιμωρεί το συκοφάντη, χωρίς να ποινικοποιεί το αδίκημα.

Υπερασπίζεται την υπόληψή του, χωρίς να φιμώνει τον τύπο.

Η δημαγωγία πουλάει.

Και η συκοφαντία πουλάει περισσότερο.

Κι όταν ένας ευσυνείδητος δημοσιογράφος αρνείται να γίνει «παπαγαλάκι», κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του.

Μόνη άμυνα των ευσυνείδητων δημοσιογράφων είναι να γνωρίζουν -και να υπενθυμίζουν στους κακούς συναδέλφους τους και στους αδίστακτες διευθυντές ή εκδότες- ότι η συκοφαντία δεν «πουλάει» μόνο, αλλά και πληρώνεται ακριβά...

Δεν είναι τυχαίο, ότι περισσότερες αγωγές διεθνώς υφίστανται οι εκπρόσωποι της πιο ευτελούς δημοσιογραφίας, τα λεγόμενα «ταμπλόιντ», οι λαϊκές φυλλάδες.

Οι σοβαρές πολιτικές εφημερίδες σπάνια υφίστανται αγωγές.

Κι όταν ασκούνται αγωγές σε βάρος τους, σπάνια τις χάνουν στα δικαστήρια...

Εκείνο που δεν μας λένε στην Ελλάδα είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι αγωγές που κατατίθενται κερδίζονται!

Δηλαδή στα δικαστήρια αποδεικνύεται ότι οι ενάγοντες υπέστησαν συκοφαντία.

Ότι διασύρθηκαν άνευ λόγου.

Γι' αυτό και διαμαρτύρονται κάποιοι σήμερα.

Γι' αυτό και προσπαθούν να τις καταργήσουν.

Ας μην κουράζονται, όμως: και η κυβέρνηση Σημίτη σκέφθηκε προς στιγμήν να ψηφίσει «νομοθετική ρύθμιση» που θα απαγόρευε τις αγωγές.

Αλλά δεν το αποτόλμησε.

Διότι κατάλαβε ότι, αν οι θιγόμενοι καταφύγουν στο ευρωπαϊκά δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα δικαιωθούν πανηγυρικά και η χώρα θα διασυρθεί.

Τα λεγόμενα περί «βιομηχανίας αγωγών» υπονοούν ότι οι αγωγές είναι καταχρηστικές.

Αλλά, αν όντως συμβαίνει αυτό, αρμόδια να το κρίνει είναι η δικαιοσύνη.

Όχι οι εναγόμενοι.

Τι ακριβώς μας λένε;

Ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στα δικαστήρια;

Τι ακριβώς υποστηρίζουν;

Ότι όλοι οι άλλοι πολίτες οφείλουν να εμπιστεύονται τα δικαστήρια, αλλά όχι οι δημοσιογράφοι και οι εκδότες;

Πώς;

Τα ΜΜΕ ελέγχονται καθημερινά από το κοινό τους;

Όντως, έτσι ακριβώς είναι.

Έχετε δει πόσο έχουν κατρακυλήσει οι κυκλοφορίες των εφημερίδων τα τελευταία χρόνια;

Αυτό δεν αποτελεί σαφέστατη «ετυμηγορία» του κοινού;

Και πάλι συγγνώμη για τις αιρετικές απόψεις...


ΛΑΪΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005

Τον τελευταίο καιρό ένα νέο είδος δημοσιογραφικού λόγου εμφανίστηκε                             στην Ελλάδα: η καταγγελτική δημοσιογραφία. Εμφανίζεται ως ερευνητική δημοσιογραφία, αλλά δεν είναι. Γιατί η ερευνητική δημοσιογραφία φέρνει στοιχεία αφού τα διασταυρώσει. Πηγαίνει σε βάθος, χωρίς να αναζητά εξιλαστήρια θύματα. Σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας αυτών που καταγγέλλει. Προκαλεί δικαστική διερεύνηση, χωρίς να υποκαθιστά τη δικαιοσύνη. Ελέγχει την πολιτική, αλλά δεν την εκβιάζει. Φωτίζει σκάνδαλα, δεν βγάζει καταδικαστικές αποφάσεις…
Η καταγγελτική δημοσιογραφία άνθισε στο χώρο της τηλεόρασης, που ως μέσο αναδεικνύει το δραματικό στοιχείο και προσφέρεται για καλλιέργεια καταλυτικών εντυπώσεων στο κοινό.
Η πολιτεία δεν αντιστάθηκε στο επικίνδυνο αυτό φαινόμενο: Δεν θεσμοθέτησε ισορροπίες στο χώρο της Επικοινωνίας και στη σχέση του με τον χώρο της Πολιτικής. Γιατί η δημοκρατία στηρίζεται στην ισορροπία των διαφορετικών εξουσιών. Όταν μια εξουσία γίνεται ισχυρότερη από τις άλλες, τότε απειλεί τις ισορροπίες της δημοκρατίας και την ακυρώνει. Η κυβέρνηση Σημίτη άφησε να δημιουργηθεί ένα «τέρας», που αρχικά το χρησιμοποίησε κατά των αντιπάλων της και στη συνέχεια στράφηκε εναντίον της.
Σήμερα η καταγγελτική δημοσιογραφία προσπαθεί να αιχμαλωτίσει και τη νέα κυβέρνηση. Ξεσκεπάζουν υπαρκτά και ανύπαρκτα σκάνδαλα. Αλλά το μεγαλύτερο σκάνδαλο είναι αυτό που βλέπουμε κάθε βράδυ στους δέκτες μας: έχουν υποκαταστήσει πλήρως και τη Δικαιοσύνη και την Πολιτική. Παραιτούν κυβερνητικά στελέχη από τηλεοράσεως. Καταδικάζουν αναπολόγητους κυβερνητικούς λειτουργούς. Σημασία δεν έχει, πλέον, αν κάποιοι είναι «φταίχτες». Σημασία έχει ότι, φταίνε δεν φταίνε, δεν έχουν καμία ελπίδα να βρουν το δίκιο τους. Σήμερα καταδικάστηκαν «φταίχτες». Αύριο δεν θα τη γλιτώσουν ούτε οι αθώοι.
Το λιντσάρισμα αυτό ακριβώς ήταν: Το αγριεμένο πλήθος, υπό την καθοδήγηση θερμοκέφαλων δημαγωγών, συνελάμβανε και κρεμούσε όποιον υποπτευόταν. Μερικοί από αυτούς που κρεμάστηκαν ήταν, πράγματι, κακούργοι. Μαζί, όμως, κρεμάστηκαν κι αρκετοί αθώοι. Τελικώς, ο «νόμος του Λίντς» ήταν πολύ χειρότερος από τα ανομήματα όσων έπεσαν θύματά του…
Παρατηρήστε τους σύγχρονους δημαγωγούς της τηλεόρασης. Προσέξτε το ύφος τους: μιλάνε για τον εαυτό τους στον τρίτο ενικό!
Προσέξτε το ήθος τους: διακηρύσσουν με αλαζονεία ότι οι ίδιοι ουδέποτε κάνουν λάθη, τα λάθη τα κάνουν πάντα οι άλλοι...
Προσέξτε την έπαρση και την οργή τους όταν κατακεραυνώνουν τους αντιπάλους τους, με ύφος Κομμισάριου σε Λαϊκό Επαναστατικό Δικαστήριο.
Προσέξτε πόσο περιδεείς εμφανίζονται μπροστά τους πολιτικοί και κυβερνητικοί παράγοντες.
Προσέξτε με πόση ωμότητα φέρονται σε όσους σέρνονται μπροστά τους να «απολογηθούν». Αν σε ένα σύγχρονο δικαστήριο ένα Εισαγγελέας ή ένας Πρόεδρος φερόταν σε ένα κατηγορούμενο με τέτοια απρέπεια, θα ξεσηκώνονταν όλοι εναντίον του – και δικαίως. Αλλά στα τηλεοπτικά δικαστήρια, κάθε βαναυσότητα ήθους και συμπεριφοράς, επιτρέπεται. Για την ακρίβεια επιβάλλεται…
Δεν ρίχνουν τη σημερινή κυβέρνηση. Ας μη χαίρεται η αντιπολίτευση. Προσπαθούν να αιχμαλωτίσουν την Πολιτική γενικότερα. Τα σκάνδαλα που σήμερα βγάζουν στην επιφάνεια, είχαν αρχίσει πολύ παλαιότερα και αρκετά απ’ όσα βγήκαν (κι απ’ όσα θα βγουν) «ακουμπάνε» και τους προηγούμενους. Το πρόβλημα δεν είναι να συγκαλυφθούν τα σκάνδαλα. Αυτά πρέπει να βγουν στο φως. Το πρόβλημα δεν είναι να συγκαλυφθούν τα κυκλώματα της διαφθοράς. Αυτά πρέπει να γίνουν φύλλο και φτερό…
Το πρόβλημα είναι ότι η Κάθαρση πρέπει να γίνει χωρίς να διαλυθούν οι θεσμοί της δημοκρατίας. Πρέπει να γίνει με ευθύνη των Πολιτικών, όχι με αιχμαλωσία τους. Πρέπει να γίνει από την ίδια τη Δημοκρατία, όχι με την ακύρωσή της. Πρέπει να γίνει από τη Δικαιοσύνη, όχι με την υποκατάστασή της.
Πώς λέμε ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας δεν μπορεί να αποτελέσει πρόσχημα για κατάργηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Ομοίως και η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν μπορεί να αποτελέσει το πρόσχημα για την υποταγή των Πολιτικής στο λαϊκισμό της καταγγελτικής δημοσιογραφίας ούτε για την ποδοπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ανθρώπινης αξιοπρέπειας στα λαϊκά δικαστήρια των τηλεοπτικών παραθύρων.
Γιατί δεν είναι τηλεδικεία. Λαϊκά δικαστήρια είναι…




ΠΕΡΙ «ΝΕΟ-ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΩΝ», ΕΛΕΦΑΝΤΩΝ ΚΙ ΑΛΛΩΝ ΖΩΩΝ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
3/7 NOEMΒΡΙΟΥ 2005

Τις μέρες αυτές, που συζητιέται ο ρόλος των ΜΜΕ, διαβάστε μια μικρή προσωπική εμπειρία, πολύ επίκαιρη και αρκετά αποκαλυπτική για το τι συμβαίνει στο χώρο του Τύπου (και όχι μόνο). Δεν θα απασχολούσα τον αναγνώστη, αν η υπόθεση ήταν αυστηρά προσωπική. Όπως θα δείτε δεν είναι…
Από τον Οκτώβριο του 2004 μέχρι και τον Ιούνιο του 2005 υπήρξα συνεργάτης του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων (ΙΑΑ). Στο διάστημα αυτό κατέθεσα μια σειρά από κείμενα, που δημοσιεύθηκαν στις εκδόσεις του ΙΑΑ ή εμφανίστηκαν στην ιστοσελίδα του.
Στις 7 Σεπτεμβρίου είδα ένα
δημοσίευμα στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», υπογραφόμενο από τον κ. Τάκη Μίχα, να αναφέρεται σε ένα από εκείνα τα κείμενά μου και να με καταγγέλλει ως …«φιλοπόλεμο», που εισηγείται να «εξοπλιστούμε σαν αστακοί», αποδίδοντας μου την ευθύνη για τις υψηλές αμυντικές δαπάνες της χώρας!
Φυσικά, καμία σχέση δεν έχουν όλα αυτά με όσα εγώ έγραψα, μάλλον έρχονταν σε πλήρη αντίθεση. Για παράδειγμα, δεν ζητούσα «να κάνει η Ελλάδα Πόλεμο» με κανένα. Υπογράμμιζα μια σειρά παράγοντες (εσωτερική αποσταθεροποίηση κλπ.) που μπορούν να καταστήσουν ανεξέλεγκτη τη συμπεριφορά της τουρκικής ηγεσίας. Αυτό βέβαια, δεν είναι δική μου «ανακάλυψη»: το λένε ευθέως, το πιθανολογούν ή το υπαινίσσονται όλοι στην Ελλάδα. Είναι όλοι αυτοί «φιλοπόλεμοι»; Είναι «ειρηνιστές» μόνο όσοι εμπιστεύονται απολύτως της «ειρηνικές προθέσεις» της Τουρκικής ηγεσίας;
Στο ίδιο κείμενο υποστήριζα, αντίθετα απ’ όσα μου προσάπτει ο κ. Μίχας, ότι πλήρης πολεμική εμπλοκή με την Τουρκία δεν είναι πιθανή, για μια σειρά από λόγους. Και γι’ αυτό, μια ενδεχόμενη έξαρση της τουρκικής επιθετικότητα μπορεί να εκφραστεί με κάποιο ή κάποια θερμά επεισόδια. Πρότεινα, λοιπόν, αυτό που αποτελεί την πάγια στάση της αποτρεπτικής στρατηγικής: Ενδιάμεσα βήματα πριν φτάσουμε στην πλήρη εμπλοκή, για να την αποφύγουμε. Όλη η τεχνική βιβλιογραφία της Αποτροπής επεξεργάζεται σενάρια τέτοιων «ενδιάμεσων βημάτων» πριν την πλήρη εμπλοκή και για να αποφευχθεί η πλήρης εμπλοκή. Για να απεμπλακούμε έγκαιρα, χωρίς να υποχωρήσουμε άτακτα. Σας ακούγεται αυτό «φιλοπόλεμο»;
Δεν εισηγήθηκα την αγορά κάποιου νέου οπλικού συστήματος. Ούτε την υπονόησα καν. Άλλωστε, η άποψη μου αφορά περισσότερη την βέλτιστη αποτρεπτική αξιοποίηση του εξοπλισμού που ήδη έχουμε προμηθευτεί…
Πρότεινα, επίσης, και κάποια πολιτικά μέτρα που καθιστούν πιο αξιόπιστη την Αποτροπή μας: Προσέγγιση με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ. Δεν πρότεινα να αλλάξουμε στάση σε ό,τι αφορά τα εθνικά μας θέματα. Ήμουν άλλωστε, από τους πρώτους που είχα απορρίψει το (αμερικανοβρετανικής έμπνευσης) Σχέδιο Ανάν. Πρότεινα απλώς, να εκμεταλλευτούμε τη χαλάρωση της σχέσης ΗΠΑ-Τουρκίας, για να υπερασπιστούμε καλύτερα τα εθνικά μας «μέτωπα».
Οι Κούρδοι είναι ο μόνος τοπικός πληθυσμός του Ιράκ, στην υποστήριξη του οποίου μπορεί να στηρίζεται η αμερικανική πολιτική μακροχρόνια. Αλλά αυτό απειλεί την Τουρκία. Μπορεί η Ουάσιγκτων να επιμένει στην ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας, αλλά στο ζήτημα του Ιράκ και του Κουρδιστάν υπάρχουν συνεχείς και πρωτοφανείς τριβές, υπάρχει διευρυνόμενο χάσμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Μέχρι τώρα, άπαντες στην Ελλάδα υποστήριζαν ότι η Τουρκία φέρεται όπως φέρεται απέναντί μας, επειδή αποτελεί «προνομιακό σύμμαχο» των ΗΠΑ στην περιοχή. Αν αυτό παύει σταδιακά να ισχύει, ίσως είναι καιρός να εκμεταλλευθούμε αυτή τη χαλάρωση, όχι για να κάνουμε κάτι σε βάρος της Τουρκίας, αλλά για να αποκτήσουμε ερείσματα που δεν είχαμε στο παρελθόν, έναντι των τουρκικών προκλήσεων. Είναι «φιλοπόλεμη» άποψη να προσπαθούμε να βρούμε διεθνή ερείσματα για να εξουδετερώσουμε διπλωματικά όσους μας απειλούν άμεσα και καθημερινά; Ας το κρίνει ο καθένας…
Εν πάση περιπτώσει, ο κ. Μίχας, επανήλθε με άλλο του άρθρο στην ίδια εφημερίδα, ενάμιση μήνα αργότερα (Τετάρτη 19 Οκτωβρίου)
(που αναδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα ppol.gr).. Εδώ ήταν πολύ πιο προσεκτικός σε ό,τι αφορά την άποψη μου (την κακοποιούσε λιγότερο), αλλά αυτή τη φορά προχωρούσε σε θεαματικές γενικεύσεις: Ενέπλεξε, εκτός από μένα και τον επιστημονικό διευθυντή του ΙΑΑ, καθηγητή Γιάννη Μάζη, σε ένα φανταστικό σενάριο, όπου μας εμφάνιζε (μαζί με το ΙΑΑ, το «δίκτυο 21» κλπ.) ως εκπροσώπους του…νέο-συντηρητισμού στην Ελλάδα, συνδέοντάς μας μάλιστα με την «ατλαντική στροφή» της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας!
Δύο μέρες αργότερα ήλθε και
τρίτο δημοσίευμα, ίδιου περιεχομένου, αλλά με πολύ μεγαλύτερη δόση κακοήθειας, στην εφημερίδα «Ημερησία» αυτή τη φορά. Εδώ εκτός της εμπλοκής του κ. Μάζη και του ΙΑΑ, μου αποδίδονταν και απόψεις, που όχι μόνο ουδέποτε στήριξα (όπως συμμαχία της Ελλάδας με…Ιράν και Συρία!), αλλά και τις οποίες παλαιόθεν δημόσια αποδοκίμασα. Το λιβελογράφημα αυτό υπογραφόταν με ψευδώνυμο. Πολύ λογικό. Τα «παπαγαλάκια» δεν έχουν όνομα…
Δύο δημοσιεύματα, ένα ανώνυμο λιβελογράφημα, ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας και μια «θεωρία συνομωσίας», ως «απάντηση» σε ένα κείμενο που κατέθεσα προ έτους περίπου, είναι μάλλον υπερβολή. Είναι όμως ενδεικτικό του πώς δεν γίνεται δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα. Πώς ακυρώνεται από κυκλώματα δικτυωμένα το χώρο του Τύπου…
Να παρατηρήσω ότι δεν έχω σχέση με το νέο-συντηρητισμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τον…αποκηρύσσω μετά βδελυγμίας. Οι νέο-συντηρητικοί κάτι έχουν να πουν. Παρά το γεγονός ότι ο Πόλεμος στο Ιράκ δεν τους «βγήκε», όπως περίμεναν, δεν είναι τυχαίο ότι το Ισραήλ αποσύρθηκε από τη Λωρίδα της Γάζας, για πρώτη φορά από το 1967. Δεν είναι τυχαίο ότι και η Συρία αποσύρθηκε από το Λίβανο για πρώτη φορά από το 1976. Δεν είναι τυχαίο ότι στις κυρώσεις κατά της Συρίας συμφωνούν και πρωτοστατούν πλέον, εκτός από την αμερικανική κυβέρνηση των «κακών νέο-συντηρητικών» και οι Γάλλοι και οι Ρώσοι. Δεν είναι τυχαίο ότι το νέο Σύνταγμα πέρασε στο Ιράκ με πλειοψηφία κοντά στο 80%, παρά το λουτρό αίματος που συνεχίζεται. Όπως δεν είναι τυχαίο ότι, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Λονδίνο, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, που ως τώρα θεωρούσε «υπερβολικές» τις αντιδράσεις των Αμερικανών (μετά την 11η Σεπτεμβρίου), τώρα υιοθετεί αντίστοιχα μέτρα «εσωτερικής ασφαλείας»…
Η πολιτική των νέο-συντηρητικών σε πολλά έπεσε έξω. Σε άλλα, όμως, είχε αποτελέσματα. Μερικά από τα αποτελέσματα αυτά μας αφορούν άμεσα: Όπως η δημιουργία κουρδικού Ομόσπονδου κράτους στο βόρειο Ιράκ.
Δεν συμφωνώ με του νέο-συντηρητικούς. Αλλά δεν τους θεωρώ «δαίμονες». Σαν δυτικής παιδείας άνθρωπος μπορώ να συζητήσω μαζί τους, χωρίς να συμφωνώ με τη λογική τους. Αλλά μπορώ και να υπερασπίζομαι τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μου, χωρίς να… «κηρύσσω τον πόλεμο» σε καθένα που υπερασπίζεται άλλα συμφέροντα. Αυτά όλα θα ’πρεπε να είναι αυτονόητα. Δυστυχώς δεν είναι.
Δεν νομίζω ότι ωφελεί το δημόσιο διάλογο η «δαιμονοποίηση» οποιασδήποτε άποψης. Ούτε νομίζω ότι ωφελεί την Ελλάδα η δαιμονοποίηση μιας άποψης που κυριαρχεί ήδη στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, ενώ κερδίζει έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κι όποιος δεν το βλέπει αυτό έχει πρόβλημα…
Όταν φτάνουμε στο σημείο, όχι απλώς να δαιμονοποιούμε μιαν άποψη, αλλά να δαιμονοποιούμε κι ανθρώπους που δεν την έχουν - την ταπεινότητά μου - τότε ο δημόσιος διάλογος έχει σοβαρό πρόβλημα στο τόπο μας.
Υπάρχει, όμως, κάτι πιο σοβαρό: Εδώ και χρόνια, στην Ελλάδα συγκρούονται δύο απολιθωμένοι τρόποι σκέψης: Αφενός η άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει πάντα να ταυτίζεται με την Ατλαντική πολιτική. Αφετέρου εκείνη που υποστηρίζει ότι για όσα στραβά μας συμβαίνουν, φταίνε πάντα «οι κακοί δυτικοί» και οι «φονιάδες των λαών Αμε-ρι-κά-νοι»!
Όταν κάποιος απορρίπτει αυτά τα παιδαριώδη στερεότυπα και ζητά να υπάρξει σύγχρονη εθνική στρατηγική, που αναζητεί συγκλίσεις με τους δυτικούς, αλλά δεν σπεύδει να ταυτιστεί σε όλα μαζί τους - όταν, δηλαδή, βγαίνει κάποιος και ζητά αυτό που είναι προφανές και αυτονόητο σε κάθε άλλη δυτική χώρα - ενοχλεί πολύ όσους μονοπωλούν την «πολιτική ορθότητα» στην Ελλάδα…
Όσοι από μας δεν παγιδευόμαστε σε βολικά και ξοφλημένα στερεότυπα, όσοι αναζητάμε τρόπο σκέψης πέρα από «κουτάκια» φανατισμού, ακραίων ιδεολογημάτων και προπαγάνδας, πρέπει να τρέχουμε κάθε τόσο να αποδείξουμε πότε ότι δεν είμαστε «εθνικιστές», πότε ότι δεν είμαστε «φιλοπόλεμοι», πότε ότι δεν είμαστε «νέο-συντηρητικοί». Ούτε ελέφαντες είμαστε…





Η ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ «ΑΣΥΜΜΕΤΡΗ ΑΠΕΙΛΗ»

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005


Παλαιότερα μιλάγαμε για συμβατικό και μη συμβατικό πόλεμο. Ακόμα                                     και για ανορθόδοξο Πόλεμο. Τα τελευταία χρόνια μπήκε στη συζήτηση ένας νέος όρος: Οι «ασύμμετρες απειλές». Με κύρια αφορμή την ισλαμική τρομοκρατία της Αλ Κάϊντα. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη ασύμμετρη απειλή…

Τι είναι όμως αυτό το νέο είδος του «αόρατου εχθρού». Γιατί το ονομάσαμε «ασύμμετρο»; Σε τι διαφοροποιείται η αντιμετώπισή του από τα άλλα γνωστά                           είδη Πολέμου; Τα ερωτήματα αυτά επισκιάζουν πολλές φορές την δημόσια συζήτηση. Συνήθως μιλάμε για πράγματα που δεν κατανοούμε σαφώς. Πολλές φορές μιλάμε                 για πράγματα πολύ διαφορετικά από την απειλή που όντως αντιμετωπίζει ο κόσμος. Είναι καιρός λοιπόν, να αρχίσουμε να αποσαφηνίζουμε έννοιες νεφελώδεις                                 και εφιαλτικές. Που γίνονται κάθε τόσο δραματικές επίκαιρες και οικουμενικά απειλητικές…

Τα χαρακτηριστικά του Πολέμου (κατά Κλαούζεβιτς)

Οι ασύμμετρες απειλές διαφέρουν απ’ όλες τις γνωστές μορφές του σύγχρονου Πολέμου: Διαφέρουν από τον συμβατικό, από την μη συμβατικό κι από τον ανορθόδοξο πόλεμο. Για τις ασύμμετρες απειλές δεν ισχύουν όσα ισχύουν για το συμβατικό πόλεμο ούτε για τον μη συμβατικό. Οι ασύμμετρες απειλές δεν έχουν σχέση                                        ούτε με τον ανορθόδοξο Πόλεμο. Κι είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε                                    αυτές τις διαφοροποιήσεις…

Η θεωρία Πολέμου που έχουμε στη διάθεσή μας και η πολεμική πρακτική,                         αφορούν πράγματα πολύ διαφορετικά, που δεν ισχύουν στην περίπτωση                                 των ασύμμετρων απειλών. Γι’ αυτό και χρειάζεται να μελετήσουμε αυτές τις τελευταίες πιο συστηματικά. Κυρίως να μελετήσουμε τις διαφοροποιήσεις των ασύμμετρων απειλών από τις γνωστές μορφές Πολέμου…

Στον συμβατικό Πόλεμο (κατά Κλαούζεβιτς) αντιπαρατίθενται ομοειδή υποκείμενα.                Οι αντίπαλοι είναι ποιοτικά συγκρίσιμοι, κι ας μην είναι αναγκαστικά ισοδύναμοι.                 Πριν απ’ όλα, σε ένα Πόλεμο υπάρχουν δύο πλευρές. Ακόμα κι αν υπάρχουν                         πολλοί αντίπαλοι, αυτοί συμμαχούν, έτσι ώστε να προκύψουν δύο αντίπαλοι συνασπισμοί. Αυτός είναι ο λεγόμενος «δυϊσμός του πολέμου». Μπορεί οι συμμαχίες                να αλλάζουν στην εξέλιξη του πολέμου, αλλά σε κάθε φάση υπάρχει μια αντιπαλότητα με δύο πλευρές. (Αντίθετα, σε άλλου είδους διαμάχες, οικονομικές, ιδεολογικές                         και πολιτικές ακόμα, δεν υπάρχει αναγκαστικά το χαρακτηριστικό του «πολεμικού δυϊσμού». Συχνά συμβαίνει στον επιχειρηματικό κόσμο να υπάρχει ανταγωνισμός επιχειρήσεων σε πολλά μέτωπα, όπου ο αντιπαρατιθέμενοι δεν συμμαχούν αναγκαστικά κατά «κοινού εχθρού». Το ίδιο ισχύει και με ιδεολογικές διαμάχες, αλλά και με πολιτικές συγκρούσεις. Λέμε ότι η μια τέτοια αντιπαράθεση σκληραίνει και παίρνει «πολεμικά χαρακτηριστικά», όταν οι αντιμαχόμενοι συσπειρώνονται σε δύο αντίπαλες ομάδες).
Κάθε «πλευρά» μιας πολεμικής σύγκρουσης συγκροτείται από τρία χαρακτηριστικά:        Την κυβέρνηση, το λαό και το στρατό. Αυτή είναι η «πολεμική τριάδα» στην οποία οικοδομεί την πολεμική θεωρία του ο Κλαούζεβιτς. Και οι τρεις πλευρές                                   έχουν γεωγραφική αναφορά. Ο λαός εντοπίζεται σε μια γεωγραφική ενότητα,                      κάπου κατοικεί. Η κυβέρνησή επίσης έχει γεωγραφική βάση, κάπου εδρεύει.                             Και ο στρατός επιχειρεί, αμυντικά, για να προασπιστεί τη γεωγραφική βάση του                         ή επιθετικά για να εξουδετερώσει την γεωγραφική βάση του αντιπάλου.
Πόλεμος, με αυτή την έννοια, είναι η χρήση βίας, χωρίς όρια, για την επίτευξη συγκεκριμένου στόχου. Ο στόχος καθορίζει και την πολιτική διάσταση του σύγχρονου Πολέμου. Όλος ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή των επιχειρήσεων υποτάσσονται                        σε αυτόν τον σαφή τελικό στόχο. Η συμμετρία ανάμεσα στους αντιπάλους                             και η υποταγή της πολεμικής δράσης στον τελικό στόχο, καθορίζει και την υπεροχή                 της Πολιτικής επί της στρατιωτικής δράσης. Η Πολιτική καθοδηγεί την έναρξη                      και τη λήξη του Πολέμου. Η Πολιτική καθορίζει τη συνάρτηση κόστους-οφέλους:                  Πότε ο Πόλεμος συμφέρει, γιατί τα αναμενόμενα οφέλη είναι μεγαλύτερα από το κόστος και το ρίσκο της διεξαγωγής του. Και πότε ο Πόλεμος παύει να συμφέρει πια,                            είτε γιατί οι βασικές επιδιώξεις επιτεύχθηκαν είτε διότι το κόστος και το ρίσκο αποδείχθηκαν μεγαλύτεροι από τα αναμενόμενα κέρδη. Η Πολιτική αποφασίζει                     πότε να σταματήσει τον Πόλεμο, αρχίζοντας διαπραγματεύσεις με την «άλλη πλευρά». Έτσι ο Πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχιση της Πολιτικής με άλλα μέσα,                                  αλλά όχι το αντίστροφο…

Είδαμε ως τώρα έξη ποιοτικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου συμβατικού Πολέμου:
--Πόλεμος είναι η χρήση βίας χωρίς όρια.
 --Ανάμεσα σε δύο αντιμαχόμενες πλευρές.
 -- Όπου κάθε αντίπαλος είναι ομοειδής (ποιοτικά συγκρίσιμος) με τον άλλο.
-- Η ποιοτική ομοιότητα ανάμεσα στους αντιπάλους συγκροτείται σε τρία χαρακτηριστικά: την Πολιτική Κυβέρνηση, το Λαό και τις Ένοπλες Δυνάμεις,                           καθώς και τις σχέσεις ανάμεσα στα τρία αυτά θεμελιώδη χαρακτηριστικά.
--Με σαφή γεωγραφικό προσδιορισμό
--Και με υπεροχή της Πολιτικής επί της Στρατιωτικής δράσης (και στην απόφαση έναρξης και στην απόφαση λήξης του Πολέμου και στον στρατηγικό σχεδιασμό                     των επιχειρήσεων).


* Στον μη συμβατικό πόλεμο, ορισμένα από τα χαρακτηριστικά αυτά ακυρώνονται, άλλα, όμως, διατηρούνται: Το βασικό που αλλοιώνεται είναι η τριαδική συγκρότηση     των υποκειμένων. Σε περίπτωση μη συμβατικού πολέμου, δεν έχουμε στρατό                              να πολεμάει στρατό, αλλά έχουμε όπλα μαζικής καταστροφής να προκαλούν εκατόμβες θυμάτων στην πλευρά του αντιπάλου. Επίσης η συνάρτηση κόστους ωφέλειας, ακυρώνεται, διότι κυριαρχεί το δόγμα της Βεβαίας Αμοιβαίας Καταστροφής αμφοτέρων των εμπολέμων (και του υπόλοιπου κόσμου). Τί νόημα έχει να συγκρίνουμε προσδοκώμενα οφέλη με πιθανό κόστος, όταν το κόστος είναι άπειρο (καταστροφή πάντων), το ρίσκο απόλυτο (βεβαία καταστροφή) και τα οφέλη μόνο πεπερασμένα;
Επίσης, ο γεωγραφικός προσδιορισμός του Πολέμου γίνεται πολύ πιο σχετική έννοια. Ακόμα κι αν μια χώρα καταφέρει να πλήξει καίρια και ολοκληρωτικά την αντίπαλό της χωρίς να υποστεί ανταποδοτικά πλήγματα, το ατομικό σύννεφο και ο πυρηνικός χειμώνας που θα ακολουθήσουν θα πλήξουν τελικά και την ίδια. Μεγάλης έκτασης πυρηνική καταστροφή σε ένα μέρος της γης δεν αφήνει ανεπηρέαστες άλλες περιοχές της γης, ακόμα και απομακρυσμένες. Ομοίως σχετικοποιείται και η διάκριση                           των δύο πλευρών μιας πολεμικής σύγκρουσης. Αν υπάρξει ανταλλαγή πυρηνικών πληγμάτων, είναι πολύ πιθανό να επηρεαστούν θανάσιμα και χώρες                                     που δεν εμπλέκονται στη διαμάχη, λόγω των οικουμενικών διαστάσεων                        της καταστροφής.
 
Είδαμε λοιπόν, που διαφοροποιείται ο συμβατικός από τη μη συμβατικό Πόλεμο.                   Από την άλλη πλευρά, διατηρούνται κάποιες ομοιότητες. Και στις δύο περιπτώσεις, έχουμε χρήση βίας χωρίς όρια και στις δύο περιπτώσεις έχουμε ομοειδείς αντιπάλους και τις δύο περιπτώσεις έχουμε την πρωτοκαθεδρία της Πολιτικής. Η έναρξη                           του Πολέμου γίνεται με πολιτικά κριτήρια. Κι επειδή ο Πόλεμος, ακόμα                                      και στη μη συμβατική περίπτωση είναι πρωτίστως πολιτική απόφαση,                                   δεν αποφασίστηκε ποτέ, ακριβώς επειδή δεν υπήρχε κανένα πεπερασμένο όφελος                     που θα μπορούσε να αντισταθμίσει τη παγκόσμια καταστροφή που θα ακολουθούσε.
 
* Ο ανορθόδοξος Πόλεμος (ανταρτοπόλεμος) είναι διαφορετική περίπτωση:
Εδώ διατηρείται το πρώτο και το δεύτερο στοιχείο: Έχουμε χρήση βίας χωρίς όρια, ανάμεσα σε δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Έχουμε, επίσης, πρωτοκαθεδρία της Πολιτικής. Οι αντάρτες επιδιώκουν πολιτικούς στόχους, πολλές φορές επιδιώκουν                                     να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση σε πολιτικό συμβιβασμό μαζί τους (που θα ισοδυναμεί με πολιτική τους αναγνώριση). Δεν υπάρχει το τρίτο χαρακτηριστικό: οι αντιμαχόμενοι δεν είναι «ομοειδείς». Από την μια πλευρά υπάρχει μια κυβέρνηση, συνήθως με διεθνή υπόσταση, διεθνείς αναγνωρίσεις κλπ. από την άλλη μια αντάρτικη οργάνωση χωρίς διεθνή αναγνώριση (ακόμα κι όταν έχει διεθνή στήριξη από κάποιες ξένες κυβερνήσεις). Επίσης, δεν έχουμε την «τριαδική συγκρότηση» των αντίπαλων υποκειμένων.                             Ο λαός στον οποίο στηρίζεται και τον οποίο εκπροσωπεί η κυβέρνηση είναι ο ίδιος λαός                       τη στήριξη του οποίου επικαλούνται (και πολλές φορές, μερικά τουλάχιστον, κερδίζουν) οι αντάρτες. Επίσης, από τη μια πλευρά υπάρχει τακτικός στρατός                                              (και παραστρατιωτικά τμήματα), ενώ από την άλλη υπάρχουν ένοπλοι πολίτες (αντάρτες). Έτσι, όταν οι αντάρτες χτυπάνε μονάδες του στρατού εξουδετερώνουν Ένοπλες Δυνάμεις, ενώ όταν η κεντρική κυβέρνηση χτυπάει τους αντάρτες, από τυπική άποψη τουλάχιστον, εξοντώνει «πολίτες».
 
Τέλος και ο γεωγραφικός προσδιορισμός των αντιμαχομένων δεν υπάρχει, επίσης.                  Γιατί οι αντάρτες χτυπάνε παντού όπου μπορούν –χτυπάνε και εξαφανίζονται.                      Όχι για να ελέγξουν εδάφη, αλλά για να παραλύσουν το ηθικό και την επιχειρησιακή διοίκηση της κυβέρνησης. Δεν υπάρχει σαφές μέτωπο αντιπαράθεσης. Επιδίωξη                       της Κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει μέτωπο ή μέτωπα. Να απομονώσει                               τους αντάρτες σε ορισμένες περιοχές-θύλακες και να τους εξουδετερώσει έναν-έναν…
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι τόσο ο μη συμβατικός πόλεμος (που αφορά το ενδεχόμενο χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής κατά άμαχων πληθυσμών)                                               όσο και ο ανορθόδοξος πόλεμος (ανταρτοπόλεμος) αναιρούν κάποια                                         από τα χαρακτηριστικά του συμβατικού πολέμου αλλά διατηρούν κάποια άλλα                                  –κυρίως διατηρούν την κυριαρχία της πολιτικής επί της στρατιωτικής δράσης.

Σύγχρονος Πόλεμος και Ισλαμική Τρομοκρατία

* Οι ασύμμετρες απειλές – και ιδιαίτερα, η Ισλαμική τρομοκρατία της Αλ Κάϊντα – αναιρεί όλες τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολέμου, συμβατικού, μη συμβατικού               ή ανορθόδοξου. Κυρίως καταργεί την προτεραιότητα της πολιτικής. Η Ισλαμική τρομοκρατία δεν έχει πολιτικό στόχο. Υλοποιεί «Σχέδιο του Θεού».                                        
Αυτό διακηρύσσει κι αυτό πιστεύουν οι μαχητές της. Το «Σχέδιο» διατυπώνεται                      από «εκπροσώπους του Θεού», ταυτίζεται μαζί τους, η αξιοπιστία της ηγεσίας ταυτίζεται με τη μεταφυσική πίστη η μεταφυσική απορροφά και υποτάσσει πλήρως                   την Πολιτική. Οι «επιχειρήσεις» των τρομοκρατών δεν καθοδηγούνται                                         από τον επιχειρησιακό ορθολογισμό, αλλά από την Πίστη στη μετά θάνατο δικαίωση.
Επίσης, καταργεί πλήρως και τη «τριαδική συγκρότηση» των υποκειμένων του Πολέμου. Δεν υπάρχει διάκριση και ισορροπία Κυβέρνησης - Στρατού- Λαού. Ο τακτικός στρατός αγνοείται πλήρως. Οι κυβερνήσεις θεωρούνται «όργανα καταπίεσης», που δημιουργούν εμπόδια πρόσβασης των τρομοκρατών-μαχητών στους στόχους τους. Τα πλήγματα στρέφονται κατά του «Λαού των Απίστων» εν ονόματι του «Λαού των Πιστών».                           Οι απώλειες αμάχων δεν είναι «παράπλευρες». Δεν είναι αθέλητο (ή αδιάφορο) αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους να πλήξουν στρατηγικούς στόχους.                                 Είναι αποκλειστική επιδίωξη. Πολλές φορές στο παρελθόν οι αντίπαλοι στρατοί αδιαφόρησαν για τις απώλειες αμάχων στην ενδοχώρα του αντιπάλου προκειμένου                     να επιτύχουν τους τακτικούς στόχους τους. Ποτέ, όμως, στο παρελθόν, εδώ και αιώνες, δεν υπήρξε πόλεμος με αποκλειστική επιδίωξη της μίας πλευράς να προκαλέσει μαζικές απώλειες αμάχων στην άλλη πλευρά…

Επίσης δεν υπάρχει πλέον ο «πολεμικός δυϊσμός» – δεν υπάρχουν οι αποσαφηνισμένες δύο πλευρές της διαμάχης. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει ο εξαναγκασμός                            των αντιπάλων να συσπειρωθούν σε αντίθετα στρατόπεδα. Οι ισλαμιστές τρομοκράτες της Αλ Κάϊντα στρέφονται κατά όλων των χωρών και όλων των κυβερνήσεων.                       Ακόμα – και πρωτίστως, πολλές φορές – εναντίον κυβερνήσεων μουσουλμανικών χωρών. Στρέφονται εναντίον μουσουλμανικών κυβερνήσεων που κρατάνε αποστάσεις        ή απορρίπτουν την πολιτικών των ΗΠΑ. Για την ακρίβεια κύριος στόχος της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι να ανατρέψει τα καθεστώτα των μουσουλμανικών χωρών                         και να ενώσει το «Έθνος του Ισλάμ», χρησιμοποιώντας το πετρέλαιο ως όπλο παγκόσμιας κυριαρχίας του…

Για την ισλαμική τρομοκρατία υπάρχει το «Έθνος του Ισλάμ» από την μία πλευρά                      κι όλος ο υπόλοιπος κόσμος από την άλλη, μαζί και τα καθεστώτα                                          των μουσουλμανικών χωρών. Υπάρχουν οι ίδιοι που εκπροσωπούν κατά «θεία εντολή» το «Έθνος του Ισλάμ» και απέναντι τους τα «έθνη των Απίστων» που πρέπει                            να κατανικήσουν ή να εκδικηθούν, καθώς και τα «προδοτικά καθεστώτα»                            των μουσουλμανικών χωρών, που πρέπει να ανατρέψουν για να ενώσουν                                     το «Έθνος του Ισλάμ» σε ένα θεοκρατικό καθεστώς, σε ένα ενιαίο και συμπαγές          «κράτος του Θεού» (Χαλιφάτο).

Οι αντίπαλοι της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι πολύ δύσκολο να συσπειρωθούν όλοι εναντίον της «αόρατης απειλής». Αλλά η Αλ Κάϊντα τους έχει στο «στόχαστρο»                        όλους και τους χτυπά επιλεκτικά όποτε και όπου μπορεί. Δεν υπάρχει ούτε σαφής γεωγραφικός προσδιορισμός της σύγκρουσης. Οι στόχοι της Αλ Κάϊντα                                    δεν έχουν κανένα γεωγραφικό περιορισμό. Ούτε η ίδια έχει κάποια γεωγραφική «έδρα». Ακόμα κι αν συλληφθεί η ηγεσία της, οι πυρήνες της πρέπει να βρεθούν                                    και να εξουδετερωθούν ένας-ένας και να μην αναπαραχθούν. Δεν αρκεί να καταληφθεί το «αρχηγείο» της, για να εκλείψει ο κίνδυνος…
 
Σε όλες τις μορφές του Πολέμου που γνωρίσαμε τους τελευταίους αιώνες, οι αντίπαλοι ήταν ομοειδείς - είχαν ίδιες «διαστάσεις»: ήταν συγκρούσεις ανάμεσα σε χώρες,                            ή συνασπισμούς χωρών, που είχαν κυβερνήσεις, ένοπλες δυνάμεις και λαϊκή βάση. Ακόμα κι όταν αφορούσαν χρήση ή απειλή χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής,                 όπως συνέβη στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, και πάλι ο αντίπαλος ήταν κυβέρνηση με την οποία μπορούσαν να συζητήσουν, να διαφωνήσουν, πάντως τελικά                                 να συνεννοηθούν με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Ακόμα κι όταν αντιμετώπιζαν μορφές ανορθόδοξου πολέμου (αντάρτικου), μπορεί ο αντίπαλός τους να μην ήταν ομοειδής                 (να μην είχε τις διαστάσεις ενός κράτους, κρατικής υπόστασης και κρατικής ισχύος), πάντως στηριζόταν και ελέγχονταν, συνήθως, από άλλα κράτη με τα οποία μπορούσαν να διαπραγματευθούν.

Η τρομοκρατία αποτελεί ένα αντίπαλο που δεν έχει τις ίδιες διαστάσεις με τα σύγχρονα κράτη, και επί πλέον δεν μπορεί κανείς να συνεννοηθεί μαζί της. Δεν μπορεί                             να τη δελεάσει, δεν μπορεί να τη φοβίσει, δεν μπορεί να την στριμώξει, δεν μπορεί                       να την παραλύσει, δεν μπορεί να την εξαναγκάσει σε αναδίπλωση, δεν μπορεί                         να την απομονώσει, δεν μπορεί να της επιβάλει δυσβάστακτο κόστος δεν μπορεί                       να την εξαναγκάσει σε συνθηκολόγηση. Ή τουλάχιστον, τίποτε απ’ όλα αυτά                         δεν μπορούν να επιτευχθούν με συνήθη πολιτικά ή πολεμικά μέσα, ή με οποιονδήποτε συνδυασμό τέτοιων μέσων. Ο λόγος είναι απλός: Η ισλαμική τρομοκρατία                             είναι ασύμμετρη απειλή. Έχει άλλες διαστάσεις από ο,τιδήποτε έχουμε μάθει                             να θεωρούμε «αντίπαλό» ως τώρα και επί πλέον χρησιμοποιεί βία χωρίς όρια,                       αλλά ανατρέπει όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του Πολέμου, όπως τον έχουμε ορίσει ως τώρα κι όπως έχουμε μάθει να τον διεξάγουμε.





























 Ο ΔΙΠΛΩΜΑΤΗΣ ΚΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
7/10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005



Υπάρχει ένα γαλλικό λογοπαίγνιο:

Πού διαφέρει μια νεαρή γυναίκα από έναν διπλωμάτη;

Η γυναίκα όταν θέλει να πει «ναι», λέει «ίσως», ενώ όταν θέλει να πει «ίσως», λέέι «όχι».

Αντίθετα, ο διπλωμάτης όταν θέλει να πει «όχι», λέει «ίσως». Κι όταν θέλει να πει «ίσως», λέει «ναι».

Το «ηθικό δίδαγμα» είναι, ότι μια γυναίκα δυσκολεύεται να πει το «ναι», ακόμα κι όταν «θέλει».

Ενώ ο διπλωμάτης δυσκολεύεται να πει το «όχι», ακόμα κι όταν δεν θέλει...

Αναμφίβολα, πρόκειται για παλιό καλαμπούρι.

Τα στερεότυπα που υπονοεί είναι ξεπερασμένα -όσον αφορά τις γυναίκες τουλάχιστον.

Όσον αφορά τους διπλωμάτες, όμως, παραμένει επίκαιρο.

Ή τουλάχιστον, όσον αφορά την αίσθηση που έχουν κάποιοι για τη «διπλωματία».

Και γι' αυτό το θυμηθήκαμε...

Η χειρονομία του προέδρου Κάρολου Παπούλια, την περασμένη εβδομάδα, προκάλεσε εντύπωση: πήγε στην Αλβανία σε επίσημη επίσκεψη.

Αλλά αποφάσισε να τη διακόψει και να γυρίσει άρον-άρον στην Ελλάδα, όταν περιμένοντας να συναντήσει τον Αλβανό ομόλογό του αποδοκιμάστηκε επί ώρα από ομάδα Αλβανών εθνικιστών, που διεκδικούσαν την «Τσαμουριά», δηλαδή την ελληνική Θεσπρωτία!

Οι περισσότεροι στην Ελλάδα επικρότησαν τη στάση του.

Βρέθηκαν κι ορισμένοι να τον κατηγορήσουν για «υπερβολική ευαισθησία», για «βιασύνη», για «έλλειψη διπλωματικότητας»...

Όντως, ο Κάρολος Παπούλιας δεν φέρθηκε ως «διπλωμάτης».

Φέρθηκε, όμως, ως πολιτικός.

Και οι πολιτικοί διαφέρουν ουσιωδώς από τους διπλωμάτες.

Ασφαλώς, και οι διπλωμάτες και οι πολιτικοί υπερασπίζονται το εθνικό συμφέρον.

Αλλά δεν το υπερασπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

Γιατί δεν είναι όμοιοι οι ρόλοι τους: ρόλος του διπλωμάτη είναι να κρατά τους διαύλους επικοινωνίας ανοικτούς, ακόμα και με «εχθρούς».

Ρόλος του πολιτικού είναι να στέλνει σωστά μηνύματα, τη σωστή στιγμή, ακόμα και προς «φίλους».

Ο διπλωμάτης είναι υποχρεωμένος να λέει «ίσως», όταν θέλει να πει «όχι».

Ο πολιτικός, όταν θέλει να πει «όχι», οφείλει να το λέει...

Υποστήριξαν κάποιοι ότι δεν θα 'πρεπε να δημιουργήσουμε «κρίση» με την Αλβανία, επειδή μαζεύτηκαν 150 «Τσάμηδες» έξω από το ξενοδοχείο του προέδρου.

Ησυχάστε.

Καμία κρίση δεν έγινε ποτέ, επειδή διακόπηκε μια επίσημη επίσκεψη.

Αν υπάρξει κρίση με τους Αλβανούς, αυτό θα συμβεί λόγω της πολιτικής τους.

Και γι' αυτό κάποιος πρέπει να τους στείλει το «μήνυμα».

Ο κ. Παπούλιας τους το έστειλε και πολύ καλά έκανε.

Βοηθά τις ομαλές σχέσεις με την Αλβανία να γνωρίζουν οι Αλβανοί ηγέτες πού πρέπει να σταματάνε και πότε το «παρατραβάνε»...

Ο πολιτικός, θέλει το μήνυμά του να γίνει απόλυτα κατανοητό από την άλλη πλευρά.

Και για να το επιτύχει, καμιά φορά ξεπερνά τις τυπικότητες, τις συμβάσεις και το πρωτόκολλο της διπλωματίας.

Ο πολιτικός δεν οφείλει να είναι διπλωμάτης.

Οφείλει, όμως, να είναι ανοικτομάτης...

Όταν δεν αντιδρούμε σε επεκτατικές ή αλυτρωτικές βλέψεις επί των εδαφών μας, τότε στέλνουμε το μήνυμα ότι τις ανεχόμαστε.

Κι αυτό είναι το χειρότερο μήνυμα που μπορούμε να στείλουμε, γιατί αποθρασύνει την άλλη πλευρά.

Ακούσαμε κι ένα ακόμα «συντριπτικό» επιχείρημα: ότι αυτά συμβαίνουν συχνά στις επίσημες επισκέψεις πολιτικών ηγετών σε ξένες πρωτεύουσες.

Αλίμονο αν ο Αμερικανός πρόεδρος διέκοπτε την επίσκεψή του, κάθε φορά που γινόταν διαδηλώσεις σε βάρος του σε ξένες πρωτεύουσες...

Μα ο κ. Παπούλιας δεν έφυγε εξ αιτίας των διαδηλωτών.

Το πρόβλημα δεν ήταν οι διαδηλωτές, αλλά ότι το πρόγραμμα του είχε ανατραπεί, ότι οι αλβανικές αρχές δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να ελέγξουν τους διαδηλωτές.
  • Αν δεν ήθελαν, αυτό αποτελεί σκόπιμη πρόκληση σε βάρος του προέδρου.
  • Αν δεν μπορούσαν, αυτό συνιστούσε άμεση απειλή προς το πρόσωπό του.
Ούτε οι Αμερικανοί, ούτε οι Γάλλοι ανέχθηκαν ποτέ βίαιη ανατροπή του προγράμματος, δηλαδή πρόκληση ή απειλή κατά του προέδρου τους, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης σε ξένη πρωτεύουσα.

'Αλλωστε, οι Αμερικανοί έχουν άλλους τρόπους, πολύ λιγότερο «συμβολικούς» και πολύ πιο «απτούς», να δείχνουν τη δυσφορία τους, όταν ενοχλούνται. Έτσι δεν είναι;




















Η ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
14/18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005

Θυμάστε όσα ακούγαμε, χρόνια τώρα, για το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο», που είναι – υποτίθεται - πιο «ανθρώπινο»; Ξεχάστε τα. Αποδεικνύεται ήδη ότι το κοινωνικό μοντέλο της Γαλλίας προστατεύει αυτούς που είναι «μέσα στο σύστημα» (insiders’ Welfare), σε βάρος όσων είναι «απ` έξω». Αυτούς που έχουν εργασία, σε βάρος των ανέργων. Αυτούς που έχουν μια φτασμένη επιχείρηση σε βάρος όσων θέλουν να ανοίξουν μια καινούργια. Αυτούς που είναι ήδη εδραιωμένοι στην αγορά και επιβάλουν τη «δεσπόζουσα θέση» τους, αλλά και εμπόδια εισόδου σε νέες επιχειρήσεις. Τα προνομιούχα συνδικάτα του δημόσιου τομέα, σε βάρος των υπόλοιπων εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Τα καρτέλ της αγοράς σε βάρος των καταναλωτών. Τόσα χρόνια υπερηφανευόμασταν για ένα «κοινωνικό μοντέλο που συσσωρεύει χρόνια ανεργία, δυσβάστακτη για τους νέους και εφιαλτική για τους μετανάστες των υποβαθμισμένων συνοικιών…
Στην Ευρώπη έγιναν τρία σφάλματα την τελευταία δεκαπενταετία:
* Πρώτον εγκαταλείφθηκε η μεταναστευτική πολιτική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη προσπάθησαν να «πιάσουν» τους στόχους του Μάαστριχτ, χωρίς κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Κατέβασαν τον πληθωρισμό, μέσω της εργασίας των μεταναστών. Δεν απελευθέρωσαν τις αγορές, δεν εξουδετέρωσαν τις ανελαστικότητες, τις στρεβλώσεις και τα προνόμια των «εντός συστήματος». Απλώς έφεραν «γκρίζα» εργασία, που εκμεταλλεύτηκαν ληστρικά…
* Προβλήματα σοβαρά δεν υπήρχαν όσο η οικονομική δραστηριότητα αναπτύσσονταν με γρήγορους ρυθμούς και η ανεργία ήταν χαμηλή. Κι εδώ έγινε το δεύτερο σφάλμα: μετά το 2000 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υιοθέτησε σκληρή μονεταριστική πολιτική. Και η ευρωπαϊκή οικονομία βυθίστηκε σε στασιμότητα και ύφεση. Τα προβλήματα που δημιούργησε η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής όλα τα προηγούμενα χρόνια άρχισαν να έρχονται στην επιφάνεια…
* Τρίτον, οι ευρωπαϊκές ελίτ προσπάθησαν να πείσουν τις τοπικές κοινωνίες να αποδεχθούν ανεξέλεγκτα κύματα μεταναστών με πρόσχημα μιαν ακραία ιδεοληψία: την «πολύ-πολιτισμικότητα»: Αφού οι ξένοι εργάτες δεν μπορούσαν να απορροφηθούν ομαλά, θα αναπαράγονταν ως «διαφορετικοί», θα δημιουργούσαν «νησίδες διαφορετικότητας» που θα «εμπλούτιζαν» τις τοπικές κοινωνίες. Όμως, η πολύ-πολιτισμικότητα δεν «εμπλούτιζε» τις κοινωνίες. Τις διέλυε. Δημιούργησε νέα γκέτο ή πολλαπλασίασε τα υπάρχοντα. Αποτέλεσμα: Όταν ενέσκηψε η οικονομική ύφεση δημιουργήθηκαν τεράστιες κοινωνικές εντάσεις.
Αλλά στην κοινωνία δεν υπάρχουν μόνο οι απελπισμένοι, που οδηγούνται στην απόγνωση. Υπάρχουν κι όλοι οι υπόλοιποι, που τρομάζουν από την γενικευμένη παράλυση και οδηγούνται στην άκρα δεξιά. Δεν υπάρχουν μόνο οι «απόκληροι», που «εκδικούνται» το σύστημα. Υπάρχουν και τα μεσαία στρώματα που απαιτούν «θωράκιση» του συστήματος. Αυτή η πόλωση των κοινωνιών, που στέλνει κάποιους στα φλεγόμενα οδοφράγματα και τους υπόλοιπους στον αυταρχισμό είναι το πιο επικίνδυνο σύμπτωμα…
Η ευρω-γραφειοκρατία και οι εθνικές ελίτ που τη στήριξαν έχουν τεράστια ευθύνη. Έφεραν κύματα μεταναστών χωρίς μεταναστευτική πολιτική στη δεκαετία του ’90. Υιοθέτησαν σκληρή μονεταριστική πολιτική, που οδήγησε σε παρατεταμένη οικονομική στασιμότητα. Επέβαλαν το χρεοκοπημένο μοντέλο της «πολύ-πολιτισμικότητας», που ακυρώνει την ενσωμάτωση των μεταναστών. Υπερασπίστηκαν φανατικά το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» της οικονομικής ακαμψίας, των αγοραίων στρεβλώσεων και των προνομίων όσων βρίσκονται «μέσα στο σύστημα». Δημιούργησαν σταδιακά ένα δημοκρατικό έλλειμμα, που έσπρωξε τους λαούς της Ευρώπης στην απόρριψη του Ευρωσυντάγματος. Έσπρωξαν τους αποκλεισμένους στην απόγνωση και ήδη ωθούν τα μεσαία στρώματα στην άκρα δεξιά. Κι όλα αυτά στο όνομα των «προοδευτικών ιδεών» και του «ευρωπαϊκού οράματος»:
Υπερασπίστηκαν ως «κοινωνική ευαισθησία» την απόλυτη αναλγησία. Ως «κοινωνική δικαιοσύνη», την κραυγαλέα αδικία. Ως «προοδευτικότητα», το σύγχρονο δουλεμπόριο. Ως «Ευρωπαϊκό όραμα», ένα διευρυνόμενο δημοκρατικό έλλειμμα. Και ως «εκσυγχρονισμό», την παλινδρόμηση στο Μεσαίωνα…
Πράγματι, πρέπει να ξανά-ορίσουμε τις προοδευτικές ιδέες, χωρίς τους επαγγελματίες του «προοδευτισμού». Και να ξανά-ανακαλύψουμε το Ευρωπαϊκό όραμα, παραμερίζοντας τους ευρω-γραφειοκράτες. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι χρεοκόπησαν πλήρως: Δημιούργησαν μια κατώτερη τάξη απελπισμένων που ξεσπάνε και τα σπάνε. Μια μεσαία τάξη που σύρεται στον αυταρχισμό. Και μια ανώτερη τάξη που δεν μπορεί ούτε να κυβερνήσει ούτε να μεταρρυθμίσει…



ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟΣ «ΜΑΗΣ ΤΟΥ ‘68» Ή ΓΑΛΛΙΚΗ «ΒΑΪΜΑΡΗ»;

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005

Πολλοί παρομοίασαν την πρόσφατη εξέγερση των γκέτο στη Γαλλία, ως ένα νέο «Μάη του ’68». Στην πραγματικότητα είναι ένας «Μάης του 68» από την ανάποδη. Ακόμα καλύτερα, είναι ένα νέο 1989…
Το 1968 σήμανε το τέλος ηγεμονίας των συντηρητικών ελίτ στην Ευρώπη. Και την άνοδο της Κεντροαριστεράς. Αυτή η άνοδος δεν ανακόπηκε το 1989. Αντίθετα, ενισχύθηκε και μετατράπηκε σε ηγεμονία της Ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς στην επόμενη δεκαπενταετία. Αυτή η ηγεμονία σήμερα κλονίζεται εκ θεμελίων…
Το 1989 έπεσαν τα τείχη του διπολισμού στην Ευρώπη και κατέρρευσαν οι κοινωνίες του «υπαρκτού Σοσιαλισμού». Αυτό υπήρξε δεινό πλήγμα για τα δυτικοευρωπαϊκά Κομμουνιστικά Κόμματα. Αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά δεν βγήκε ενισχυμένη τότε. Αντίθετα ήταν η Κεντροαριστερά που ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο - έγινε ηγεμονική δύναμη - συσπειρώθηκε γύρω από το «Ευρωπαϊκό ιδεώδες», την προοπτική πολιτικής Ένωσης της Ευρώπης. Ή μάλλον από μια εκδοχή πολιτικής Ολοκλήρωσης με τρία χαρακτηριστικά: Το λεγόμενο «κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης» (που προασπίζεται έκτοτε η Γαλλία), την νομισματική ενοποίηση και την προτεραιότητα ονομαστικής σύγκλισης (που προασπίζεται η Γερμανία) και το Ομοσπονδιακό μοντέλο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης (που υποστήριξε ο Γαλλογερμανικός άξονας). Μέχρι που φτάσαμε στο μοιραίο 2005, όπου ανατράπηκαν όλα…
Το πολιτικό μοντέλο ευρωπαϊκής ενοποίησης μπήκε σε κρίση στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού, όταν τα δημοψηφίσματα Γαλλίας και Ολλανδίας απέρριψαν το Ευρωσύνταγμα. Το κοινωνικό μοντέλο άρχισε να αμφισβητείται αμέσως μετά, με τη ρήξη ανάμεσα στη Βρετανία και τη Γαλλία.
Τα τελευταία γεγονότα στη Γαλλία σώριασαν το λεγόμενο «κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης» σε ερείπια: Αποδεικνύουν ήδη ότι προστατεύει όσους είναι «μέσα στο σύστημα» (insiders’ Welfare), σε βάρος όσων είναι «απ` έξω». Αυτούς που έχουν εργασία, σε βάρος των ανέργων. Αυτούς που έχουν μια «φτασμένη» επιχείρηση σε βάρος όσων θέλουν να ανοίξουν μια καινούργια. Αυτούς που είναι ήδη εδραιωμένοι στην αγορά και επιβάλουν τη «δεσπόζουσα θέση» τους, αλλά και εμπόδια εισόδου σε νέες επιχειρήσεις. Τα προνομιούχα συνδικάτα του δημόσιου, σε βάρος των υπόλοιπων εργαζομένων στον ιδιωτικού τομέα. Τα καρτέλ της αγοράς σε βάρος των καταναλωτών. Αποδείχθηκε ότι τόσα χρόνια υπερηφανευόμασταν για ένα «κοινωνικό μοντέλο που συσσωρεύει χρόνια ανεργία, δυσβάστακτη για τους νέους και εφιαλτική για τους μετανάστες των υποβαθμισμένων συνοικιών…
Όλα τα κοινωνικά μοντέλα έχουν προβλήματα. Αλλά το γαλλικό σύστημα, που τόσο πεισματικά υπερασπίζονταν ως τώρα η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, έχει τα περισσότερα: Δεν παράγει ανάπτυξη (όπως το αγγλοσαξονικό). Δεν δημιουργεί θέσεις απασχόλησης και άνοδο της παραγωγικότητας. Αντίθετα δημιουργεί τεράστια προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού όλων των «απ’ έξω». Όχι μόνο των μειονοτήτων, αλλά κυρίως των μειονοτήτων: Η ανεργία των νέων μειονοτικών στην Γαλλία φτάνει το 40%, όταν η μέση ανεργία στη Γαλλία φτάνει το 10% και η αντίστοιχη μέση ανεργία σε Βρετανία και ΗΠΑ βρίσκεται γύρω στο 5%.

Τρία μοιραία σφάλματα

Πέρα από λάθος κοινωνικό μοντέλο, η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, έκανε τρία ακόμα σφάλματα την τελευταία δεκαπενταετία:
* Πρώτον, παραιτήθηκε από κάθε μεταναστευτική πολιτική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη προσπάθησαν να «πιάσουν» τους στόχους του Μάαστριχτ, χωρίς κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Κατέβασαν τον πληθωρισμό, μέσω της εργασίας των μεταναστών. Δεν απελευθέρωσαν τις αγορές, δεν εξουδετέρωσαν τις ανελαστικότητες, τις στρεβλώσεις και τα προνόμια των «εντός συστήματος». Απλώς έφεραν «γκρίζα» εργασία, που εκμεταλλεύτηκαν ληστρικά…
* Προβλήματα σοβαρά δεν υπήρχαν όσο η οικονομική δραστηριότητα αναπτύσσονταν με γρήγορους ρυθμούς και η ανεργία ήταν χαμηλή. Κι εδώ έγινε το δεύτερο σφάλμα: μετά το 2000 η νεοπαγής Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υιοθέτησε σκληρή μονεταριστική πολιτική. Και η ευρωπαϊκή οικονομία βυθίστηκε σε στασιμότητα και ύφεση. Τα προβλήματα που δημιούργησε η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής όλα τα προηγούμενα χρόνια ήλθαν στην επιφάνεια.
Σήμερα έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο παραλογισμού, ώστε την ώρα που η Κομμισσιόν προεξοφλεί οριακή ανάπτυξη για το 2006, μόλις 1,1% (έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 2,1%), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απειλεί με αυξήσεις επιτοκίων «ανά πάσα στιγμή»! Ώστε να μην υπάρξει καμία ελπίδα να αποφύγουμε νέο κύκλο ύφεσης στην Ευρώπη…
* Τρίτον, οι ευρωπαϊκές ελίτ προσπάθησαν να πείσουν τις τοπικές κοινωνίες να αποδεχθούν ανεξέλεγκτα κύματα μεταναστών με πρόσχημα μιαν ακραία ιδεοληψία: την «πολύ-πολιτισμικότητα»: Αφού οι ξένοι εργάτες δεν μπορούσαν να απορροφηθούν ομαλά, θα αναπαράγονταν ως «διαφορετικοί», θα δημιουργούσαν «νησίδες διαφορετικότητας», που θα «εμπλούτιζαν» τις τοπικές κοινωνίες. Αποδείχθηκε ότι η πολύ-πολιτισμικότητα δεν «εμπλούτιζε» τις κοινωνίες. Τις διέλυε. Δημιούργησε νέα γκέτο ή πολλαπλασίασε τα υπάρχοντα. Αποτέλεσμα: Όταν ενέσκηψε η οικονομική ύφεση δημιουργήθηκαν τεράστιες κοινωνικές εντάσεις.

Ο αληθινός εφιάλτης

Αλλά στην κοινωνία δεν υπάρχουν μόνο οι απελπισμένοι, που οδηγούνται στην απόγνωση. Υπάρχουν κι όλοι οι υπόλοιποι, που τρομάζουν από την γενικευμένη παράλυση και οδηγούνται στην άκρα δεξιά. Δεν υπάρχουν μόνο οι «απόκληροι», που «εκδικούνται» το σύστημα. Υπάρχουν και τα μεσαία στρώματα που απαιτούν «θωράκιση» του συστήματος. Αυτή η πόλωση των κοινωνιών, που κάποιους στέλνει στα φλεγόμενα οδοφράγματα και τους υπόλοιπους στον αυταρχισμό, είναι το πιο επικίνδυνο σύμπτωμα…
Πολλοί επικρίνουν το Σαρκοζύ για τα τελευταία γεγονότα. Όμως, οι αιτίες τους δεν είναι σημερινές, δεν είναι χθεσινές, δεν είναι καν αποκλειστικά γαλλικές. Αποτελούν συσσώρευση λανθασμένων επιλογών, απολιθωμένων ιδεολογημάτων και εμμονών, οι οποίες συνοψίζουν όλα τα στερεότυπα της ευρω-γραφειοκρατίας και των εθνικών ελίτ που συσπειρώθηκαν γύρω της. Ο Σαρκοζί έχει αμφισβητήσει αυτά τα στερεότυπα. Κι ευτυχώς που υπάρχει σήμερα. Γιατί η «σκληρή γραμμή» του συσπειρώνει μεγάλο μέρος της γαλλικής κοινωνίας. Που αν δεν υπήρχε ο Σαρκοζύ, θα συσπειρώνονταν γύρω από τον ακροδεξιό Λεπέν…
Ο Λεπέν δεν έπαιρνε πάνω από 3% στη δεκαετία του 80. Με τα απίστευτα λάθη που διέπραξαν οι γαλλικές ελίτ τον ανέβασαν στο 18% το 2002! Κι αν δεν υπήρχε ένα πολιτικός του «συστήματος» να συσπειρώσει τη γαλλική κοινωνία σήμερα, μεγάλο μέρος της θα συσπειρωνόταν γύρω από τον «εξω-συστημικό» (και ακροδεξιό) Λεπέν. Και θα τον έστελναν στο 30% μετά τα πρόσφατα γεγονότα. Ευτυχώς που υπάρχει κι ο Σαρκοζύ…
Ας μη ξεχνάμε: Όταν υπάρχουν μειονότητες που εξεγείρονται, το πρόβλημα δεν είναι μόνο να κατευνάσουμε τους εξεγερμένους. Το πρόβλημα είναι, επίσης, να εμποδίσουμε την πλειονότητα που δυσφορεί και αισθάνεται «απειλούμενη» να αντιδράσει και να οδηγηθεί στα άκρα. Όπως έδειξε και η Γερμανική κρίση του Μεσοπολέμου, οι δημοκρατίες στην Ευρώπη δεν απειλούνται από μειονότητες που εξεγείρονται, αλλά από πλειονότητες που ωθούνται στα άκρα…
Η ευρω-γραφειοκρατία και οι εθνικές ελίτ που τη στήριξαν έχουν τεράστια ευθύνη. Έφεραν κύματα μεταναστών χωρίς μεταναστευτική πολιτική στη δεκαετία του ’90. Υιοθέτησαν σκληρή μονεταριστική πολιτική, που οδήγησε σε παρατεταμένη οικονομική στασιμότητα. Επέβαλαν το χρεοκοπημένο μοντέλο της «πολύ-πολιτισμικότητας», που ακυρώνει την ενσωμάτωση των μεταναστών. Υπερασπίστηκαν φανατικά το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» της οικονομικής ακαμψίας, των αγοραίων στρεβλώσεων και των προνομίων όσων βρίσκονται «μέσα στο σύστημα». Δημιούργησαν σταδιακά ένα δημοκρατικό έλλειμμα, που έσπρωξε τους λαούς της Ευρώπης στην απόρριψη του Ευρωσυντάγματος. Έσπρωξαν τους αποκλεισμένους στην απόγνωση και ήδη ωθούν τα μεσαία στρώματα στην άκρα δεξιά. Κι όλα αυτά στο όνομα των «προοδευτικών ιδεών» και του «ευρωπαϊκού οράματος»:
Υπερασπίστηκαν ως «κοινωνική ευαισθησία» την απόλυτη αναλγησία. Ως «κοινωνική δικαιοσύνη», την κραυγαλέα αδικία. Ως «προοδευτικότητα», το σύγχρονο δουλεμπόριο. Ως «Ευρωπαϊκό όραμα», ένα διευρυνόμενο δημοκρατικό έλλειμμα. Και ως «εκσυγχρονισμό», την παλινδρόμηση στο Μεσαίωνα…
Δημιούργησαν μια απελπισμένη κατώτερη τάξη που εξωθείται σε εξέγερση, μια μεσαία τάξη πανικόβλητη, που σπρώχνεται στην άκρα δεξιά και μια ανώτερη τάξη αμήχανη, που δεν μπορεί να κυβερνήσει και δεν τολμά να μεταρρυθμίσει…
Τα γεγονότα του 2005 σηματοδοτούν την αρχή του τέλους για την ηγεμονια της Ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς. Και με αυτή την έννοια αποτελούν ένα «αντίστροφο» 1968. Ταυτόχρονα, αποτελούν «συνέχεια» του 1989. Τότε χρεοκόπησαν τα ιδεολογήματα του υπαρκτού σοσιαλισμού. Σήμερα χρεοκοπούν τα ιδεολογήματα της παραδοσιακής Σοσιαλδημοκρατίας.
Αρκεί η Κεντροδεξιά να μπορέσει να «πληρώσει» το κενό, να αναλάβει το δικό της ιστορικό ρόλο. Αλλιώς το φλεγόμενο φθινόπωρο του 2005 δεν θα είναι μόνο «αντίστροφος Μάης του 68». Κινδυνεύει να αποτελέσει «Γαλλική Βαϊμάρη» (για όσους θυμούνται τι ήταν και που οδήγησε η κατάρρευση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στη Γερμανία του Μεσοπολέμου)…



«ΖΟΥΓΚΛΑ» Ή «ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ»;

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005


Την περασμένη Πέμπτη, παρακολουθούσα τη γνωστή τηλεοπτική κόντρα Τριανταφυλλόπουλου-«Ελευθεροτυπίας».

Κάποια στιγμή, παρενέβη τηλεφωνικά ο κ. Γιώργος Λιάνης, πρώην υπουργός και παλαίμαχος δημοσιογράφος, ο οποίος δήλωσε τα εξής: αναμφίβολα, ο δημοσιογράφος έχει «απεριόριστη ελευθερία κριτικής».

Αλλά δεν πρέπει να θίγει τα «ανθρώπινα δικαιώματα» όσων επικρίνει.

Πάνω απ' όλα, οφείλει να σέβεται το «τεκμήριο αθωότητας».

Εν πάση περιπτώσει, πρέπει να σταματήσει ο «αδελφοκτόνος σπαραγμός»...

Αυτή η παρατήρηση είναι, όντως, αποκαλυπτική κι αξίζει να τη σχολιάσουμε:

Πρώτον -και με συμπαθάτε- ο δημοσιογράφος δεν έχει «απεριόριστη ελευθερία».

Ουδείς έχει απεριόριστη ελευθερία σε μια δημοκρατία.

Απόλυτη ελευθερία, δηλαδή ελευθερία χωρίς όρια και περιορισμούς, είναι απόλυτη τυραννία.

Ένας από τους περιορισμούς της ελευθερίας του δημοσιογράφου, είναι να μη συκοφαντεί, να μη κατασκευάζει ειδήσεις και «σκάνδαλα».

Αυτονόητο;

Όχι και τόσο: Υπήρξαν πάμπολλες περιπτώσεις, στο παρελθόν, όπου κατασκευάστηκαν σκάνδαλα και σκεπάστηκαν άλλα.

Συκοφαντήθηκαν πολίτες, κατέφυγαν στα δικαστήρια, απέδειξαν τη συκοφαντία σε βάρος τους, κέρδισαν την υπόθεση, αλλά δεν «δικαιώθηκαν».

Διότι οι καταγγελίες σε βάρος τους έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα, ενώ η δικαστική απόφαση σε βάρος των συκοφαντών τους δεν προβλήθηκε καθόλου...

Ο δημοσιογράφος οφείλει να σέβεται, επίσης, το τεκμήριο αθωότητας αυτών που κρίνει.

Το τεκμήριο αθωότητας ποίων;

Όλων!

Όχι μόνο των μελών της δημοσιογραφικής οικογένειας και των συζύγων τους...

Δυστυχώς, πολλοί από όσους σήμερα κόπτονται για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» και τον «σεβασμό της προσωπικότητας» των καταγγελλομένων, πριν λίγους μήνες συμμετείχαν ενθουσιωδώς στην «ανθρωποφαγία» της μισής ιεράς συνόδου.

Χωρίς «τεκμήρια αθωότητας» και άλλα τέτοια...

Ξέρετε ποιο είναι το συμπέρασμα αυτής της θλιβερής ιστορίας;

Ότι τα «πιράνχας» μπορούν να ξεσχίζουν όποιον θέλουν, απλό πολίτη και δημόσιο πρόσωπο, επώνυμο και ανώνυμο, ιεράρχη και πολιτικό, φτάνει να μην ακουμπάνε τους «δικούς μας», να μη θίγουν το «σινάφι» μας.

Τους υποδεικνύουν να ασκούν «απεριόριστη κριτική» (δηλαδή να ξεσχίζουν ανθρώπους χωρίς όρια), αλλά σε βάρος όλων των υπολοίπων, όχι σε βάρος των «αδελφών» τους -να σταματήσει ο «αδελφοκτόνος σπαραγμός».

Χρόνια τώρα μας έλεγαν ότι οι απλοί πολίτες, που θίγονται βάναυσα από συκοφαντίες του τύπου, δεν πρέπει να καταφεύγουν με αγωγές στα δικαστήρια.

Ζήταγαν, μάλιστα, να καταργηθεί το δικαίωμα προσφυγής στην αστική δικαιοσύνη.

Συμμετείχαν και σε σχετικές ημερίδες.

Σήμερα, μόλις εθίγησαν οι ίδιοι, άρχισαν να απειλούν με αγωγές και μηνύσεις!

Ή αλλιώς, οι απλοί πολίτες (ο «λαουτζίκος») δεν έχουν δικαίωμα να αμυνθούν όταν τους ξεσχίζουν.

Αλλά όταν «ακουμπάνε» εμάς ή δικούς μας, τους αλλάζουμε τον αδόξαστο...

Κατά ειρωνική σύμπτωση, τα σημερινά «πιράνχας» έμαθαν δημοσιογραφία δίπλα στα σημερινά θύματά τους.

Όταν είχαν αρχίσει τις αθλιότητες σε βάρος απλών πολιτών -θυμηθείτε την υπόθεση καθύβρισης στελεχών του «Ρήγα Φεραίου» (ppol: πρόκειται για νεανική αριστερή πολιτική οργάνωση, που έδρασε τη δεκαετία του '70 και του '80)- τους ενθάρρυναν, τους κάλυπταν, τους βοήθαγαν να «μεγαλώσουν» και να «θεριέψουν».

Τώρα που μεγάλωσαν, αρχίζουν να ξεσχίζουν τους παλαιούς προστάτες και δασκάλους τους.

Να υποψιάζονται., άραγε, αυτοί οι τελευταίοι, ότι η αδικία που υφίστανται σήμερα, ίσως είναι Νέμεση;

Η «δημοσιογραφία» του Μάκη και του Θέμου είναι αληθινή επικοινωνιακή «ζούγκλα»: χτυπήματα χωρίς όρια, χωρίς αίσθηση ευθύνης, χωρίς κανόνες, χωρίς αίσθημα δικαίου (ή με πολύ στρεβλό και ενίοτε παραληρηματικό «αίσθημα δικαίου»), όποιος προλάβει να φάει όποιον προλάβει, ο ισχυρός να καταβροχθίσει τον αδύναμο...

Όμως, η υποκρισία των τελευταίων θυμάτων τους είναι, σήμερα, πολύ απεχθέστερη.

Γιατί το να ενθαρρύνεις και να ανέχεσαι τους ανθρωποφάγους όταν τρώνε τους άλλους και να εξεγείρεσαι όταν στρέφονται εναντίον σου, δείχνει ότι δεν είμαστε μόνο «Ζούγκλα».

Μερικοί προσπαθούν να μας μετατρέψουν σε οργουελιανή «φάρμα των ζώων», όπου όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά είναι «πιο ίσα από τα υπόλοιπα»: όλοι είμαστε «ίδιοι» απέναντι στα δημοσιογραφικά πιράνχας -δηλαδή το ίδιο ευάλωτοι στις ορέξεις τους.

Αλλά μερικοί είναι «ταμπού», που τα πιράνχας οφείλουν να τους σέβονται...

Ε λοιπόν, η «φάρμα των ζώων», που μόλις αποκαλύφθηκε, είναι χειρότερη από τη «ζούγκλα» που όλοι ξέραμε...


ΤΟ ΚΑΡΤΕΛ ΤΩΝ ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ (Ι)

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

Ένας νέος «εχθρός» προβάλει πάνω από το πολιτικό σκηνικό της χώρας: Τα «διαπλεκόμενα»…
Τα τελευταία χρόνια, όποιος τολμούσε να προφέρει την «καταραμένη λέξη» από βήμα δημοσίου διαλόγου, ανακάλυπτε ότι σύντομα αποκλειόταν από κάθε δημόσιο «βήμα»…
Όποιος «διαμορφωτής γνώμης» – αρθρογράφος, δημοσιογράφος, επιφυλλιδογράφος κλπ. – έγραφε κατά των διαπλεκομένων, σύντομα έχανε κάθε πρόσβαση σε έντυπα μεγάλης κυκλοφορίας και «κόβονταν» από τηλεοπτικούς σταθμούς υψηλής τηλεθέασης…
Όποιος πολιτικός πρόφερε τη «καταραμένη λέξη» σύντομα έβγαινε από το πολιτικό παιγνίδι ή περιθωριοποιείτο στην πολιτική σκηνή. Πολύ συχνά έπεφτε θύμα μιας απαξιωτικής εκστρατείας εκ μέρους των ΜΜΕ – στα όρια του προσωπικού διασυρμού: του συνέβαινε, δηλαδή, αυτό που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν character assassination (ηθική εξόντωση)…
Όλοι αναγνώριζαν σε ιδιωτικές συνομιλίες την ύπαρξη και την απειλή των διαπλεκομένων. Αλλά ελάχιστοι τόλμαγαν να τα καταγγείλουν δημόσια. Κι αυτοί οι τελευταίοι πλήρωναν πάντα ακριβό «τίμημα»…
Κάτι αλλάζει…
Τώρα, όμως;
Τώρα κάτι έχει αλλάξει: Ξαφνικά όλη η κοινωνία ανακάλυψε ότι τα «διαπλεκόμενα» υπάρχουν, αποτελούν κίνδυνο κατά της δημοκρατίας, έχουν διεισδύσει παντού, προκαλούν παράλυση στη δημόσια διοίκηση, αποτελούν τροχοπέδη για την Ανάπτυξη, ακυρώνουν την οικονομική εξυγίανση και τον εκσυγχρονισμό του τόπου…
Ξαφνικά, οι στήλες μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδων ξεσπαθώνουν λάβρες κατά της «διαπλοκής». Πολιτικοί αρχηγοί ξιφουλκούν κατά των «διαπλεκομένων» μέσα κι έξω από τη Βουλή. Υπουργοί της κυβέρνησης ανακαλύπτουν το πρόβλημα της «γιγάντωσης τω επιχειρήσεων διεθνώς», κατηγορούν τους αντιπάλους τους για την εμφάνιση των «διαπλεκομένων» και υπόσχονται πολιτικά και θεσμικά μέτρα για την ανάσχεση του φαινομένου…
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Θα ασχοληθούμε με το πρόβλημα για τέσσερις λόγους:
 Πρώτον, διότι ο υπογράφων δεν ανήκει σε όσους το «ανακάλυψαν» πρόσφατα – αλλά σε εκείνους που γράφουν γι’ αυτό εδώ και καιρό, και πλήρωσαν το σχετικό «τίμημα». Αν τολμήσαμε να το θίξουμε όταν ήταν ακόμα «απαγορευμένη λέξη», κατά μείζονα λόγο δικαιούμαστε να ασχοληθούμε με αυτό σήμερα, που απασχολεί τους πάντες…
 Δεύτερον, διότι η «διαπλοκή» είναι πλέον φαινόμενο «συστημικά εδραιωμένο» και καθεστωτικά κυρίαρχο – άρα και η αντιμετώπισή του συνιστά ένα δύσκολο πρόβλημα στρατηγικής: Απαιτεί θεσμική θωράκιση της δημοκρατίας, αλλά και ρήξη με μηχανισμούς που έχουν ήδη επιβληθεί και αλλοιώνουν το πολίτευμα.
Αυτό το μίγμα ρήξης και ανατροπής αφενός και θεσμικής θωράκισης αφετέρου, καθιστά τη «μάχη κατά της διαπλοκής» από τα πιο δύσκολα προβλήματα στρατηγικής – αναπόφευκτα, λοιπόν, αφορά τη στήλη…
 Τρίτον, διότι, όπως θα δούμε, η διαπλοκή αφορά και την Εξωτερική Πολιτική – ή μάλλον την απουσία της. Κι αν μας έχει απασχολήσει από τη στήλη αυτή επανειλημμένα, είναι γι’ αυτό κυρίως: Διότι πίσω από την αδυναμία χάραξης εξωτερικής πολιτικής, πολύ συχνά διαβλέψαμε μηχανισμούς «διαπλοκής».
 Τέταρτον, διότι η «διαπλοκή» νοθεύει την ίδια τη ελευθερία της κοινωνίας. Επιλέγει μια στρατηγική ολιγοπωλιακού ελέγχου της Οικονομίας, χειραγώγησης της Πολιτικής (και των πολιτικών), ασφυκτικού ελέγχου της Κοινής Γνώμης – χειραγώγησης ακόμα και της κεφαλαιαγοράς.
Αυτή η στρατηγική ελέγχου – χειραγώγησης κάθε πεδίου ελεύθερης δημιουργίας και έκφρασης, οδηγεί σε επικίνδυνα στρεβλωτικά φαινόμενα – σε στρεβλώσεις της ελεύθερης οικονομίας, στρεβλώσεις του δημοκρατικού παιγνιδιού, στρεβλώσεις των μηχανισμών διαμόρφωσης Γνώμης και στρεβλώσεις στο Χρηματιστήριο.
Τα στρεβλωτικά φαινόμενα έχουν την τάση να μονιμοποιούνται και να γίνονται «συστημικά». Άρα και να αναπαράγονται με τη δική τους δυναμική. Από τη στιγμή που θα επιβληθούν οι στρεβλώσεις, προκαλούν χειρότερες και πιο διαδεδομένες στρεβλώσεις – οπότε εξαπλούνται μέσα στην Κοινωνία ως επιδημία.
Η αντιμετώπισή τους δεν συνιστά, απλώς, πρόβλημα στρατηγικής, αλλά ζήτημα ανατρεπτικής στρατηγικής. Η «διαπλοκή», η χειραγώγηση την οποία επιφέρει σε κάθε μορφή ελευθερίας και οι στρεβλώσεις τις οποίες επιβάλει σε κάθε αυτορυθμιζόμενο μηχανισμό της κοινωνίας, συνιστούν ένα «Γόρδιο δεσμό» που δεν λύνεται – μόνο κόβεται.
Η αντιμετώπιση της διαπλοκής είναι, αν θέλετε, το αίτημα της δημοκρατικής επανάστασης που βρίσκεται μπροστά μας. Στην Ελλάδα – κι όχι μόνο στην Ελλάδα, εδώ που τα λέμε…
Το καρτέλ και η «Αχίλλειος πτέρνα» του…
Από όλα τα ζητήματα που θίγονται σήμερα θα επικεντρωθούμε στα πιο βασικά: Πρώτα θα απαντήσουμε σε ένα ερώτημα εύλογο, επίκαιρο, και θεμελιώδες όπως θα δούμε, για τη στρατηγική αντιμετώπιση του προβλήματος:
Γιατί άραγε, σήμερα όλοι μιλούν, για κάτι που δεν τολμούσε να μιλήσει κανείς ως τώρα; Τι ήταν αυτό που έφερε τα πράγματα στο «απροχώρητο» και διέρρηξε το «πέπλο σιωπής» (και ιδεολογικής τρομοκρατίας) που ως πρόσφατα είχε επιβληθεί ακόμα και σε πολιτικούς ηγέτες;
Οι λόγοι είναι πολλοί – ο βασικός όμως είναι ένας: Ότι σήμερα η εσωτερική συνοχή των διαπλεκομένων έχει αποδυναμωθεί!
Ως πρόσφατα υπήρχε ένα άτυπο καρτέλ, ανάμεσα σε μεγάλους ομίλους εκδοτικών, ενεργειακών, τηλεοπτικών, πληροφορικών και κατασκευαστικών συμφερόντων. Είχαν «μοιράσει» τους ρόλους και την αγορά μεταξύ τους.
Στην πορεία, όμως, συνέβη ότι συμβαίνει σε κάθε καρτέλ: Η αρχική συμφωνία – και το modus vivedi που είχε βρεθεί ανάμεσά τους – γίνονται πλέον ξεπερασμένα: Κάποιοι όμιλοι δυναμώνουν ταχύτερα από τους υπόλοιπους και πιστεύουν ότι τους «αναλογεί» πλέον καλύτερο «μερίδιο» από το αρχικώς συμφωνημένο και σήμερα ισχύον. Προσπαθούν, λοιπόν, με νέες συμμαχίες να βελτιώσουν τη θέση (και το μερίδιο τους) προκαλώντας αντιπαλότητες στους κόλπους του αρχικώς ενιαίου καρτέλ.
Τα κοινά συμφέροντα του αρχικού συνασπισμού αποδυναμώνονται, καθώς οι εσωτερικές αντιπαλότητες πολλαπλασιάζονται. Αρχίζουν να πολεμούν μεταξύ τους, να βγάζουν οι μεν τα «άπλυτα» των δε, κι έτσι βαθμιαία διευκολύνουν την ανάδειξη του φαινομένου, την καταδίκη του και τελικώς, την καταπολέμηση του συνολικά.
Τις πρώτες και πιο «φαρμακερές» βολές κατά των διαπλεκομένων τις εκτοξεύουν οι ίδιοι οι «διαπλεκόμενοι» κατά αλλήλων, παρασυρμένοι από την εμφύλια διαμάχη για αναδιανομή της συνολικής «πίττας». Διότι μπορεί η «πίττα» να μεγαλώνει, αλλά οι φιλοδοξίες κάθε ολιγοπωλίου μεγαλώνουν ταχύτερα. Κι αυτό προκαλεί την εμφύλια διαμάχη, που αποτελεί και την «Αχίλλειο πτέρνα» του καρτέλ…
Οι πέντε μεγάλοι εκδότες που συμμάχησαν προ δεκαετίας για τη δημιουργία Μεγάλου καναλιού τηλεόρασης, έμειναν τέσσερις, κι αυτοί συγκρούονται σήμερα ανά δύο για τον έλεγχό του, για τον έλεγχο της καλωδιακής τηλεόρασης, καθώς και για τις άδειες της δορυφορικής.
Ο μεγαλύτερος εκδότης έσπασε πρόσφατα τη συμμαχία του με το σημαντικότερο βιομηχανικό παράγοντα της Πληροφορικής. Συμμάχησε με ένα ανταγωνιστή του κι οι δυο τους αναδύθησαν σε αγώνα δρόμου για το διαμοιρασμό της αγοράς των πυλών του διαδικτύου – και όχι μόνο. Τώρα ο μεγιστάνας της πληροφορικής προχωρά σε δικό του κανάλι, δικό του διαδικτυακό «πόρταλ», ακόμα και δική του εφημερίδα.
Οι μεταξύ τους διαμάχες επεκτείνονται στις Κατασκευές (εν όψει των Ολυμπιακών έργων, αλλά και του Γ’ Κοινοτικού πακέτου) και στην ενέργεια, όπου αναζητούν νέους ήσσονες εταίρους.
Τέλος, στο ήδη στημένο σκηνικό των ισχυρών ομίλων, έρχεται να προστεθεί ένας ακόμα – τραπεζικός αυτός – με ισχυρή στήριξη από ξένα οικονομικά συμφέροντα. Ο νεοφερμένος, αφού αγόρασε τράπεζες κι εδραίωσε τη θέση του στο χρηματοπιστωτικό τομέα επεκτείνεται στην ενέργεια και τις κατασκευές – ενώ αναζητεί πυρετωδώς «προσβάσεις» στα ηλεκτρονικά και τα ΜΜΕ. Άρα, αναζητεί κι αυτός ήσσονες εταίρους (μόνιμους) και μείζονες συμμάχους (ευκαιριακούς), συρόμενος σε σκληρή κόντρα με τους ήδη εδραιωμένους ομίλους, αφού δικό τους μερίδιο διεκδικεί.
Τι είναι (και τι δεν είναι) διαπλοκή…
Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητες δύο παρατηρήσεις:
 Πρώτον, η ύπαρξη ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων σε μια σύγχρονη ανοικτή κοινωνία είναι φαινόμενο συνηθισμένο, είναι αν θέλετε αναπόφευκτο, και εν πάση περιπτώσει ΔΕΝ είναι κατ’ ανάγκην, φαινόμενο «νοσηρό».
Γίνεται νοσηρό, όταν οι όμιλοι αυτοί σε συνεργασία μεταξύ καταφέρνουν να υποκαταστήσουν τα θεσμικά όργανα της δημοκρατίας στη λήψη των αποφάσεων.
Οι ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι είναι αναπόφευκτο να προσπαθούν να ασκήσουν επιρροή στην εξουσία. Το πρόβλημα δημιουργείται όχι όταν ασκούν ευκαιριακή επιρροή, αλλά όταν καταφέρνουν να υποτάξουν την εξουσία στα συμφέροντά τους, να επιβληθούν πλήρως στους μηχανισμούς εκπροσώπησης και ενημέρωσης. Όταν τα «εξωθεσμικά» επιχειρηματικά κέντρα, επιβάλουν τη θέλησή τους στα θεσμικά όργανα της δημοκρατίας. Τότε αναδεικνύεται το πρόβλημα της «διαπλοκής» και επιβάλλονται οι στρεβλώσεις της πάνω στο πολιτικό παιγνίδι και στην αγορά. Με αποτέλεσμα να φαλκιδεύεται η ίδια η Δημοκρατία και να ακυρώνεται η ελεύθερη οικονομία.
Πρόβλημα διαπλοκής έχουμε, όχι όταν υπάρχουν ισχυροί όμιλοι με επιρροή – αυτό συμβαίνει παντού – αλλά όταν οι όμιλοι αυτοί λειτουργήσουν ως «εξωθεσμικά κέντρα», επιβάλλοντας τη θέληση και τα συμφέροντά τους στα θεσμικά όργανα της δημοκρατίας. Δηλαδή όταν βρεθούν «υπεράνω του νόμου» και αναχθούν σε άτυπη πηγή «νομιμοποίησης». Αυτό το τελευταίο δεν συμβαίνει παντού. Ή τουλάχιστον οι σύγχρονες δημοκρατίες έχουν ισχυρή θεσμική θωράκιση (αντιμονοπωλιακή νομοθεσία κλπ.) ενάντια στον κίνδυνο να «αλωθούν» από εξωθεσμικά κέντρα. Η Ελληνική δημοκρατία ΔΕΝ έχει τέτοια θωράκιση…
Από τον Κοσκωτά στον… «συλλογικό Κοσκωτά»
 Δεύτερον, για να μπορέσουν οι ισχυροί όμιλοι να λειτουργήσουν ως «εξωθεσμικά κέντρα» και να αλώσουν τα θεσμικά όργανα της δημοκρατίας πρέπει να λειτουργήσουν ως «καρτέλ». Δηλαδή ως άτυπη συμμαχία διαμοιρασμού της επιχειρηματικής «πίττας» και των ρόλων στην πολιτική χειραγώγηση. Η δημιουργία του καρτέλ δεν είναι απλή υπόθεση. Στην περίπτωσή μας, βοηθήθηκε από τρεις ιστορικές συγκυρίες:
- Πρώτον, τον κοινό συνασπισμό όλων για την αντιμετώπιση του «φαινομένου Κοσκωτά», στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Μεγάλοι επιχειρηματίες υπήρχαν πάντα στην Ελλάδα, ορισμένοι με σημαντική επιρροή. Αλλά η εξουσία ήταν πάντα ισχυρότερη: Ο Ανδρεάδης, ο Ωνάσης, ο Μποδοσάκης δημιούργησαν «διαύλους επιρροής» προς την εξουσία για να διαπιστώσουν ότι μείζονες πολιτικές αλλαγές (όπως εκείνη του ’74) τους οδήγησαν στη «δυσμένεια» της εξουσίας και έπληξαν τα συμφέροντά τους. Η δημοκρατία τότε είχε πλείστα προβλήματα, αλλά ζήτημα «διαπλοκής» δεν υπήρχε…
Ο Κοσκωτάς ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να δημιουργήσει ένα ισχυρό «διαπλεκόμενο» όμιλο, ελέγχοντας τα ΜΜΕ και μεγάλη γκάμα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Οι υπόλοιποι συνασπίστηκαν εναντίον του και τον γκρέμισαν. Αυτή η συμμαχία – που συνέπεσε με την αποδυνάμωση του τότε ισχυρού πολιτικού, Ανδρέα Παπανδρέου, για λόγους υγείας – τους οδήγησε σε μια πιο μόνιμη συνεργασία. Στη θέση του έκπτωτου Κοσκωτά άρχιζε να αναδεικνύεται ένας «συλλογικός Κοσκωτάς»…
- Δεύτερον, ο πακτωλός του Β΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (Β΄ΚΠΣ). Η αδυναμία της παραλυμένης Δημόσιας Διοίκησης να εκταμιεύσει τους πόρους, ανάγκασε τους ενδιαφερομένους ομίλους να προχωρήσουν σε δραστικά μέτρα: Να επιβάλουν τους «ανθρώπους τους», ώστε να ξεμπλοκάρουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Αυτό, όμως, προϋπέθετε ότι θα συμφωνούσαν μεταξύ τους στη «μοιρασιά». Κι όσο συμφωνούσαν, το σύστημα λειτούργησε και η «απορροφητικότητα» των κοινοτικών πόρων επιταχύνθηκε θεαματικά. Πρόβλημα δημιουργείται και πάλι – ιδιαίτερα για τα έργα του Γ΄ΚΠΣ, από τη στιγμή που δεν είναι εύκολο να συμφωνήσουν στη νέα «μοιρασιά». Εξ ου και οι καθυστερήσεις στα Ολυμπιακά έργα, η δυστοκία του νομοσχεδίου για τις συγχωνεύσεις των Κατασκευαστικών ομίλων κλπ.
- Τρίτον, η σταδιακή «έκλειψη» του Ανδρέα Παπανδρέου από το προσκήνιο, και η ανεπάρκεια των διαδόχων του. Η επιβολή των διαπλεκομένων απαιτεί ασθενή πολιτική ηγεσία. Ισχυροί ηγέτες είναι δύσκολο να δεχθούν την «άλωση» της Δημοκρατίας από «εξωθεσμικά κέντρα», ακόμα κι αν οφείλουν την αρχική ανάδειξή τους σε αυτά.
Στο παρελθόν, και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Γεώργιος Παπανδρέου στηρίχθηκαν για την άνοδο τους στην εξουσία από την εύνοια του τότε μείζονος «εξωθεσμικού κέντρου» – των Ανακτορικών κύκλων (ο πρώτος το ’55, ο δεύτερος το ’64). Και οι δύο, ωστόσο, ήλθαν σε σύγκρουση με τους προηγούμενους «ευεργέτες» τους και προσπάθησαν να κυβερνήσουν ως πολιτικοί ηγέτες, όχι ως «δοτοί» αρχηγοί.
Τελευταίος ισχυρός ηγέτης της χώρας υπήρξε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Το 1996, όταν έπνεε τα λοίσθια στην αίθουσα εντατικής του Ωνασείου, τη διαδοχή του απέσπασε στο νήμα ο Κώστας Σημίτης, ενάντια στις υποδείξεις του ιδρυτού του ΠΑΣΟΚ, και παρά το γεγονός ότι λίγους μήνες πριν, τα ερείσματα Σημίτη (και της ομάδας των «4» συνολικά) στο μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ ήταν ελάχιστα. Το καρτέλ είχε ρίξει όλο το βάρος του πίσω από τον «άχρου και άοσμο εκσυγχρονιστή».
Το στοίχημα τους προφανές: Όσο παραμένει ανίσχυρος, είναι εύκολα «διαχειρίσιμος». Όταν γίνει ισχυρός και προσπαθήσει να αποκοπεί από την «κηδεμονία» των διαπλεκομένων, θα αντιληφθεί ότι είναι «αναλώσιμος». Είναι τα πράγματα τόσο απλά; Όχι ακριβώς…
Το βέβαιο είναι, πάντως, ότι επί εποχής Σημίτη, είδαμε όλους όσους προηγουμένως εξεθείαζαν μέχρις υπερβολής το «χάρισμα» του Ανδρέα Παπανδρέου, να ανακαλύπτουν ξαφνικά ότι η κοινωνία θέλει ΜΗ χαρισματικούς ηγέτες! Για την ακρίβεια, τα διαπλεκόμενα ήθελαν «δοτούς» ηγέτες, και οι ΜΗ χαρισματικοί είναι ευκολότερο να παραμείνουν «δοτοί». Δηλαδή πλήρως ελεγχόμενοι…
Η εδραίωση και η επιβολή του καρτέλ των διαπλεκομένων, ευνοήθηκε από την κοινή συστράτευση για την αντιμετώπιση του Κοσκωτά, από την ανάγκη εκταμίευσης του Β΄ΚΠΣ, από την ασθένεια και βαθμιαία αποδυνάμωση του Ανδρέα Παπανδρέου κι από την χρόνια πολιτική κρίση που επέτρεψε την ανάδειξη μη χαρισματικών ηγετών στα ανώτατα αξιώματα της χώρας.
Στο σημείωμα αυτό περιγράψαμε συνοπτικά το φαινόμενο της διαπλοκής και πως έλαβε τεράστια έκταση στα τελευταία χρόνια. Παραλείψαμε κάποιες διεθνείς συγκυρίες που το βοήθησαν. Αυτές θα τις εξετάσουμε στο επόμενο σημείωμά μας, μαζί με την «αντίστροφη μέτρηση» που έχει ήδη αρχίσει. Και που απαντά στο αρχικό μας ερώτημα: Γιατί ξαφνικά όλοι «ανακάλυψαν» τα διαπλεκόμενα για τα οποία ελάχιστοι τολμούσαν να μιλήσουν ως τώρα…
Γιατί τα «διαπλεκόμενα» ήδη αρχίζουν να αποδυναμώνονται – κυρίως λόγω της εσωτερικής τους εμφύλιας σύγκρουσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι το καρτέλ εξέλιπε.
Σημαίνει απλώς, ότι είναι λιγότερο «παντοδύναμο» απ’ ότι φαινόταν – ως τώρα, τουλάχιστον…

ΤΟ ΚΑΡΤΕΛ … (ΤΩΝ ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ, ΙΙ)

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005


«Διαπλοκή» δεν είναι απλώς, κάποιο μπλέξιμο εκδοτών με άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα, όπου εκδότες ή συγγενείς τους εκμεταλλεύονται την επιρροή τους για να πάρουν δουλειές του δημοσίου.

Τέτοια «μπερδέματα», όντως, υπάρχουν παντού.

Αλλά η διαπλοκή δεν είναι μόνο -ή κυρίως- αυτό...

Διαπλοκή έχουμε όταν συμβαίνει κάτι παραπάνω:
  • Όταν επιχειρηματικά-εξωθεσμικά κέντρα υποκαθιστούν τα θεσμισμένα όργανα της δημοκρατίας, μέσω του ελέγχου που ασκούν στον τύπο.
  • Όταν επιχειρηματικοί όμιλοι, ελέγχοντας τα ΜΜΕ, αποκτούν δεσπόζουσα θέση πάνω στην πολιτική.
  • Όταν μπορούν και δημιουργούν τεχνητό κλίμα, που χειραγωγεί την κοινή γνώμη, ασκεί ιδεολογική τρομοκρατία και καθιστά την κυβέρνηση υποχείριο των «μεγάλων αφεντικών».
Για να συμβεί αυτό δεν αρκεί να ελέγξουν τον τύπο ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα.

Πρέπει, επιπροσθέτως να δημιουργήσουν «καρτέλ»...

Πράγματι, σε άλλες δημοκρατικές κοινωνίες, διαφορετικές επιχειρηματικές επιρροές δια του τύπου αλληλοαναιρούνται, κι έτσι η πολιτική εξουσία μπορεί ευκολότερα να ισορροπεί ανάμεσά τους.

Στην Ελλάδα, διαφορετικά επιχειρηματικά συμφέροντα δεν ανταγωνίζονταν για πολιτική επιρροή -δεν αλληλοεξουδετερώνονταν- αντίθετα συνεργάζονταν για να ελέγξουν συλλογικά την κατάσταση.

Δεν υπήρχε ανταγωνισμός των ΜΜΕ, υπήρξε καρτέλ του τύπου.

Αυτό δεν υπάρχει αλλού.

Στην Ελλάδα υπήρξε.

Και δεν υπήρχε ανέκαθεν.

Δημιουργήθηκε την τελευταία δεκαετία...

Τα εξωθεσμικά κέντρα συγκροτήθηκαν σε καρτέλ επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, από επιχειρηματίες που συχνά προέρχονταν από το χώρο της αριστεράς και της κεντροαριστεράς, από κυκλώματα δημοσιογράφων, που κι αυτοί προέρχονται από το χώρο της αριστεράς και της κεντροαριστεράς, προσπαθώντας να επηρεάσουν και να στηρίξουν  κυβερνήσεις της κεντροαριστεράς.

Διαμορφωτές γνώμης από το χώρο της κεντροδεξιάς, σχεδόν εξαφανίστηκαν ή αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τα στερεότυπα της αντίπαλης ιδεολογίας, για να μπορέσουν να επιβιώσουν.

Αλλά και διαμορφωτές γνώμης που προέρχονται από το χώρο της αριστεράς και της κεντροαριστεράς αναγκάστηκαν, πολλές φορές, να υποταχθούν στους κανόνες της διαπλοκής, δηλαδή της στήριξης κυβερνήσεων Σημίτη, όταν αυτές οι τελευταίες έκαναν «δεξιά στροφή» ή όταν διέπρατταν ολοφάνερα σφάλματα ή όταν εμπλέκονταν σε όζουσες υποθέσεις διαφθοράς.

Η προοδευτική γλώσσα εκφυλίστηκε σε ξύλινη συνθηματολογία και προσχώρησαν σε αυτήν οι περισσότεροι: αριστεροί και δεξιοί.

Όσο ανταγωνίζονταν να φανούν όλοι «προοδευτικοί», τόσο περισσότερο οι δεξιοί έχαναν την ταυτότητά τους, οι αριστεροί έχαναν τη σοβαρότητά τους και η ουσία της συζήτησης ευτελιζόταν.

Έτσι η ιδεολογία και η πολιτική αποδυναμώθηκαν.

Ο κυνισμός της εξουσίας, η «αισθητική» του life style και η σκανδαλολογία επικράτησαν πλήρως.

Από ένα σημείο και πέρα έγιναν χιονοστιβάδα και σκέπασαν τα πάντα -πλήττοντας καίρια την αξιοπιστία των ΜΜΕ.

Αυτό δεν συνέβη παντού, συνέβη μόνο στην Ελλάδα.

Οι κυκλοφορίες του τύπου κατέρρευσαν.

Τέτοιας έκτασης υποχώρηση του τύπου δεν συνέβη πουθενά αλλού.

Συνέβη μόνο στην Ελλάδα...

Κάτι παραπάνω: στην Ελλάδα ακόμα και το νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης είναι προσωρινό -ουσιαστικά δεν υφίσταται νομοθεσία.

Σε ποια άλλη χώρα υπάρχει τέτοιο κενό νομοθετικής ρύθμισης, ακόμα και στην στοιχειώδη λειτουργία του ηλεκτρονικού Τύπου;

Η δημοσιογραφία της «Ζούγκλας» είναι, όντως, νοσηρή.

Αλλά ένα σύστημα καρτέλ που μπλοκάρει τα πάντα, δεν αφήνει περιθώρια για άλλου είδους δημοσιογραφία, πέρα από «παπαγαλάκια» και «Ταρζάν».

Ασφαλώς υπάρχουν και σοβαροί δημοσιογράφοι -που ασφυκτιούν και συνθλίβονται.

Γιατί περιθώρια διάκρισης έχουν οι πειθήνιοι και οι αδίστακτοι.

Αλλά αυτό δεν είναι η αρρώστια -είναι μόνο το νοσηρό σύμπτωμα.

Αρρώστια είναι το καρτέλ που έχει επιβληθεί στο χώρο του τύπου, ακυρώνοντας και τον υγιή ανταγωνισμό και το δημόσιο διάλογο και την αξιοπιστία των ΜΜΕ.

Γιατί, όταν δεν επιτρέπεται το εμπόριο, ανθεί το λαθρεμπόριο.

Όταν δεν επιτρέπεται η διαφωνία, κυοφορείται η υπονόμευση.
Όταν μπλοκάρει ο θεσμοθετημένος ανταγωνισμός, οι διαμάχες ξεσπούν ως ισοπεδωτικές εκρήξεις.
Αυτά τα φαινόμενα δεν υπάρχουν αλλού.
Υπάρχουν στην Ελλάδα, γιατί εδώ το σύστημα της Ενημέρωσης νοσεί βαριά.
Γιατί εδώ υπήρξε καρτέλ στο χώρο του τύπου, που σήμερα -επί τέλους- σπάει.
Ή μάλλον ξεσχίζει τις σάρκες του...

ΟΙ «ΙΟΙ» ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005


Τελευταία έχω δεχθεί δημόσιες επιθέσεις για απόψεις μου σχετικά με αμυντικά θέματα.

Πιο πρόσφατα, από τη στήλη «Ιός» της «Ελευθεροτυπίας», (Κυριακή 27 Νοεμβρίου), όπου σχολιάζοντας ένα κείμενό μου για το «ινστιτούτο αμυντικών αναλύσεων», προσπαθούν να με εμφανίσουν ως «φιλοπόλεμο» και οπαδό... ελεγχόμενης σύγκρουσης με την Τουρκία!

Φυσικά, δεν νιώθω καμία ανάγκη να αποδείξω ότι... δεν είμαι ελέφαντας!

Το ενδιαφέρον είναι ότι εδώ ισχύει το ακριβώς αντίθετο: οι απόψεις του «Ιού» ευνοούν και ενθαρρύνουν τον πόλεμο και γι' αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνες.

Αυτό θα δούμε στις γραμμές που ακολουθούν...
           
Η πολυπραγμοσύνη της άγνοιας

Το αμυντικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν το δημιουργώ εγώ, το δημιουργεί ο «αναθεωρητισμός» της Τουρκίας.

Το πρακτικό πρόβλημα της ελληνικής άμυνας στο Αιγαίο το δημιουργούν οι συνεχείς και κλιμακούμενες παραβιάσεις των τουρκικών αεροσκαφών.

Όταν υπάρχει τέτοιου είδους συνεχής κλιμάκωση, ασφαλώς δημιουργούνται κίνδυνοι εμπλοκής, κάποια στιγμή.

Οι κίνδυνοι αυτοί πολλαπλασιάζονται το τελευταίο διάστημα, λόγω προϊούσας εσωτερικής αποσταθεροποίησης μέσα στην Τουρκία...

Σε αυτά τα προβλήματα προσπάθησα να απαντήσω, με την στρατηγική της αποτροπής και με το δόγμα της ευέλικτης αντίδρασης.

Πρόκειται για έννοιες που δεν αποτελούν -ασφαλώς- δική μου «ευρεσιτεχνία».

Έχουν αναδειχθεί εδώ και δεκαετίες κι έχουν δοκιμαστεί σε ποικίλες περιστάσεις, σχεδόν πάντα με επιτυχία.

Η λογική της «αποτροπής» στηρίζεται στην εξισορρόπηση ισχύος και την αποθάρρυνση της αντίπαλης επιθετικότητας.

Η «ευέλικτη αντίδραση» υποστηρίζει ότι ο καλύτερος τρόπος, ώστε ένα τυχαίο θερμό επεισόδιο να μην οδηγήσει σε πλήρη πολεμική εμπλοκή, είναι να υπάρχουν, κάθε στιγμή, πολλαπλές «ενδιάμεσες βαθμίδες κλιμάκωσης»...

Για να συνυπάρξουμε ειρηνικά με ένα «δύστροπο γείτονα» είμαστε υποχρεωμένοι να τον αποθαρρύνουμε από περαιτέρω προκλήσεις, πείθοντάς τον ότι αν κλιμακώσει, μπορούμε να αντιδράσουμε χωρίς να οδηγηθούμε σε πλήρη σύγκρουση.

Να γνωρίζει ότι έχουμε πολλαπλότητα ενδιάμεσων επιλογών, πέρα από την πλήρη υποταγή και την πλήρη εμπλοκή.

Αυτό διεθνώς θεωρείται εξαιρετικά μετριοπαθής πολιτική αποτροπής.

Μόνο στην Ελλάδα, κάποιοι ανίδεοι, προσπαθούν να τη βγάλουν... «φιλοπόλεμη» άποψη!

Δυστυχώς, οι «Ιοί» αποδεικνύονται θαυμαστές της εξωτερικής πολιτικής Σημίτη, ιδιαίτερα την μοιραία εκείνη βραδιά των Ιμίων.

Θυμίζω, ότι ο κ. Σημίτης έκανε τότε αλλεπάλληλα σφάλματα.

Δεν εννοώ ότι «απέφυγε» τον πόλεμο με την Τουρκία, γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι να αποφύγει κανείς τον πόλεμο.

Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγεις τον πόλεμο είναι να μη βγάζεις το στόλο, αν δεν είσαι έτοιμος να τον χρησιμοποιήσεις.

Ένας ηγέτης δεν «μπλοφάρει» ποτέ με τέτοια ζητήματα.

Ο κ. Σημίτης, δυστυχώς, τα 'κανε μούσκεμα τότε.

Μόνος του παγιδεύτηκε σε ένα δρόμο, που δεν του άφηνε καμία «ενδιάμεση επιλογή».

Κι αυτό ήταν το πρώτο σφάλμα του.

Αλλά δεν ήταν το μόνο.

Ούτε καν το σπουδαιότερο: στη συνέχεια διακήρυξε το δόγμα της «απεμπλοκής»: ότι στόχος της ελληνικής πολιτικής είναι, κάθε φορά που η Τουρκία μας προκαλεί εμπράκτως, εμείς να...αποφεύγουμε την εμπλοκή μαζί της.

Έτσι η Αθήνα πληροφόρησε την 'Αγκυρα ότι στο εξής, οι προκλήσεις οι δικές της θα οδηγούν σε συνεχείς υποχωρήσεις δικές μας.

Οπότε, εμείς της δώσαμε κίνητρο να κλιμακώνει τις προκλήσεις της.

Κι αυτό έκανε έκτοτε.

Η πολιτική «απεμπλοκής» Σημίτη, δεν έφερε ούτε ειρήνη, ούτε ασφάλεια.

Έφερε κλιμάκωση των προκλήσεων και των αιτιάσεων της 'Αγκυρας.

Έφερε «γκρίζες ζώνες»...

Υπάρχει μια ουσιώδης ασυμμετρία ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη: για να υπάρξει ειρήνη, πρέπει να τη θέλουν όλοι, πάντα.

Για να υπάρξει πόλεμος, πρέπει να τον θελήσει μόνο μια πλευρά, μόνο μια στιγμή.

Κι επειδή κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τις βουλήσεις και τις διαθέσεις όλων των πλευρών, στο διηνεκές, η καλύτερη εγγύηση ειρήνης είναι η αποκατάσταση ισορροπίας και η αποθάρρυνση των επιτιθεμένων.

Δυστυχώς, η πολιτική Σημίτη ενθάρρυνε τους επιτιθέμενους και την επιθετικότητά τους.

Και οι απόψεις των «Ιών», το ίδιο...

Φοβού τους ακραίους...

Έχει αποδειχθεί πολλές φορές, ότι οι ευγενείς ιδέες δεν απειλούνται από τους εχθρούς τους, όσο κινδυνεύουν από τους ακραίους οπαδούς τους:
Θυμίζω ότι οι «ειρηνιστές» της Ευρώπης ζητωκραύγαζαν, το 1938, για τη «συμφωνία του Μονάχου», πιστεύοντας ότι έτσι θα αποτρέπονταν ο πόλεμος με τον Χίτλερ (Hitler).

Αποδοκίμαζαν, μάλιστα, ως «πολεμοκάπηλο» τον Τσώρτσιλ (Churchill), που τους προειδοποιούσε ότι η κατευναστική πολιτική έναντι του Χίτλερ έφερνε τον πόλεμο πιο κοντά.

Αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο ο Τσώρτσιλ...

Ήταν ακόμα οι «ειρηνιστές» στις ΗΠΑ, που αποδοκίμαζαν, το 1939-41, την πολιτική του Αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ ((Franklin Roosevelt)) υπέρ της Βρετανίας και τις πολεμικές προπαρασκευές στις ίδιες της ΗΠΑ, αποκαλώντας τον Ρούσβελτ «φιλοπόλεμο».

Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι κάποιοι εξ αυτών είχαν σχέση με το ναζιστικό λόμπι στις ΗΠΑ...

Τέλος, ήταν οι «ειρηνιστές» στην δυτική Ευρώπη που διαδήλωναν κατά της εγκατάστασης αμερικανικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στις αρχές της δεκαετίας του '80, αλλά ποτέ δεν είχαν διαμαρτυρηθεί για την εγκατάσταση σοβιετικών πυραύλων στην απέναντι πλευρά -γι' αυτό, άλλωστε, τους είχε καταγγείλει και ο Γκέρτ Μπάστιαν (Gert Bastian), σύντροφος της Πέτρα Κέλι (Petra Kelly).

Ήταν τότε που οι «ειρηνιστές» αποδοκίμαζαν ως «φιλοπόλεμο» τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο της (Δυτικής) Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ (Helmut Schmidt) (που ζήτησε την εγκατάσταση αμερικανικών πυραύλων, για να εξισορροπήσει τους σοβιετικούς).

Φιλοπόλεμο χαρακτήριζαν, επίσης, και το σοσιαλιστή πρόεδρο της Γαλλίας, Φρανσουά Μιτεράν (François Mitterrand).

Ο Μιτεράν τους είχε ειρωνευτεί τότε, λέγοντας το αμίμητο εκείνο: «στην ανατολική Ευρώπη υπάρχουν ήδη εγκατεστημένοι (σοβιετικοί) πύραυλοι και στη δυτική Ευρώπη υπάρχουν διαδηλώσεις εναντίον των (αμερικανικών) πυραύλων, που δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμα...!»

Τελικώς -και ευτυχώς- η ισορροπία των πυραύλων αποκαταστάθηκε, παρά τις διαμαρτυρίες των «ειρηνιστών».

Κι αυτό δεν έφερε πόλεμο, έφερε ειρήνη.

Η σοβιετική πλευρά έγινε πιο συμβιβαστική.

Λίγο αργότερα η ΕΣΣΔ κατέρρευσε.

Η ειρήνη διασώθηκε λόγω της εξισορρόπησης και της αποτροπής, όχι λόγω της μονομερούς πίεσης των «ειρηνιστών»...

Οι «Ιοί» πιστεύουν ότι μόνον αυτοί ενδιαφέρονται για την ειρήνη· όλοι οι άλλοι είμαστε -προφανώς- «αρρωστημένοι φιλοπόλεμοι εθνικιστές».

Πιστεύουν ότι η ειρήνη επιτυγχάνεται με κραυγές περί αφοπλισμού και με ετοιμότητα μονομερών παραχωρήσεων, κατόπιν πιέσεων και άνευ ανταλλαγμάτων.

Ούτε τους περνά από το μυαλό ότι τέτοιες πολιτικές ενθαρρύνουν και ανταμείβουν την επιθετικότητα της άλλης πλευράς.

Ούτε που μπορούν να διανοηθούν ότι η ειρήνη προϋποθέτει μακροχρόνιες πολιτικές εξισορρόπησης και αποφασιστικές πολιτικές αποτροπής.

Ούτε που υποπτεύονται ότι η απόψεις τους δεν αποθαρρύνουν τους Έλληνες «φιλοπόλεμους» -ενθαρρύνουν τους Τούρκους στρατοκράτες.

Ασφαλώς, ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να τον αφήσουμε στους στρατιωτικούς.

Αλλά και η ειρήνη είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για την αφήσουμε στους επαγγελματικές πασιφιστές..

Ποιοι μιλάνε...

Ενοχλούνται, επίσης, με μιαν αποστροφή του κειμένου μου, όπου υποστηρίζω ότι βλάπτει την εξωτερική πολιτική μας ο αρρωστημένος και ακραίος αντιαμερικανισμός.

Να ενοχλούσε αυτό το ΚΚΕ, θα το καταλάβαινα.

Αλλά τους «Ιούς» της «Ελευθεροτυπίας», από πού κι ως πού;

Έχουν υποστηρίξει το «σχέδιο Ανάν» για την Κύπρο, έχουν υποστηρίξει την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, έχουν υποστηρίξει την νατοϊκή πολιτική στα Βαλκάνια.

Όλα αυτά υποστηρίχθηκαν πλήρως από την Ουάσιγκτον.

Σε όλα αυτά εγώ είτε διαφώνησα ευθέως είτε εξέφρασα δημόσια επιφυλάξεις.

Και με ελέγχουν, αυτοί, εμένα, για... «φιλοαμερικανισμό»;

Το πράγμα καταντά κωμικό.

Ασφαλώς, είναι άλλο πράγμα να διαφωνείς με την πολιτική μιας μεγάλης δύναμης κι είναι τελείως διαφορετικό να καλλιεργείς υστερικό αντιαμερικανισμό.

Η κριτική δεν σημαίνει εχθρότητα.

Όπως και η συμφωνία δεν σημαίνει ταύτιση.

Μια χώρα οφείλει να διατηρεί τις επιλογές της ανοικτές στο μέλλον, ιδιαίτερα έναντι των ισχυρών.

Ο Μάο Τσε Τουγκ (Maoi Zedong) είχε πει κάποτε ότι τον ισχυρό εχθρό σου πρέπει να προσπαθείς να τον κάνεις ουδέτερο· τον ισχυρό ουδέτερο πρέπει να προσπαθείς να τον κάνεις φίλο σου· τον φίλο σου πρέπει να προσπαθείς να τον κάνεις σύμμαχό σου.

Όλους -εχθρούς και φίλους- πρέπει να προσπαθείς, συνεχώς, να τους φέρεις έστω κι ένα «κλικ» προς τα σένα...

Ο υστερικός αντιαμερικανισμός κάνει ακριβώς το αντίθετο: μετατρέπει κάθε σημείο προστριβής Ελλάδας-Τουρκίας σε μείζονα αντιπαλότητα Ελλάδας-ΗΠΑ.

Κι έτσι ακυρώνει κάθε δυνατότητα άσκησης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής...

Ο σοσιαλιστής Μιτεράν είχε δηλώσει κάποτε, ότι «ο αντιαμερικανισμός είναι ο μαρξισμός των ηλιθίων».

Κάτι ήξερε ο άνθρωπος...



…Ή ΣΤΡΑΒΑ ΑΡΜΕΝΙΖΟΥΜΕ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005


Είναι ο γάμος των ομοφυλόφιλων; «αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα» που δεν μπορεί να τεθεί στην έγκριση της πλειοψηφίας, άρα δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο δημοψηφίσματος.
Μισό λεπτό: ανθρώπινο δικαίωμα είναι η σεξουαλική επιλογή κάθε ανθρώπου και ο σεβασμός κάθε «ιδιαιτερότητας» (μεταξύ «συναινούντων ενηλίκων»). Αλλά ο σεβασμός κάθε σεξουαλικής ιδιαιτερότητας ΔΕΝ συνεπάγεται αυτόματα την επέκταση του γάμου σε όλες τις «ιδιαιτερότητες». Μη τρελαθούμε κι όλα;
Κάποιοι μπορούν να επιλέξουν να συζούν ομαδικά σε κοινόβιο και να ανταλλάσσουν ερωτικούς συντρόφους συνεχώς. Είναι αυτό δικαίωμά τους. Ασφαλώς. Αποτελεί «ιδιαιτερότητα» που οφείλει να γίνει σεβαστή. Αναμφισβήτητα. Υποχρεούται η πολιτεία να επεκτείνει τη νομική προστασία της έγγαμης σχέσης στα μέλη αυτού του «κοινόβιου», δηλαδή να τους θεωρήσει «νομίμως παντρεμένους», ομαδικώς μεταξύ τους; Σίγουρα όχι. Άλλο πράγμα ο σεβασμός της σεξουαλικής ιδιαιτερότητας κι άλλο πράγμα η νομική προστασία της έγγαμης σχέσης. Μην τρελαθούμε εντελώς.
Με τη νομική υπόσταση του γάμου δίνονται στους έγγαμους δικαιώματα - φορολογικά, ασφαλιστικά και κληρονομικά - ως κίνητρο και ενθάρρυνση για την δημιουργία οικογένειας και την ανατροφή παιδιών. Οι ομοφυλόφιλοι που επιλέγουν να «συζήσουν», δεν κάνουν παιδιά. Και γι’ αυτό δεν δικαιούνται όσα δίνονται στους ετερόφυλους που παντρεύονται. Ο γάμος είναι νομική-κοινωνική σύμβαση, όχι «αδιαπραγμάτευτο ανθρώπινο δικαίωμα». Αν σεβόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα οφείλουμε να τα προστατεύουμε από «διασταλτικές ερμηνείες» και καταχρηστική εκμετάλλευση.
Στη χάρτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ δεν υπάρχει ο γάμος των ομοφυλοφίλων. Καμία σοβαρή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν καταγγέλλει τη μεγάλη πλειονότητα των χωρών που ΔΕΝ αναγνωρίζουν το γάμο των ομοφυλοφίλων. Κι αφού δεν προβλέπεται πουθενά και δεν καταγγέλλεται η έλλειψή του πουθενά, ο γάμος των ομοφυλοφίλων είναι μια ρύθμιση που μια κοινωνία μπορεί να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Άρα μπορεί τα τεθεί σε δημοψήφισμα. «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα» (που λέει ο λόγος).
Μήπως, πρέπει οι ομοφυλόφιλοι να παντρεύονται, για να μπορούν, στη συνέχεια, να υιοθετήσουν παιδιά; Όχι βέβαια: Νομικό δικαίωμα να υιοθετήσουν παιδιά έχουν όσοι μπορούν να δημιουργήσουν περιβάλλον κατάλληλο για να τα μεγαλώσουν. Η υγιής ανατροφή των παιδιών απαιτεί γονεϊκά πρότυπα αμφοτέρων των φύλων. Ένα ομοφυλόφιλο «ζευγάρι» δεν είναι κατάλληλο περιβάλλον για την ανατροφή παιδιών. Όχι γιατί οι ομοφυλόφιλοι «κάνουν κάτι κακό», αλλά διότι η σχέση τους, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών. Τόσο απλά.
Ασφαλώς, ο γάμος των ομοφυλοφίλων δεν αποτελεί προτεραιότητα της κοινωνίας μας. Υπάρχει, όμως, ένα ισχυρό «λόμπι», που συστηματικά παρουσιάζει αστειότητες ως «προτεραιότητες» και αποσιωπά αληθινές προτεραιότητες του κοινωνικού συνόλου. Και για να το επιτύχει, επικαλείται προτάγματα «προοδευτικότητας». Μιας νόθας «προοδευτικότητας», που εμφανίζεται, όλο και περισσότερο ως άδειο κέλυφος, εμπνέει όλο και λιγότερους, αν και προκαλεί σύγχυση σε όλο και περισσότερους.
Κατά τον Αριστοτέλη, η «μεσότητα» είναι προϋπόθεση προσωπικής αρετής και πολιτικής δημοκρατίας. Σήμερα, στη χώρα που γέννησε κάποτε τον Αριστοτέλη (και τη δημοκρατία), η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο της αριστοτελικής «μεσότητας», όσοι πάνε στο στρατό και δεν τον κοπανάνε με τρελόχαρτα, όσοι αγωνιούν για το μέλλον τους και δεν ξημεροβραδιάζονται στις καφετέριες, όσοι σπουδάζουν και δεν καίνε κάθε τόσο τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, όσοι κάνουν οικογένειες και δεν το παίζουν «έφηβοι» στα σαράντα ή στα πενήντα τους, όσοι αγωνίζονται να τα φέρουν βόλτα και δεν βολεύονται σε πολλαπλές αργομισθίες του δημοσίου, όσοι πασχίζουν σε δύο και τρεις δουλειές, όλοι αυτοί που αποτελούν τον κορμό της κοινωνίας θεωρούνται «συμβατικοί», «μικρομεσαίοι», «αξιοθρήνητα ανθρωπάκια».
Ουδείς ασχολείται μαζί τους. Η ελίτ μας προτιμά να «προβληματίζεται
για το γάμο των ομοφυλόφιλων. Όπως η ελίτ της Βυζαντινής παρακμής ασχολιόταν με το «φύλο των αγγέλων».
Στην σύγχρονη Ελλάδα η ελίτ μας θεωρεί το γάμο «μικροαστική σύμβαση», για «ταλαίπωρους». Το μόνο γάμο που βρήκε να υπερασπιστεί είναι το γάμο των ομοφυλόφιλων! Ή στραβός είναι ο γιαλός ή...




ΑΚΥΒΕΡΝΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, 17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005


Η ελευθερία δεν απειλείται μόνο από υπερβολική αστυνόμευση.

Απειλείται, κι από το ακριβώς αντίθετο: από παντελή έλλειψη αστυνόμευσης...

Σε μια κοινωνία που λειτουργεί ως «αστυνομικό κράτος», οι πολίτες φοβούνται τον «χωροφύλακα».

Σε μια κοινωνία, όπου δεν υπάρχει αστυνόμευση, οι πολίτες φοβούνται όλους όσοι είναι πιο ισχυροί ή πιο αδίστακτοι από τους ίδιους: τους ασυνείδητους οδηγούς στις λεωφόρους, τους τσαντάκηδες στους δρόμους, τους ασύδοτους κερδοσκόπους στην αγορά, τους κακοποιούς τα βράδια, τους αναρχικούς που καίνε την πόλη, τα πρεζόνια στα πάρκα, τους χουλιγκάνους στα γήπεδα...

Κάποτε, η ελληνική κοινωνία έζησε τον φόβο του «αστυνομικού κράτους».

Σήμερα βυθίζεται στο φόβο από έλλειψη αστυνόμευσης...

Το λεγόμενο «πανεπιστημιακό άσυλο», δεν προστατεύει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών.

Σε παλαιότερες εποχές αυταρχισμού χρειαζόταν, πράγματι, ειδικό καθεστώς ασυλίας για τα πανεπιστήμια.

Σήμερα δεν υπάρχει αυταρχισμός, δεν διώκονται οι ιδέες, οπότε το «ειδικό καθεστώς» των πανεπιστημίων δεν έχει νόημα -γι' αυτό και δεν υπάρχει σε καμιά δημοκρατική χώρα.

Το «άσυλο» των ελληνικών πανεπιστημίων προστατεύει τις έκνομες δραστηριότητες ακραίων ατόμων κι εγκληματικών κυκλωμάτων μέσα και γύρω από τους πανεπιστημιακούς χώρους:
  • οι πανεπιστημιακοί φοβούνται ότι ομάδες «γνωστών-αγνώστων», μπορούν κάθε στιγμή να καταλάβουν τα γραφεία τους, να καταστρέψουν τα αρχεία τους, να βάλουν φωτιά στα εργαστήριά τους, να προπηλακίσουν ή και να «συλλάβουν» τους ίδιους.
  • oι περίοικοι, βλέπουν κάθε φορά τα αυτοκίνητά τους να πυρπολούνται και τα καταστήματά τους να σπάνε.
Κι όμως, ουδείς τολμά θα θυσιάσει την «ιερή αγελάδα» του πανεπιστημιακού ασύλου...

Υπάρχει ακόμα, η ασυλία των ασυνείδητων οδηγών στους δρόμους, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα, οι χουλιγκανικές συμμορίες στα γήπεδα και η διακίνηση ναρκωτικών.

Όλα αυτά θα ελέγχονταν ευκολότερα, αν υπήρχε συστηματική παρακολούθηση των δημοσίων χώρων από κάμερες και συστήματα C4I.

Όπως αυτά που παραγγείλαμε για τους ολυμπιακούς, τα μισό-πήραμε, τα μισό-εγκαταστήσαμε, ασφαλώς τα ακριβοπληρώσαμε και στη συνέχεια τα... εγκαταλείψαμε στην τύχη τους!

Κάποιοι έπεισαν την κοινή γνώμη ότι από τα συστήματα ασφαλείας κινδυνεύουν τα... ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών!

Ποιος, άραγε, κινδυνεύει από τις κάμερες στους δρόμους;

Σίγουρα όχι ο απλός πολίτης.

Κινδυνεύει όποιος οδηγεί σαν τρελός και απειλεί τη ζωή των άλλων, κινδυνεύει ο τσαντάκιας, το «βαποράκι», ο ληστής τραπεζών και ο επίδοξος τρομοκράτης.

Αυτούς όλους, γιατί τους προστατεύουμε;

Αν μια πολιτεία δεν μπορεί να ελέγξει 200 «καλόπαιδα» που λεηλατούν κάθε τόσο τα πανεπιστήμια και τους γύρω χώρους, αν δεν μπορεί να ελέγξει τα κυκλώματα που διακινούν ναρκωτικά στα σχολεία, αν δεν μπορεί να ελέγξει μερικές εκατοντάδες χουλιγκάνων που πυρπολούν τα γήπεδα, πώς θα αντιμετωπίσει μείζονες απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας στα σύνορα, πώς θα υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντα στα διεθνή φόρα, πώς θα συγκρουστεί με τους ισχυρούς που λυμαίνονται τα δημόσια ταμεία;

Μήπως κάποιοι θέλουν την πολιτική εξουσία αδύναμη, διστακτική και περίφοβη;

Μήπως υπερασπίζονται τα «δικαιώματα» περιθωριακών και τις «ελευθερίες» παραβατικών ατόμων, για να φοβίσουν τη μεσαία τάξη και να αποδυναμώσουν την εκλεγμένη εξουσία;

Μια μεσαία τάξη φοβισμένη και ανασφαλής χειραγωγείται ευκολότερα.

Και μια εξουσία που δεν μπορεί να ελέγξει την πιο κραυγαλέα παρανομία, δεν έχει κύρος -έχει ανάγκη από «προστάτες» για να σταθεί.

Αν θέλει η κυβέρνηση να αποτινάξει τα πλέγματα προστασίας, οφείλει να εγγυηθεί την ασφάλεια των πολιτών.

Δεν χρειάζεται να «ανακαλύψει τον τροχό».

Αρκεί να λάβει τα μέτρα που παίρνουν άλλες δημοκρατικές κοινωνίες.

Δεν χρειάζεται να ξοδευτεί.

Αρκεί να χρησιμοποιήσει όσα έχει ήδη πληρώσει για την ολυμπιακή ασφάλεια.

Δεν χρειάζεται να κάνει «υπερβολές», αρκεί να δείξει την στοιχειώδη αποφασιστικότητα που απαιτεί η εφαρμογή του νόμου.

Αν το κάνει, αν επιτύχει σημαντική μείωση της εγκληματικότητας, οι πολίτες θα συσπειρωθούν γύρω της σε όλα τα άλλα μέτωπα, θα συγχωρήσουν τις όποιες ολιγωρίες της και θα της χαρίσουν δεύτερη τετραετία...

Αν δεν το κάνει, θα γίνει έρμαιο στις διαθέσεις των χειρότερων αντιπάλων της...


ΕΥΡΩΠΗ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005

Η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης έληξε με συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής. Η Βρετανία Προεδρία απέφυγε το αδιέξοδο. Όλοι ανακουφίστηκαν. Αλλά κανείς δεν είναι, πια, ενθουσιασμένος?
* Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα πολύ μεγάλο θεσμικό εγχείρημα, που όσο πάει γίνεται και πιο σύνθετο. Αλλά χρηματοδοτείται από ένα ελάχιστο προϋπολογισμό, που όσο πάει γίνεται μικρότερος. Και κινδυνεύει να εκφυλιστεί σε ατέλειωτους καβγάδες για «ψίχουλα»?
Ο Κοινοτικός Προϋπολογισμός αφορά μόλις το 1% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Και υποχωρεί συνεχώς από χρόνο σε χρόνο κι από επταετία σε επταετία. Θεωρητικά η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να δεσμεύσει μέχρι και 1,24% του Κοινοτικού ΑΕΠ. Αλλά δεσμεύει όλο και λιγότερα: Φέτος η Κομμισσιόν πρότεινε 1,18% για την περίοδο 2007-13. Το Ευρωκοινοβούλιο δέχθηκε 1,12% και η Προεδρία του Λουξεμβούργου αντιπρότεινε 1,06%, για να διαφωνήσει η Βρετανική Προεδρία και μετά από αδιέξοδα και διαπραγματεύσεις μηνών, να επιτευχθεί συμβιβασμός στο 1,045%. Όλη αυτή η σύγκρουση έγινε για τα εκατοστά του εκατοστού?
Την ίδια στιγμή τα κράτη μέλη δαπανούν γύρω στο 47%, κατά μέσον όρο, για τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς. Συμπέρασμα: Τα εθνικά κράτη εκχωρούν όλο και περισσότερες αρμοδιότητες στους Κοινοτικούς θεσμούς, αλλά δίνουν όλο και λιγότερο πόρους στην Κοινότητα. Αυτό δεν είναι «Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση», είναι μάλλον? προοδευτική παράλυση.
* Δεν είναι μόνο η Βρετανία το πρόβλημα. Και χώρες που στηρίζουν, υποτίθεται, την «Ομοσπονδιακή μετεξέλιξη», επίσης αρνούνται κάθε αύξηση κοινοτικών πόρων. Για παράδειγμα, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο?
Σύμφωνα με έκθεση της Κομμισσιόν από το 1978 (Επιτροπή MacDougall), για να μπει η Ευρώπη σε τροχιά Ομοσπονδίας πρέπει να δαπανά 2,5%-3% του ΑΕΠ σε Κοινοτικούς πόρους. Και για να αρχίσει να γίνεται Ομοσπονδία πρέπει να αγγίξει το 5%. Κι εμείς δαπανάμε, σήμερα, μόλις 1%! Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ δαπανούν 20% τους ΑΕΠ σε Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό. Συμπέρασμα: Πολλοί μιλούν για Ομοσπονδία στην Ευρώπη, αλλά κανείς δεν τη θέλει. Τουλάχιστον, οι Βρετανοί είναι πιο ειλικρινείς από την άποψη αυτή?
* Από κάθε άλλη άποψη η Βρετανική στάση είναι υποκριτική: Το Λονδίνο πρωτοστατούσε στη διεύρυνση με 10 νέα μέλη. Όταν έγινε η διεύρυνση, δεν θέλησε να χρηματοδοτήσει τα νέα μέλη. Σήμερα πρωτοστατεί στη διεύρυνση με την Τουρκία. Αλλά εκ των προτέρων συρρικνώνει τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς. Ζητάει χρηματοδότηση των προγραμμάτων για την παραγωγικότητα και τη διάδοση των καινοτομιών στην Ευρώπη (Στρατηγική της Λισσαβόνας). Και «πνίγει» όλα τα σχετικά προγράμματα! Διακηρύσσει ότι θέλει να κόψει χρήματα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική για να χρηματοδοτήσει τη Στρατηγική της Λισσαβόνας. Κι αποδεικνύεται ότι το μόνο που ενδιαφέρει το Λονδίνο είναι να διασωθούν οι Βρετανικές «επιστροφές». Μόλις το επιτυγχάνει συμβιβάζεται?
* Όχι μόνο η Βρετανία - όλα τα κράτη μέλη ενδιαφέρονται πρωτίστως για τα εθνικά τους συμφέροντα. Και μάλιστα για τα πιο μικρά, τα πιο ταπεινά - για εθνικά «πείσματα», κυριολεκτικά. Μόλις τους τα θίξει κάποιος επαναστατούν κι απειλούν να τα τινάξουν όλα στον αέρα. Μόλις ικανοποιηθούν, ξεχνούν τις μεγαλόστομες διακηρύξεις τους και σπεύδουν να συμβιβαστούν.
* Πέμπτον, η πληροφόρηση που έχουμε από την Ευρώπη είναι μάλλον στρεβλή: Προσπαθούσαν, επί χρόνια, να μας πείσουν, ότι επίκειται αποδυνάμωση των εθνικών κρατών και Ομοσπονδιακή συγκρότηση. Αποδεικνύεται ότι η Ευρώπη παραμένει εθνοκεντρική και μάλιστα συσπειρωμένη σε εθνικά πείσματα μάλλόν, παρά σε εθνικά συμφέροντα. Προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι η Ομοσπονδιακή Ευρώπη αποτελεί το «προοδευτικό» όραμα της Κεντροαριστεράς. Και αποδεικνύεται ότι ο πιο σκληρός αντίπαλος του «Ευρωπαϊκού μοντέλου» σήμερα είναι ο Κεντροαριστερός Τόνυ Μπλαίρ, με την συχνή στήριξη του, επίσης Κεντροαριστερού, Θαπατέρο, ενώ το υπερασπίζονται απεγνωσμένα Κεντροδεξιοί συντηρητικοί, όπως ο Γάλλος Σιράκ και η Γερμανίδα Άγκελα Μέρκελ. Προσπαθούσαν να μας πείσουν, μόλις πριν λίγους μήνες, ότι ο Σοσιαλδημοκράτης Σρέντερ είχε «νικήσει» στις γερμανικές εκλογές, ενώ η Κεντροδεξιά Μέρκελ «ετοιμαζόταν να αποχωρήσει» από την πολιτική. Τρεις μήνες αργότερα, η καριέρα του Σρέντερ έχει τερματιστεί άδοξα, ενώ η, Καγκελάριος πλέον, Άγκελα Μέρκελ, σώζει τη Σύνοδο Κορυφής και αποσπά ύμνους απ’ όλους τους υπόλοιπους ηγέτες.
Οι ευρωπαϊκές εξελίξεις είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που μαθαίνουμε. Οι τάσεις στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετικές από ό,τι πιστεύουμε. Όχι, το Ευρωπαϊκό πείραμα δεν τελείωσε. Η Ευρωπαϊκή «περιπέτεια» μόλις τώρα αρχίζει. Η Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση είναι πολύ σοβαρότερη υπόθεση από τις ηγεσίες των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών που τη διαχειρίζονται. Αλλά για να περπατήσουμε στο δύσκολο δρόμο της Ευρώπης πρέπει να ξέρουμε που βρισκόμαστε, που πατάμε και που πάμε. Με τις ψευδαισθήσεις που είχαμε ως τώρα, δεν πάμε πουθενά?





ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ… ΠΟΙΝΙΚΟΛΟΓΟΥΣ

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2005

Στη δεκαετία του ’70 φαινόμενο τρομοκρατίας υπήρχε στην Ευρώπη, όχι στις ΗΠΑ. Τότε οι ευρωπαϊκές κοινωνίες πήραν πολύ σκληρά μέτρα κατά της τρομοκρατίας. Τα μέτρα εκείνα είχαν θεαματικά αποτελέσματα. Η τρομοκρατία εξαρθρώθηκε. Εκείνοι που πρωτοστατούσαν, τότε, στη λήψη τέτοιων μέτρων ήταν τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς: Στην Ιταλία κατά των «Ερυθρών Ταξιαρχιών», υπό την πίεση του Ευρωκομμουνιστικού Κόμματος. Στην Ισπανία κατά της αυτονομιστικής οργάνωσης ΕΤΑ, από τον Σοσιαλιστή Πρωθυπουργό Φελίππε Γκονζάλες. Στη Γερμανία κατά της «RAF», από τον Σοσιαλδημοκράτη Καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ. Στη Γαλλία κατά της Action Directe, επί Προεδρίας του Σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν…
Τότε οι Αμερικανοί ένιωθαν «άτρωτοι» από την τρομοκρατία και αποδοκίμαζαν τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων ως «υπερβολικές». Τώρα τα πράγματα έχουν αντιστραφεί: Το 2001 η ισλαμική τρομοκρατία χτύπησε τις ΗΠΑ. Οι αμερικανικές αρχές πήραν σκληρά μέτρα, κι ήταν οι Ευρωπαίοι που τους έκαναν, πλέον, μαθήματα «ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νομικού πολιτισμού». Ύστερα άρχισαν τα χτυπήματα της Αλ Κάϊντα στην Ευρώπη. Αμέσως οι Ευρωπαίοι άρχισαν να παίρνουν τα μέτρα που είχαν πάρει προηγουμένως οι Αμερικανοί…
Συμπέρασμα πρώτο: Οι δυτικοί λαοί - τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη - «σνομπάρουν» τα σκληρά μέτρα όταν η τρομοκρατία πλήττει κάποιους άλλους. Και σπεύδουν να πλειοδοτήσουν σε σκλήρυνση κατά της τρομοκρατίας, όταν αντιληφθούν ότι κινδυνεύουν οι ίδιοι.
Συμπέρασμα δεύτερο: Όσοι μιλούν για «πολιτική αντιμετώπιση» της ισλαμικής τρομοκρατίας, εννοούν καλές σχέσεις με τους Άραβες, τα καθεστώτα των Ισλαμικών χωρών και τους Παλαιστίνιους. Ξεχνούν ότι η Αλ Κάϊντα στρέφεται με ιδιαίτερο μένος κατά των ίδιων των Αραβικών καθεστώτων, κατά των κυβερνήσεων των ισλαμικών χωρών, ακόμα και κατά της Παλαιστινιακής Αρχής. Όλη αυτή η φιλολογία περί «πολιτικής αντιμετώπισης» της τρομοκρατίας είναι ενδιαφέρουσα όταν ο κίνδυνος είναι μακριά. Όταν ο κίνδυνος πλησιάσει, όλοι σπεύδουν σε μέτρα αστυνομικής πρόληψης και καταστολής
Συμπέρασμα τρίτο: Τα αστυνομικά μέτρα δεν προσφέρουν πλήρη ασφάλεια, αλλά περιορίζουν το «συντελεστή κινδύνου» μιας κοινωνίας. Κι αυτό δεν είναι μικρό πράγμα: Από τις 3000 νεκρούς στις ΗΠΑ, περάσαμε στους 300 νεκρούς στη Μαδρίτη και στους 80 νεκρούς στο Λονδίνο. Όσο πιο δύσκολη κάνουμε την πρόσβαση των τρομοκρατών στους στόχους τους, τόσο λιγότερο θύματα θα προξενήσουν όταν χτυπήσουν.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ασφαλώς και πρέπει να υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στις ελληνικές και τις βρετανικές αρχές. Τι στην ευχή; Δεχθήκαμε να συνεργαστούμε μαζί τους για την σύλληψη της «17ης Νοέμβρη» και συζητάμε σήμερα, αν πρέπει να συνεργαστούμε για τη σύλληψη πιθανών διασυνδέσεων της Αλ Κάϊντα επί ελληνικού εδάφους;
Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι το δικονομικό σύστημα δεν έχει προσαρμοστεί στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Αυτά που επιβάλλεται να γίνουν δεν τα επιτρέπει το νομικό μας καθεστώς. Έτσι ούτε οι ανακριτικές αρχές μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους ούτε η Πολιτεία μπορεί να ελέγξει ενδεχόμενες «υπερβολές» τους. Όταν ερευνούν για επίδοξους τρομοκράτες, «παραβιάζουν τη νομιμότητα». Κι όταν δεν ερευνούν, ελέγχονται για «αναποτελεσματικότητα»…
Φυσικά τέτοια προσαρμογή νομοθεσίας δεν μπορεί να υπάρξει όσο κυριαρχούν στην Ελλάδα τα… «τηλεοπτικά παράθυρα»! Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη καθημερινά να «δίνει εξετάσεις» σε διάφορους ποινικολόγους. Οι οποίοι δεν καταλαβαίνουν ούτε τη ιστορική ούτε την πολιτική διάσταση της τρομοκρατίας. Απλώς την αντιμετωπίζουν ως εξαιρετική ευκαιρία επαγγελματικής ανάδειξης και προσωπικής προβολής. Σε μια χώρα όπου κυριαρχούν τα «τηλεοπτικά παράθυρα» στην καθημερινή ενημέρωση του κοινού, είναι μοιραίο να κυβερνούν, τελικώς, οι ποινικολόγοι…
Ο φόβος μας χτυπάει την πόρτα, αλλά ακόμα δεν έχει περάσει μέσα. Αν δεν πάρουμε σήμερα επαρκή μέτρα κι αν δεν προσαρμόσουμε αντίστοιχα τη νομοθεσία μας, τότε αύριο, υπό την πίεση ενός μαζικού πανικού, θα χρειαστεί να πάρουμε πολύ πιο οδυνηρά μέτρα. Και τότε θα υπάρξει πραγματικός κίνδυνος για τη δημοκρατία. Οι υπερβολικοί δισταγμοί σήμερα, οδηγούν σε υπερβολική καταστολή αύριο. Να το θυμόμαστε αυτό το τελευταίο…





Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΣΥΡΜΟΣ ΤΟΥ MULTI-CULTURALISM

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

Τελευταία, μια νέα μόδα έχει επικρατήσει στους κύκλους του πολιτικού μας κατεστημένου: Το λεγόμενο «πολυ-πολιτισμικό» μοντέλο – multi-culturalism όπως λένε και οι αγγλομαθείς (και αμερικανοτραφείς, κατά τον κ. Πάγκαλο), φωστήρες του υπουργείου μας των Εξωτερικών.
Στο όνομα του «πολυ-πολιτισμού», λοιπόν, γίνονται προσπάθειες «ξαναγραψίματος» της Ιστορίας μας, αλλαγής των διδαχτικών βιβλίων, αναδιατύπωσης των πολιτιστικών σχέσεών με τους εταίρους μας κλπ.
Όλα αυτά θα ήταν πολύ ενδιαφέροντα, αν δεν απέπνεαν μια κραυγαλέα άγνοια για το τι σημαίνει το «πολυ-πολιτισμικό μοντέλο», τι αφορά, που και πως εφαρμόστηκε, τι προσφέρει και που αντενδείκνυται.
Πολυεθνικές Αυτοκρατορίες και μεταναστευτικές Δημοκρατίες
Το λεγόμενο «πολυ-πολιτισμικό μοντέλο», ξεκίνησε από τις σύγχρονες μεταναστευτικές κοινωνίες όπου υπήρχε το πρόβλημα συγχώνευσης ετερογενών πληθυσμών με ποικίλες πολιτιστικές ταυτότητες και τόπους καταγωγής, ώστε να αποτελέσουν ένα συμπαγές σύνολο, ικανό να «συνοικήσει» μέσα σε ένα κράτος, υπό συνθήκες δημοκρατίας.
Παλαιότερα, υπήρξαν πολυεθνικές Αυτοκρατορίες, όπου συνυπήρχαν διαφορετικές εθνότητες και πολιτισμοί. Αλλά εκεί δεν τέθηκε ζήτημα «πολυ-πολιτισμικού μοντέλου», διότι η ενότητα του καθεστώτος δεν γινόταν με μεθόδους συναίνεσης – αλλά με μεθόδους επιβολής:
Ο Αυτοκράτορας συμβόλιζε την ενότητα του πολυ-εθνικού μωσαϊκού των «υπηκόων» του, αναπαρήγε και διαιώνιζε την ενότητά μέσα από τη «γραμμή διαδοχής», τη διατήρηση της Αυτοκρατορικής παράδοσης και την επιβολή της καθεστωτικής Εκκλησίας, ενώ επέβαλε την ενότητα αυτή, «από πάνω προς τα κάτω», μέσα από αυταρχικούς μηχανισμούς πολιτικού ελέγχου της κοινωνίας.
Η υπονόμευση των αυταρχικών μηχανισμών και η ανατροπή των Αυτοκρατοριών, από τα δημοκρατικά κινήματα του 19ου και των αρχών του 20ου Αιώνα, ανάδειξε τα νέα εθνικά κράτη και διέλυσε τα πολυεθνικά μωσαϊκά του παρελθόντος.
Όμως το πρόβλημα ανέκυψε, με τελείως διαφορετικό τρόπο, στα υπερπόντια μεταναστευτικά κράτη: Όπου δεν είχαν Αυτοκράτορα, αλλά είχαν Δημοκρατία (Republic). Κι έπρεπε να μάθουν να εκλέγουν ηγέτες που εκπροσωπούν την ενότητα της κοινωνίας τους, συγχωνεύοντας παιδιά μεταναστών απ’ όλο τον κόσμο και ενσωματώνοντας συνεχώς νέα μεταναστευτικά ρεύματα ποικίλων εθνικών προελεύσεων.
Εδώ η ενότητα ενός πληθυσμιακού μωσαϊκού έπρεπε να εξασφαλίζεται όχι με τους άκαμπτους μηχανισμούς της Αυτοκρατορικής επιβολής (αφού δεν υπήρχε Αυτοκράτορας) και της παράδοσης (αφού δεν υπήρχε παράδοση στα νεοπαγή κράτη) ούτε της καθεστωτικής Εκκλησίας (αφού δεν υπήρχε ούτε ενιαία Εκκλησία), αλλά μέσα από μηχανισμούς δημοκρατικής νομιμοποίησης.
Το πρόβλημα ήταν πιο περίπλοκο στα πολυεθνικά μεταναστευτικά κράτη, γιατί σε αντίθεση με τις Αυτοκρατορίες του παρελθόντος, όπου η σύνθεση του πληθυσμού ήταν ετερογενής αλλά σταθερή, στις νέες υπερπόντιες δημοκρατίες η εθνοτική σύνθεση άλλαζε συνέχεια, καθώς νέα μεταναστευτικά κύματα έφερναν συνεχώς στρατιές «μετοίκων» ανατρέποντας τις υφιστάμενες ισορροπίες.
Στα πλαίσια των μεταναστευτικών κρατών, λοιπόν, το πρόβλημα της πολυ-πολιτισμικής συνύπαρξης τέθηκε με τελείως διαφορετικούς τρόπους: όπου οι γηγενείς υποκαταστάθηκαν από μετανάστες, όπου η σταθερή σύνθεση του πληθυσμού υποκαταστάθηκε από τη συνεχή πληθυσμιακή ρευστότητα, οι «υπήκοοι» του Αυτοκράτορα έγιναν πολίτες της δημοκρατίας, και η άκαμπτη παράδοση υποκαταστάθηκε από τη συνεχή δημοκρατική νομιμοποίηση.
Το πολυ-πολιτισμικό υπόδειγμα του melting pot
Η λύση που έδωσαν οι ΗΠΑ στο πρόβλημα αυτό (μετά από τον αιματηρό Εμφύλιο τους) συνοψίζεται στο περίφημο υπόδειγμα του «melting pot» - μοντέλο του «χωνευτηριού». Που αναγνώριζε όλες τις εθνοτικές καταγωγές των μεταναστών ως «ισότιμες», αλλά επέβαλε την «συγχώνευση» τους σε ενιαία πολιτισμικά αρχέτυπα: Επέβαλε στους μετανάστες να μάθουν την κοινή γλώσσα της Αμερικανικής Κοινοπολιτείας, να αποκτήσουν ενιαία εθνική ταυτότητα ως Αμερικανοί – κι αφού δεν μπορούσε να επικαλεστεί «κοινότητα αίματος» ή «δεσμούς με τη γη των προγόνων» ιδεολογικοποιούσε έντονα την «νέα ταυτότητα» επικαλούμενη τα «αμερικανικά ιδεώδη» της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Ισότητας των Ευκαιριών.
Η έντονη ιδεολογικοποίηση του καθεστώτος, που επέβαλε το αμερικανικό σύστημα στους πολίτες του, ήταν προϋπόθεση για να «δουλέψει» το «χωνευτήρι» διαφορετικών εθνοτικών πληθυσμών υπό συνθήκες δημοκρατικής συναίνεσης.
Το melting pot λειτουργεί ακόμα και σήμερα, και είναι πολυ-πολιτισμικό, με δύο έννοιες: Πρώτον, δέχεται ομοίως μετανάστες κάθε προέλευσης (αν και πολλοί το κατηγόρησαν ότι δίνει σαφές «πλεονέκτημα εκκίνησης» στους λεγόμενους WASP’s – White Anglo-Saxon Protestants – δηλαδή σε όσους είναι Λευκοί Προτεστάντες και Αγγλοσαξονικής καταγωγής). Δεύτερον, αποδέχεται όσα προηγούμενα πολιτισμικά χαρακτηριστικά είναι «ενσωματώσιμα» στο πλαίσιο των «αμερικανικών ιδεωδών». Αλλά απορρίπτει όσα δεν είναι ενσωματώσιμα…
- Για παράδειγμα, μπορούν οι μουσουλμάνοι να διατηρούν το τυπικό της θρησκείας τους, αλλά δεν μπορούν να επιβάλλουν στα κορίτσια τους το φερετζέ σε δημόσιους χώρους.
- Μπορούν όλοι να διδάσκουν τη γλώσσα καταγωγής τους στα παιδιά τους συμπληρωματικά – αλλά είναι υποχρεωμένοι να διδάσκουν κατά προτεραιότητα την αγγλική.
- Όλα τα (μονοθεϊστικά) θρησκεύματα έχουν ίση αντιμετώπιση. Αλλά χρειάστηκε να γίνει ειδική συνταγματική πράξη για να ορκιστεί Πρόεδρος ένας Καθολικός – ο Τζών Φιτζέραλντ Κέννεντυ – μόλις το 1961.
Οι άθεοι είναι ανεκτοί ως άτομα. Αλλά η αθεΐα δεν είναι ισότιμα αποδεκτή ως άποψη. Το δολάριο εξακολουθεί να αναγράφει In God We Trust (έχουμε Πίστη Στον Θεό) και τα δικαστήρια εξακολουθούν να επιβάλουν στους μάρτυρες να ορκίζονται όχι στο Ευαγγέλιο κατ’ ανάγκην αλλά στο Θεό (…So Help me God).
Τέλος, βάσει θεολογικών και μόνο επιχειρημάτων το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση έχει φαλκιδευτεί ή περιοριστεί σοβαρά (σε ορισμένες πολιτείες είχε ολοσχερώς απαγορευτεί), παρά την πλήρη νομιμοποίηση του από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ (υπόθεση Roe versus Dow του 1973).
Όχι μόνο οι πολιτικοί και οι δημόσιοι άνδρες, αλλά και οι πολίτες των ΗΠΑ είναι «πρωτίστως αμερικανοί». Όσοι υποτάσσουν αυτή τους την ιδιότητα σε άλλες «προτεραιότητες» (ή πολύ περισσότερο όσοι την αρνούνται) την χάνουν με συνοπτικές διαδικασίες.
Τα δημόσια σχολεία διδάσκουν την αγγλική γλώσσα – και έχουν ως διακηρυγμένο στόχο τους την πλήρη επάρκεια των μαθητών σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα στην αγγλική γλώσσα.
Υπάρχουν πολιτειακά ή δημοτικά σχολεία όπου διδάσκουν ορισμένα μαθήματα σε άλλες γλώσσες (κυρίως στα ισπανικά), μόνο σε περιοχές όπου η συντριπτική πλειοψηφία της Πολιτείας είναι Ισπανόφωνοι (κυρίως στη Φλόριντα). Αλλά κι εκεί η προτεραιότητα της αγγλικής είναι αδιαμφισβήτητη. Και το περιεχόμενο της διδασκαλίας στα ισπανικά είναι απλή μετάφραση του αντίστοιχου των αγγλόφωνων σχολείων.
Επίσης υπάρχουν κοινοτικά σχολεία (Parochial Schools) ή και Θρησκευτικά Σχολεία (Sunday Schools), όπου διδάσκεται η καταγωγή η γλώσσα και οι ιδιαίτεροι θρησκευτικοί κανόνες στα παιδιά διαφόρων μειονοτήτων. Αλλά τα σχολεία αυτά, πρώτον είναι απολύτως συμπληρωματικά της κανονικής κοινής εκπαίδευσης – δεν την υποκαθιστούν – δεύτερον χρηματοδοτούνται από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, όχι από το δημόσιο και τρίτον, υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες όσον αφορά το περιεχόμενο της διδασκαλίας.
Το πολυ-πολιτισμικό μοντέλο του melting pot αποδέχεται όλες τις εθνοτικές καταγωγές, αλλά δεν αποδέχεται όλα τα πολιτισμικά πρότυπα. Χωρά τα πάντα για να «χωνέψει» τα πάντα, και να παράγει ένα ενιαίο πολιτισμικό πρότυπο κοινό για όλους. Αποδέχεται όλες τις εθνοτικές καταγωγές, αλλά δεν τις αναπαράγει – τις «καταστρέφει» και παράγει μια ενιαία εθνική συνείδηση: την Αμερικανική!
Το νεωτεριστικό υπόδειγμα του multi – culturalism
Στα μεταπολεμικά χρόνια – κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 ως τις αρχές της δεκαετίας του ’90 – το πολυ-πολιτισμικό μοντέλο του melting pot δέχθηκε έντονη κριτική (εν πολλοίς δικαίως) ως «ισοπεδωτικό» και σε ορισμένες αμερικανικές μεγαλουπόλεις αντικαταστάθηκε πειραματικά από αυτό που ονομάστηκε multi-culturalism.
Αυτό το νεωτεριστικό «πολυ-πολιτισμικό υπόδειγμα», έδινε περισσότερη έμφαση στη διατήρηση των εθνοτικών στοιχείων της παράδοσης, δηλαδή στη «διαφορετικότητα» και μικρότερη έμφαση στην «εξομοίωση», δηλαδή στην εμπέδωση της «κοινής» αμερικανικής ταυτότητας.
Οι «υπερ-φιλελεύθεροι» οπαδοί του, υποστήριξαν ότι οι αμερικανικές μεγαλουπόλεις θα μπορούσαν να γίνουν παγκόσμια «υποδείγματα» ζωντανής ειρηνικής συνύπαρξης διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Οι οποίοι, όμως, για να συνυπάρχουν αρμονικά, θα έπρεπε να παραμείνουν διαφορετικοί – όχι να «εξαμερικανιστούν» με το στανιό.
Αυτό το πολυ-πολιτισμικό μοντέλο απέτυχε παταγωδώς και οι οπαδοί του ήλθαν σε δεινή θέση: Για παράδειγμα, είχαν σοβαρό πρόβλημα, όταν αντιμετώπισαν περιπτώσεις, ορισμένων πολιτισμικών ομάδων που, τηρώντας τις αρχέγονες «παραδόσεις» τους, επέμεναν να κάνουν στα κορίτσια «κλειτοριδεκτομή» στα 12 χρόνια τους…
Επίσης, αντελήφθησαν έκπληκτοι ότι αυτή η έμφαση στην «διαφορετικότητα» (σε αντίθεση προς την «ισοπεδωτική εξομοίωση» όλων που επέβαλε το melting pot) δημιούργησε τελικώς διαφορετικά «γκέτο», όπου οργίαζαν οι τοπικές μαφίες και η εγκληματικότητα βρισκόταν σε μόνιμη έξαρση.
Παράλληλα η έμφαση της «διαφορετικότητας» οδήγησε σε έξαρση και τον ρατσισμό. Με νέες επικίνδυνες διαστάσεις, πλέον, όπου και τα παλαιότερα θύματα του παραδοσιακού ρατσισμού ανέπτυσσαν ρατσιστικά στερεότυπα κατά πάντων – και μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, τα πιο αιματηρά κρούσματα ρατσιστικής βίας στην Νέα Υόρκη έγιναν ανάμεσα στους Μαύρους και τους Ισπανόφωνους του Harlem ή τους Μαύρους και τους Εβραίους του Brooklyn.
Τελικώς, ήλθαν οι περιπέτειες του Καναδά, όπου η θεσμοθέτηση της διαφορετικότητας (δηλαδή η πιο «προχωρημένη» εκδοχή του νέου πολυ-πολιτισμικού μοντέλου), οδήγησε στη δημιουργία διαφορετικών «εθνικών συνειδήσεων» στα πλαίσια του ίδιου κράτους και γέννησε επικίνδυνα αποσχιστικά φαινόμενα (περίπτωση Κεμπέκ).
Όλα αυτά έφεραν και την κατάρρευση του multi-culturalism, με παράλληλη επιστροφή στο παλαιότερο – και δοκιμασμένο – «υπόδειγμα» του melting pot, επαρκώς «τροποποιημένο» βεβαίως. Η στροφή αυτή σηματοδοτήθηκε από την εκλογή του Juliani στη Δημαρχία και του Pataki στο Κυβερνείο της Νέας Υόρκης, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Αντίστοιχες εξελίξεις υπήρξαν και σε άλλες αμερικανικές μεγαλουπόλεις.
Πρόσφατα, εφημερίδες όπως η New York Times, η Washington Post και η Los Angeles Times, παραδοσιακά «προπύργια» του «φιλελευθερισμού» στις ΗΠΑ, επαινούσαν την αναβίωση του melting pot υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι πρόκειται, επίσης, για πολυ-πολιτισμικό μοντέλο – το οποίο όμως, παράγει εσωτερική ισορροπία και ενότητα στην κοινωνία – σε αντίθεση με το «νεωτεριστικό» υπόδειγμα του multi-culturalism, το οποίο διέλυσε τον κοινωνικό ιστό, χρεοκόπησε και γι’ αυτό εγκαταλείφθηκε. Για να φτάσει ένας μεγάλος αμερικανός αρθρογράφος να αναρωτιέται, πως είναι δυνατό οι ΗΠΑ να εξάγουν στον υπόλοιπο κόσμο όσα δοκίμασαν οι ίδιες και απέτυχαν.
Ιστορική Αντικειμενικότητα και Ιστορική Παιδαγωγική
Στα πλαίσια αυτής της άκριτης «εισαγωγής» αμερικανικών… «απορριμμάτων», συζητάμε τελευταία με τους Τούρκους να ξαναγράψουμε τα σχολικά βιβλία μας, ώστε να καταργηθούν τα «αρνητικά στερεότυπα» που καλλιεργούνται εκατέρωθεν.
Δηλαδή να ΜΗ διδάσκουμε την ιστορία μας, η οποία είναι κατά βάσιν Ιστορία Αγώνων Ελευθερίας και Απελευθέρωσης – όχι κατά των …Δανών ή των Νορβηγών, αλλά κατά εκείνων που αποτέλεσαν επί αιώνες δυνάστες του λαού μας.
Ασφαλώς και οι Τούρκοι, από την πλευρά τους, έχουν αρκετά να μας προσάψουν – και το κάνουν, άλλωστε: Αν μη τι άλλο οι Έλληνες κυρίως διέλυσαν την πάλαι ποτέ «κραταιά και ένδοξη» Οθωμανική Αυτοκρατορία τους…
Κι αυτοί έχουν δικαίωμα να θυμούνται, όπως κι εμείς. Αντί να καταλάβουμε οι μεν τους δε, γίνεται προσπάθεια να «λογοκριθεί» η μνήμη αμφοτέρων. Πράγμα ανόητο, ασφαλώς – και ανέφικτο.
Ύστερα, το ζήτημα της «ιστορικής αντικειμενικότητας» (impartiality) είναι κάπως παράξενο. Η αντικειμενική έρευνα της Ιστορίας είναι επιστημονικό αίτημα κι αφορά ώριμους διανοητές και πανεπιστημιακούς ερευνητές. Η ιστορία που αναγράφεται στα σχολικά βιβλία, αντιθέτως, έχει πρωτίστως παιδαγωγικό χαρακτήρα. Διαμορφώνει πολίτες, διαπλάθει σύγχρονες δημοκρατικές συνειδήσεις, γαλουχεί αρχές και αξιακά πρότυπα.
Αν θέλουμε πολίτες – εραστές Ελευθερίας θα διδάξουμε τα παιδιά μας την ιστορία αγώνων Ελευθερίας. Δεν θα το κάνουμε σταλάζοντας μίσος στις καρδιές τους κατά του Τουρκικού λαού. Αλλά θα τους μιλήσουμε για τα δεινά που υπέστησαν και για τους αγώνες που έκαναν οι παππούδες τους να ανατρέψουν τον Οθωμανικό ζυγό. Όπως δεν τους ενσταλάζουμε μίσος κατά των σημερινών εταίρων μας, των Γερμανών ή των Ιταλών, όταν τους διδάσκουμε με υπερηφάνεια το έπος της Αλβανίας ή το μεγαλείο της Εθνικής Αντίστασης…
Ασφαλώς, στην αντικειμενική ιστορική έρευνα και καταγραφή δεν χωράνε οι «ήρωες». Αλλά, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε στα παιδιά μας υψηλά πρότυπα θα τους μιλήσουμε για ήρωες: Για τον Αθανάσιο Διάκο, για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, για τον Γρηγόριο Δικαίο, για τον Μάρκο Μπότσαρη, για τον Παύλο Μελά, για τον συνταγματάρχη Δαβάκη, για τον Μορδεχάϊ Φριζή για την Ηλέκτρα Αποστόλου για τον Ευαγόρα Παληκαρίδη.
Ασφαλώς, η σχολαστική ιστορική καταγραφή μπορεί να αποδείκνυε ότι η προσωπικότητα των «επωνύμων της Ιστορίας» είχε ενίοτε και στοιχεία διόλου αξιομίμητα. Αλλά η διδασκαλία των μεγάλων στιγμών τους έχει τεράστια παιδαγωγική σημασία για την δημιουργία στέρεων προτύπων. Η αντικειμενική έρευνα της Ιστορίας και η παιδαγωγική διδασκαλία της Ιστορίας είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα – μη τα μπλέκουμε.
Κανείς άλλος λαός δεν τα μπλέκει. Οι Εβραίοι διδάσκουν το Ολοκαύτωμα όχι μόνο στα παιδιά τους, αλλά και στους υπόλοιπους λαούς. Δεν τους νοιάζει αν αυτό διαιωνίζει τα πλέγματα ενοχής των σύγχρονων Γερμανών. Εμείς τα δικά μας τα Ολοκαυτώματα τα αποσιωπούμε…
Οι Βρετανοί διδάσκουν τον Ντρέηκ ως ήρωα – για τους υπόλοιπους ήταν ένας «αδίστακτος αιμοσταγής πειρατής». Αλλά δεν σκέφθηκαν ποτέ οι Βρετανοί να εξαφανίσουν τον Ντρέηκ από τα σχολικά τους βιβλία, για να μην «κακοκαρδιστούν» οι Ισπανοί ή οι Ολλανδοί εταίροι τους.
Οι Αμερικανοί διδάσκουν τον Τζώρτζ Ουάσινγκτων ως «πατέρα του Έθνους» τους. Για τους Βρετανούς υπήρξε «επικηρυγμένος τρομοκράτης». Στο σημείο αυτό Αμερικανοί και Βρετανοί διαφωνούν – και θα διαφωνούν για πάντα. Αυτό τους εμποδίζει να συνεργάζονται στενά σε όλα τα σύγχρονα ζητήματα.
Εμείς αντίθετα είμαστε πρόθυμοι – αλήθεια, να κάνουμε τι; Να θεωρήσουμε τον Κολοκοτρώνη ως «ακραίο εθνικιστή και τυχοδιώκτη» ή «σφαγέα των αμάχων της Τριπολιτσάς», όπως τον περιγράφουν τα τουρκικά σχολικά βιβλία. Είμαστε σοβαροί;






ΤΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006


Για τους στρατηγούς λέγεται, συνήθως, ότι είναι «πανέτοιμοι» να πολεμήσουν τον …προηγούμενο πόλεμο! Έχουν μελετήσει σε βάθος τις συνθήκες διεξαγωγής του τελευταίου πολέμου, αλλά τα δεδομένα έκτοτε έχουν αλλάξει. Κι όταν χρειάζεται να πολεμήσουν ξανά, οι τακτικές τους είναι ξεπερασμένες και χάνουν κατά κράτος…
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με μας. Η κοινωνία – και κυρίως ο Τύπος – εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της δημόσιας ασφάλειας με τα δεδομένα της…Μεταπολίτευσης!
Όταν αποκαλύφθηκε η υπόθεση με τους Πακιστανούς, άρχισαν οι «καθιερωμένες» πλέον τηλεοπτικές συζητήσεις, ξέσπασαν ομηρικοί καβγάδες, όλες οι υποθέσεις διατυπώθηκαν, όλες οι εικασίες αποτολμήθηκαν, όλα τα σενάρια εξετάστηκαν, όλα τα ερωτήματα τέθηκαν, εκτός από ένα – το σπουδαιότερο:
-- Μήπως υπήρχαν διασυνδέσεις της Αλ Κάϊντα και στην Ελλάδα;
Μετά το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα στο Λονδίνο αποδείχθηκε ότι κάποια μεμονωμένα μέλη της Πακιστανική κοινότητας στη Βρετανία είχαν σχέση με την Αλ Κάϊντα. Το ίδιο ίσχυε και για κάποιους (μεμονωμένους, πάντα) Πακιστανούς μετανάστες στην Ισπανία και την Ιταλία. Μετά από όλα αυτά, ήταν λογικό να εξεταστούν ενδεχόμενες σχέσεις μελών της Πακιστανικής κοινότητας και στην Ελλάδα. Αλλά αυτό την ελληνική κοινή γνώμη, περιέργως, δεν την απασχόλησε…
Αντιθέτως, έγινε εκτενής συζήτηση περί «ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Αλλά κι εδώ η συζήτηση ήταν μονομερής. Γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων είναι ιερά και πρέπει να γίνονται σεβαστά. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι μόνο να μη πιεστούν αθώοι να ομολογήσουν ανύπαρκτες «ενοχές». Το πρόβλημα είναι να πιεστούν και οι ένοχοι να ομολογήσουν πραγματικές ενοχές και πραγματικά εγκληματικά σχέδια – χωρίς να παραβιαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η σύγχρονη δημοκρατία είναι υποχρεωμένη να ισορροπήσει, να βρει τη «χρυσή τομή», ανάμεσα στην περιφρούρηση της δημόσιας ασφάλειας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κατηγορουμένων:
Μέχρι το 1974, σε συνθήκες μετεμφυλιακού κράτους και χούντας, το μόνο που ενδιέφερε τις Αρχές ήταν η δημόσια ασφάλεια. Χρειαζόταν «διόρθωση». Ήδη από το 1974, η δημοκρατία άρχισε να θυσιάζει κάτι που τις περίσσευε (δημόσια ασφάλεια) για να κατοχυρώσει κάτι που τις έλειπε (ατομικά δικαιώματα)…
Ύστερα φτάσαμε στην αντίθετη υπερβολή: Τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώθηκαν πλήρως. Αλλά άρχισε να λείπει το αίσθημα δημόσιας ασφάλειας. Τα ανακλαστικά του Τύπου παρέμειναν στην εποχή της Μεταπολίτευσης. Αλλά οι εποχές έχουν αλλάξει δραματικά…
Όλη η Ευρώπη ζει την αγωνία για το επόμενο χτύπημα της Αλ Κάϊντα. Κι εμάς, το μόνο που ΔΕΝ μας απασχολεί, είναι αν έπρεπε να εξεταστούν πληροφορίες για διασυνδέσεις της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ελλάδα…
Παρόμοια ισχύουν και με την τελευταία τραγωδία στην Κατάρα, όπου κρατούμενος σκότωσε αστυνομικό φρουρό. Αν κατά τη διάρκεια της συμπλοκής δεν σκότωνε ο Ρώσος κακοποιός τον αστυνομικό, αλλά τα πράγματα έρχονταν αντίστροφα, τι ακριβώς θα γινόταν; Θα καταγγελλόταν ο αστυνομικός φρουρός ότι «εκτέλεσε εν ψυχρώ» τον κρατούμενο!
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν επιχειρησιακά εφαρμόσιμοι κανόνες για το πότε ένας αστυνομικός μπορεί να χρησιμοποιήσει το όπλο του, χωρίς να αντιμετωπίζει κίνδυνο να τιμωρηθεί σοβαρά ή να αποταχθεί. Οι αστυνομικοί φέρουν όπλα, αλλά η αστυνομία είναι, ουσιαστικά, «αφοπλισμένη». Ακόμα και τον τεχνικό εξοπλισμό που αγοράσαμε για την ασφάλεια των Ολυμπιακών δεν τους αφήνουμε να τον χρησιμοποιήσουν. Η Πολιτεία τους δίνει τα όπλα, αλλά έρχεται ο Τύπος και τους αφοπλίζει.
Τριάντα χρόνια μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, αντιμετωπίζουμε τους αστυνομικούς όπως επί χούντας: ως «πραιτοριανούς ενός τυραννικού» καθεστώτος, ως «αδίστακτους καταπιεστές» κι ως «επίδοξους δολοφόνους» αθώων πολιτών. Δεν τους αντιμετωπίζουμε ως δημόσιους λειτουργούς επιφορτισμένους με την περιφρούρηση της δημόσιας ασφάλειας. Δεν τους εμπιστευόμαστε και γι’ αυτό τους αφοπλίζουμε. Το ερώτημα αν οι αστυνομικοί είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι δεν έχει πια καμία σημασία, όταν τους στέλνουμε «αφοπλισμένους», απέναντι σε αδίστακτους και οργανωμένους εγκληματίες.
Επί τριάντα χρόνια δεν λέμε να ξεκολλήσουμε από τις συγκυρίες και τα σύνδρομα της Μεταπολίτευσης. Και ήδη πληρώνουμε το τίμημα…


















Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ «ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΝ» ΣΤΗΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ


Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006



Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, σημαντικοί στοχαστές προσπάθησαν                                  να αναλύσουν τη (μακροχρόνια και βραχυχρόνια) κυκλική συμπεριφορά                                   σε διάφορα φαινόμενα: δημογραφικά (Malthus), κοινωνικά (Marx),                              οικονομικά (Kontrayev και Sumpetter), στους πιο βραχυχρόνιους οικονομικούς κύκλους (Keynes και Hicks), αλλά και στις κεφαλαιαγορές (Dow και Elliot).
Έτσι διαμορφώθηκε σταδιακά ένα σώμα αναλυτικών θεωριών, όπου διαφορετικοί κύκλοι, διαφορετικής διάρκειας (ετήσιοι, τετραετείς, επταετείς ή και πιο μακροχρόνιοι) σε διαφορετικούς τομείς (στην οικονομία, στην επένδυση, στην πολιτική,                                   στις πληθυσμιακές εξελίξεις, ακόμα και στην διαπάλη των ιδεών) αντεπιδρούν                   μεταξύ τους δίνοντας διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγοι διαφορετικοί κύκλοι βρίσκονται σε διαφορά φάσης, και συνδυάζονται μεταξύ τους με μοναδικό τρόπο κάθε φορά.                   Η επαναληπτικότητα διαφορετικών κυκλικών φαινομένων ΔΕΝ οδηγεί σε μονότονη «επανάληψη της ιστορίας», αλλά σε διαφορετικές, ιστορικά μοναδικές, φάσεις.
Διαπιστώθηκε, ακόμα, ότι υπάρχουν κυκλικά φαινόμενα σε τομείς                                            που δεν είναι μετρήσιμοι – στους ιδεολογικούς συσχετισμούς και τις ιδεολογικές σταθερές των κοινωνιών. Για παράδειγμα, άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις προστατευτισμού, άλλοτε ιδέες απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου.                             Άλλοτε κυριαρχούν ιδεολογίες οικονομικού παρεμβατισμού κι αναδιανομής εισοδήματος κι άλλοτε επιστροφή στις αντιλήψεις της ελεύθερης αγοράς                            και της συρρίκνωσης του κράτους. Άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις διεθνούς συνεργασίας στα πλαίσια πολυεθνικών οργανισμών κι άλλοτε πρακτικές εθνικών ανταγωνισμών. Έτσι το ενδιαφέρον μετακινήθηκε, σταδιακά, στην αναζήτηση πιο μεσοπρόθεσμων χρονικών περιόδων – λίγο ως πολύ σταθερών – στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν                 οι συρμοί και οι κυρίαρχες πεποιθήσεις σε οικουμενικό επίπεδο, με αποτέλεσμα                      να αναδεικνύονται νέες τάσεις, νέες πρακτικές, νέοι «κανόνες του παιχνιδιού».                      Δεν αναζητούμε πλέον διαφορετικούς κύκλους και διαφορετικούς συνδυασμούς                       (ή συγχρονισμούς) κυκλικών φαινομένων, αλλά σημεία καμπής σε, λίγο ως πολύ, τακτά διαστήματα.
Η αναζήτηση τέτοιων τακτικών σημείων καμπής, εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον                     και σε διεθνή κλίμακα και μέσα σε κάθε εθνική κοινωνία. Πολύ περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν συγκυρίες, όπου συμπίπτουν διεθνή και εθνικά σημεία καμπής.


14ετής και 49ετής διεθνής κύκλος

* Διεθνώς ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 14ετής κύκλος (ή μάλλον η 14ετής περίοδος ανάμεσα σε δύο σημεία καμπής).

-- Ως αφετηρία παίρνουμε το 1849, μία χρόνια μετά τα μεγάλα κύματα                                   των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων που σάρωσαν την Ευρώπη, παρασύροντας, μεταξύ άλλων, και τον ίδιο τον Μέτερνιχ, αρχιτέκτονα, εγγυητή και σύμβολο                             της Ιεράς Συμμαχίας.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, όταν ετοιμάζεται ο Πόλεμος                της Πρωσίας και της Αυστρίας εναντίον της Δανίας, για τον έλεγχο των βορειοδυτικών γερμανικών κρατιδίων. Η σύγκρουση αυτή, οδήγησε στην κατοπινή αναμέτρηση Πρωσίας – Αυστρίας και αμέσως μετά στη σύγκρουση Πρωσίας – Γαλλίας                          και στην ένωση της Γερμανίας υπό την Πρωσική αιγίδα. Το 1863 άρχισε η δυναμική                  που οδήγησε στην γερμανική ενοποίηση, που θα ανέτρεπε όλα τα δεδομένα                                    κι όλες τις σταθερές των ευρωπαϊκών συσχετισμών.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1877, όταν υπογράφηκε η «Συνθήκη Επαναβεβαίωσης», μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας. Επρόκειτο για την ύστατη προσπάθεια να αποκατασταθεί η σταθερότητα της Ιεράς Συμμαχίας, σε άλλη βάση πλέον,                          και να συγκρατηθούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη από την δυναμική                                           της μεταξύ τους σύγκρουσης. Την ίδια εποχή ξεσπά και η μεγάλη κρίση                                    του «Ανατολικού ζητήματος» με το Ρωσοτουρκικό πόλεμο, την πλήρη υιοθέτηση                       κι αμέσως μετά την οριστική εγκατάλειψη των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ) στην Οθωμανική Τουρκία.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1891, όταν ο Βίσμαρκ, ο εγγυητής                 της ευρωπαϊκής σταθερότητας στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα,                                  έχει πλέον παραμεριστεί από τον νέο Κάϊζερ και η Γαλλία με τη Ρωσία σπεύδουν                      να συνάψουν την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που αποτελούσε το πρώτο βήμα συγκρότησης συμμαχίας κατά της Γερμανίας.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1905, όταν η Βρετανία,                                 μετά από χρόνια δισταγμών, προσυπογράφει κι αυτή την «Εγκάρδια Συνεννόηση»,                    που έχει μετατραπεί σε πλήρη στρατιωτική συμμαχία σε βάρος των κεντρικών δυνάμεων (Γερμανίας-Αυστρίας). Η ευρωπαϊκή σύγκρουση μπαίνει πια στην τελική ευθεία.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1919, όταν ο (Πρώτος) Πανευρωπαϊκός Πόλεμος έχει μόλις λήξει και η Συνθήκη των Βερσαλλιών θεσπίζει τη νέα μεταπολεμική «τάξη πραγμάτων», στηριγμένη πλέον στις καινοφανείς ιδέες της συνεργασίας                        των εθνών, του αφοπλισμού, της αποκήρυξης κάθε συμμαχικού σχήματος                               και της επίλυσης των διεθνών προβλημάτων «βάσει αρχών του Διεθνούς Δικαίου»                   στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών. Μια νέα περίοδος ελπίδας αρχίζει,                               μετά την οδυνηρή καταστροφή. Η ελπίδα αυτή δεν θα διαρκέσει πολύ…

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1933, όταν ο Χίτλερ εκλέγεται Καγκελάριος στη Γερμανία. Λίγο αργότερα, αποσύρει τη Γερμανία από την Κοινωνία των Εθνών και παραβιάζει τις συνθήκες αφοπλισμού. Η Κοινωνία των Εθνών σύντομα θα καταρρεύσει, κι όλοι σπεύδουν να αναζητήσουν συμμάχους…

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1947, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος                   έχει τελειώσει, ο Χίτλερ έχει ηττηθεί, αλλά ανάμεσα στους νικητές ξεσπά                                       μια νέα μακροχρόνια διαμάχη: ο Ψυχρός Πόλεμος…

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1961, όταν έχουμε ταυτόχρονα                      την τελευταία κρίση του Βερολίνου (τότε χτίζεται το διαβόητο τείχος)                                         και την πρώτη κρίση της Κούβας (την αποτυχημένη αμερικανική προσπάθεια ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο, στον Κόλπο των Χοίρων). Η περίοδος 1961-63 θεωρείται η κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου και η απαρχή της Ύφεσης.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1975, όταν υπογράφεται                                       η Τελική Πράξη του Ελσίνκι. Για πρώτη φορά νομιμοποιούνται τα τετελεσμένα                      του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Το 1975 θεωρείται το απόγειο της Ύφεσης, αλλά δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Λίγο αργότερα οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων                  θα ξανακυλήσουν σε ψυχρότητα και αμοιβαία καχυποψία…

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1989, όταν καταρρέουν τα τείχη                  του διπολισμού στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα καταρρέουν ένα-ένα τα καθεστώτα                   του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαλύεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και λίγο αργότερα διαλύεται η ίδια η ΕΣΣΔ. Το 1989 θεωρείται χρονολογία-ορόσημο για το τέλος                       του διπολισμού και του Ψυχρού Πολέμου.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2003, όταν προκύπτει μείζον εσωτερικό ρήγμα στο ΝΑΤΟ: ΗΠΑ και Γαλλογερμανοί διαφωνούν πλήρως για την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ. Την ίδια χρονιά διευρύνεται η Ευρώπη με 10 νέα μέλη,                             για να διαπιστωθεί, αμέσως μετά, ότι το ατλαντικό ρήγμα έχει μεταφερθεί                              μέσα στην ίδια την Ενωμένη Ευρώπη, αφού κάποια κράτη-μέλη ταυτίζονται                              με τους Γαλλογερμανούς και κάποια άλλα με τους Αμερικανοβρετανούς.

-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2017, επόμενο ορόσημο του 14ετούς διεθνούς «κύκλου» (και πρώτου τέτοιου σταθμού στο μέλλον, κοιτώντας από σήμερα).

* Εναλλακτικώς, υπάρχει και ο διεθνής κύκλος των 49 ετών (πολύ κοντά στον κύκλο      του Kontratyev, που προσδιορίστηκε σε 53 χρόνια περίπου).

Ξεκινώντας από το Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, που θέσπισε την κυριαρχία                         της Ιεράς Συμμαχίας στην Ευρώπης, φτάνουμε στο 1864: την χρονιά                              που (όπως είδαμε ανωτέρω) αρχίζει η διαδικασία ένωσης της Γερμανίας                                     κι ανάδειξής της σε κεντρικό πρωταγωνιστή των Ευρωπαϊκών εξελίξεων.

-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε το 1913, τις παραμονές του (Πρώτου) Πανευρωπαϊκού Πολέμου, που θα ανατρέψει τα πάντα στην Ευρώπη και θα βάλει στο διεθνές προσκήνιο ως ηγετική δύναμη τις ΗΠΑ.

-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1962 όταν ο Ψυχρός Πόλεμος φτάνει                              στο απόγειό του.

-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2011, πρώτο ορόσημο του μακροχρόνιου                      αυτού «κύκλου» στο μέλλον (κοιτώντας από σήμερα).

* Σημαδιακό ρόλο στη ροή των διεθνών γεγονότων παίζει η επταετία: Συνήθως, επτά χρόνια πριν ή μετά από κάθε σημείο καμπής αμφοτέρων των κύκλων, υπάρχει «συμπύκνωση» πολύ σημαδιακών γεγονότων:

Επτά χρόνια μετά το 1848, το 1855-56 υπάρχει ο Κριμαϊκός Πόλεμος. Επτά χρόνια μετά το 1863-64, το 1870-71, υπάρχει ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος και η Ένωση της Γερμανίας. Επτά χρόνια μετά το 1905, το 1912-13, κλείνει ο 49ετής κύκλος, σύμπτωση                              που ταυτίζεται σχεδόν με την έναρξη του Πρώτου Πανευρωπαϊκού Πολέμου.                           Επτά χρόνια μετά το 1933, το 1940, συμπίπτει με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επτά χρόνια μετά το 1947, το 1955, έχουμε την κρίση του Σουέζ                               (και την ταυτόχρονη κρίση της Ουγγαρίας). Επτά χρόνια μετά το 1961-62,                             το 1968-69 έχουμε σοβαρότατες κρίσεις στη Δυτική Ευρώπη (Μάης του ‘68 στη Γαλλία κ.λ.π.), στην Ανατολική Ευρώπη (εισβολή στη Τσεχοσλοβακία), στις ΗΠΑ (ανατροπή                         του πολιτικού σκηνικού σε βάρος του Πολέμου στο Βιετνάμ), ακόμα                                          και στην Άπω Ανατολή (ρήξη ΕΣΣΔ-Κίνας, που οδήγησε σε μεθοριακές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κομμουνιστικών καθεστώτων).

Επίσης, πυκνά κι ανατρεπτικά γεγονότα παρατηρούνται, όταν ανάμεσα στο τέλος                     ενός 49ετούς κύκλου κι ενός 14ετούς μεσολαβούν επτά χρόνια ή λιγότερα.                                 Για παράδειγμα η περίοδος 1913-19 και η περίοδος 1961-63. Από την άποψη αυτή, ιδιαίτερη κρισιμότητα παρουσιάζει και η επικείμενη περίοδος 2011-2017.
Τόσο η 14ετία όσο και η 49ετία είναι ακριβή πολλαπλάσια της 7ετίας.                                 Ωστόσο,  δεν υπάρχει τίποτε το «μαγικό» στον αριθμό επτά.
Επταετής είναι συνήθως ο κύκλος εναλλαγής κομμάτων στην εξουσία                                     στις δημοκρατικές χώρες, όπου υπάρχει σύστημα δικομματισμού. Επταετής είναι                      και η μέση διάρκεια ενός πλήρους οικονομικού κύκλου στις αναπτυγμένες οικονομίες. Έτσι, πολλά κυκλικά γεγονότα συγχρονίζονται ή από-συντονίζονται ανά 7ετία.                      Αξίζει, λοιπόν, να προσέξουμε τις «αρμονικές ιδιότητες» της επταετίας, χωρίς                             να καταφεύγουμε σε μεταφυσικές ερμηνείες της Πυθαγόρειας αριθμολογίας.

Ελληνικός 30ετής κύκλος

Στην Ελλάδα μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 30ετής κύκλος                                                    (με λίγο πιο ελαστική εφαρμογή):

--Αρχίζουμε από το 1833 χρονιά άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα.
--30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, ο Όθωνας έχει μόλις εκδιωχθεί,                            νέος Μονάρχης για το Ελληνικό Βασίλειο έχει επιλεγεί ο πρίγκιπας της Δανίας Γεώργιος και η Ελλάδα παίρνει τα Επτάνησα. Πρόκειται για την πρώτη διεύρυνση του εθνικού χώρου μετά την απελευθέρωση.

--30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1893, όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης εκφωνεί                      το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Μια πρώτη περίοδος κοινοβουλευτικής ωρίμανσης                   και αναπτυξιακής προσπάθειας κλείνει, οδηγώντας σε αστάθεια αλλά και σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις.

--29 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1922: μια ολόκληρη περίοδος πολιτικού εκσυγχρονισμού και εθνικής ολοκλήρωσης κλείνει με τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και με τη σημαντικότατη διεύρυνση του εθνικού χώρου που έχει προηγηθεί.

--30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1952, όταν έρχεται στην εξουσία ο Αλέξανδρος Παπάγος. Αρχίζει νέα περίοδος εσωτερικής σταθεροποίησης (μετά την φοβερή δεκαετία του ‘40). Εγκαινιάζεται η «κυριαρχία της δεξιάς», εμπεδώνεται το μετεμφυλιακό κράτος, αλλά ξεκινά, επίσης, περίοδος ανοικοδόμησης κι ανάπτυξης, που θα αλλάξει τη δομή και τις συμπεριφορές της ελληνικής κοινωνίας.

--29 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1981, όταν έρχεται στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ                   του Ανδρέα Παπανδρέου. Το μετεμφυλιακό κράτος ξηλώνεται οριστικά, αρχίζει                        η κυριαρχία της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα με βασικό αίτημα την αναδιανομή                     του εισοδήματος και με βασικό χαρακτηριστικό την επέκταση του κρατισμού.

--30 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2011, επόμενο ορόσημο αυτού του 30ετούς κύκλου στις ελληνικές εξελίξεις.


Διαπιστώνουμε κάτι ακόμα πιο σημαντικό: όταν «συμπίπτουν» ή «πέφτουν πολύ κοντά» ο ελληνικός (30ετής) κύκλος με κάποιον από τους διεθνείς (13 ή 49 ετών αντιστοίχως), τότε στην Ελλάδα έχουμε μεγάλες ανατροπές. Για παράδειγμα το 1863-64, το 1891-93, το 1913-22, το 1947-52 και το 1975-81.

Η επόμενη τέτοια «σύμπτωση» είναι σχετικά κοντά: πρόκειται για το 2011 (συμπίπτει, απολύτως, ο ελληνικός 30ετής με το διεθνή 49ετή κύκλο), αλλά και για όλη την περίοδο 2011-17 όταν συμπίπτουν και οι τρεις κύκλοι.

Αυτό σημαίνει ότι ζούμε ήδη μια μεταβατική περίοδο κι ότι η επόμενη δεκαετία                     (κυρίως από το 2011 ως το 2017) είναι πολύ πιθανό να μας επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις, να είναι γεμάτη από ανατρεπτικές εξελίξεις σε διεθνές και εγχώριο                      επίπεδο - μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης σημασίας.

Καταπολέμηση μοιρολατρίας

Η θεωρία των κύκλων (για την ακρίβεια, η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής)                  δεν έχει τίποτε «το μαγικό» ή «μεταφυσικό»: Δεν αποτελεί σύγχρονη επαναδιατύπωση παραδοσιακών αντιλήψεων περί της «ανθρώπινης μοίρας» και του «αναπόφευκτου πεπρωμένου. Δεν πρόκειται γι’ αυτό και δεν πρέπει να ερμηνευθεί έτσι, αν και υπάρχει πάντα αυτός ο κίνδυνος.

Απλώς, υπογραμμίζει τη ρευστότητα όσων έχουμε μάθει να θεωρούμε «δεδομένα», «αιώνια» κι «αναλλοίωτα». Και προειδοποιεί για τις μεγάλες ευκαιρίες                                   που παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά και τους νέους κινδύνους    που αναφύονται κάθε τόσο, συμπυκνώνοντας μια σειρά από «υφιστάμενους» ήσσονες κύκλους που δεν είναι όλοι ορατοί δια γυμνού οφθαλμού, αλλά που συμπυκνώνονται               σε ορατά αποτελέσματα και σε, λίγο-πολύ κανονικές, εναλλαγές φάσεων.
Η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής μας επιτρέπει να καταπολεμήσουμε                             τη μοιρολατρία: Να δούμε ότι οι σημερινές «σταθερές» δεν είναι υποχρεωτικό                        να υφίστανται για πάντα. Οι συσχετισμοί που κυριαρχούν σήμερα κάποια στιγμή μπορούν να ανατραπούν ή να τροποποιηθούν. Αν εγκαίρως προβλέψουμε                              πώς θα αλλάξουν τα πράγματα στο επόμενο (και ορατό από σήμερα) σημείο καμπής, μπορούμε να επωφεληθούμε, από τις νέες δυνατότητες που θα προκύψουν.                       Αλλιώς, ενδέχεται να ζημιωθούμε από τους νέους κινδύνους που θα αναδειχθούν                 και που εμείς θα τους διαπιστώσουμε όταν είναι πολύ αργά.
Πρόκειται για μια νέα προβληματική που μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε το μέλλον μας, εν όψει επικείμενων μεγάλων ανατροπών, κι όχι να «επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας» ή να περιμένουμε το «μοιραίο».





Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΙ ΕΜΕΙΣ

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006

Ποιες είναι, σήμερα, οι πολιτικές προοπτικές στην Ευρώπη;
* Στη Γερμανία δεσπόζουσα φυσιογνωμία αναδεικνύεται η αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών και Καγκελάριος σήμερα, Άγκελα Μέρκελ. Οι Σοσιαλδημοκράτες, συμμετέχουν στο «μεγάλο συνασπισμό» που κυβερνά, αλλά είναι βαθιά διχασμένοι: ανάμεσα σε μια πτέρυγα, που υποστηρίζει την κυβέρνηση και το υπόλοιπο κόμμα που στρέφεται όλο και περισσότερο ενάντια στον μεγάλο κυβερνητικό Συνασπισμό και στη συμμετοχή του κόμματός τους. Είναι πολύ πιθανό πλέον, σε σύντομο χρόνο (ως τα τέλη του 2007) να γίνουν νέες εκλογές στη Γερμανία, όπου οι Σοσιαλδημοκράτες θα κατέβουν διασπασμένοι και οι Χριστιανοδημοκράτες θα βγάλουν καθαρή πλειοψηφία.
* Στη Γαλλία, ο Νικολά Σαρκοζύ εμφανίζεται ως «φαβορί» για τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Η σκληρή στάση που τήρησε (ως υπουργός Εσωτερικών) στην «εξέγερση των προαστίων», το περασμένο φθινόπωρο, όχι μόνο δεν έπληξε τη δημοτικότητά του, αλλά συσπείρωσε γύρω του, ακόμα περισσότερο, μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης, ανακόπτοντας έτσι τη μετακίνηση του εκλογικού σώματος προς την Άκρα Δεξιά. Από την άλλη πλευρά, σοβαρές ζυμώσεις υπάρχουν και στην Αριστερά: Αν ο πρώην Πρωθυπουργός Φαμπιούς κατέβει ως προεδρικός υποψήφιος της ευρύτερης Αριστεράς, τότε το Σοσιαλιστικό Κόμμα (που τον έχει απομακρύνει από την ηγεσία) θα κινδυνεύσει άμεσα με διάσπαση ή διάλυση.
* Στην Ιταλία έχουν εκλογές τον ερχόμενο Απρίλιο. Μέχρι πρόσφατα θεωρείτο βέβαιη η νίκη του Κεντροαριστερού Πρόντι και «αναπόφευκτη η επικείμενη ήττα Μπερλουσκόνι. Τις τελευταίες εβδομάδες ξέσπασε ένα σκάνδαλο, όπου εμπλέκεται ο αρχηγός του Κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς (πρώην Κομμουνιστικού). Το σκάνδαλο αυτό έπληξε σοβαρά τις εκλογικές προοπτικές του Πρόντι?
* Οι Ισπανοί ζουν σήμερα, το «σεισμό της Καταλωνίας», που κάνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την αυτοδιάθεσή και την ανεξαρτησία της. Ήδη αποπέμφθηκε ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, διότι υπονόησε παρέμβαση του στρατού για να αποφευχθεί διάσπαση της χώρας! Οι εξελίξεις αυτές αποσταθεροποιούν τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες της Ισπανίας, όπου οι Σοσιαλιστές συσπειρώνουν τους Καταλανούς σε αποσχιστική βάση, και χάνουν έδαφος παντού αλλού.
* Στη Βρετανία, ο νέος αρχηγός των συντηρητικών, Κάμερον, καταφέρνει σιγά-σιγά να πείσει τους συμπατριώτες του είναι ο άνθρωπος που θα καταφέρει να φέρει το Συντηρητικό κόμμα πιο κοντά στο μέσο πολίτη, αλλά και τη Βρετανία πιο μακριά από την Ευρώπη.
Συνολικά έχει αρχίσει μια μεταβατική περίοδος 2-3 χρόνων, όπου στην Ευρώπη πολλά Κεντροαριστερά κόμματα θα διασπαστούν, οι θέσεις της Κεντροδεξιάς ενισχύονται, η Ευρώπη μετακινείται προς τις ΗΠΑ, η Βρετανία θα απομακρυνθεί περισσότερο από την Ευρώπη, οι εθνοκεντρικές προτεραιότητες επανέρχονται στο προσκήνιο και οι φεντεραλιστικές απόψεις υποχωρούν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι θα ανασταλεί η Ένωση της Ευρώπης. Αλλά θα μετατραπεί σε διαδικασία σύγκλισης εθνικών κρατών και εθνικών προτεραιοτήτων, όχι σε προοπτική κατάργησης ή αποδυνάμωσης εθνικών κρατών. Ο ρόλος των εθνικών ηγεσιών και των εθνικών κυβερνήσεων θα ξαναγίνει κυρίαρχος, ενώ αντίθετα ο ρόλος της υπερεθνικής ευρω-γραφειοκρατίας θα υποχωρήσει.
Θα αποκτήσουν πλεονέκτημα χώρες-μέλη, έτοιμες να προωθήσουν οι ίδιες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό τους και να τις υποστηρίξουν, μετά, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όχι χώρες που θα περιμένουν να τους επιβληθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις από μια ευρω-γραφειοκρατία σε κατάσταση προϊούσας παράλυσης?
Θα αποκτήσουν προβάδισμα, χώρες έτοιμες να ασκήσουν δραστήρια εθνική διπλωματία μέσα στην Ευρώπη (με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της ενοποίησης σε βάση εθνικών συγκλίσεων) και σε διεθνές επίπεδο (με στόχο να αναβαθμίσουν το εθνικό εκτόπισμά τους μέσα στην Ευρώπη). Όχι χώρες που παραιτούνται από κάθε έννοια ενεργού διπλωματίας και εκχωρούν την υπεράσπιση των εθνικών τους συμφερόντων στα «ευρωπαϊκά όργανα»: όπου οι «συμβιβασμοί» αποδεικνύονται όλο και πιο προσωρινοί, οι «ισορροπίες» όλο και πιο εύθραυστες, η «ενότητα» όλο και πιο προβληματική, η δυνατότητα μεγάλων αποφάσεων και μεγάλων μεταρρυθμιστικών τομών, όλο και πιο αμφίβολη.
Είμαστε έτοιμοι για ένα τέτοιοι ευρωπαϊκό περιβάλλον;












































ΟΙ ΚΑΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΚΥΚΛΩΜΑ»…


Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006


Το επισημαίναμε εδώ και μήνες: Οι κάμερες στους δρόμους, για τις οποίες τόσοι και τόσοι ξεσηκώθηκαν να τις ξηλώσουν, φάνηκαν χρήσιμες για το δημόσιο συμφέρον, χωρίς να πλήξουν τα «ανθρώπινα δικαιώματα».
Αποκάλυψαν τα πρόσωπα των κουκουλοφόρων κακοποιών, οι οποίοι μπήκαν ένοπλοι σε τράπεζα, λήστεψαν, αλλά όταν τους κυνήγησαν έβγαλαν τις κουκούλες και οι κάμερες κατέγραψαν τα χαρακτηριστικά τους. Κι έδωσαν στις αρχές στοιχεία για να τους αναγνωρίσουν και αργότερα να τους συλλάβουν και να τους απαγγείλουν κατηγορίες.
Όσοι διαμαρτύρονταν εναντίον της εγκατάστασής τους δεν ενδιαφέρονταν για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» του απλού πολίτη. Διότι απλούστατα, ο απλός πολίτης δεν απειλείται από τις κάμερες. Απειλείται αυτός που διαπράττει σοβαρό αδίκημα...
Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας, όταν κυκλοφορούσε πάνω από την Αθήνα το «Ζέπελιν», η εγκληματικότητα στην πόλη έπεσε κατακόρυφα. Κανένας απλός πολίτης δεν ένιωσε ότι «τον παρακολουθούν», ότι του παραβιάζουν τα «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα», ότι τον «καταπιέζουν». Όλοι, αντίθετα, ένιωσαν ασφαλέστεροι. Γι’ αυτό βάλθηκαν κάποιοι να το διώξουν. Το «Ζέπελιν» το έδιωξαν. Τις κάμερες (όσες διασώθηκαν και δεν τις αφαίρεσαν κάποιοι αυθαίρετα) δεν κατάφεραν να τις απομακρύνουν. Κι ήλθαν τα επεισόδια των περασμένων ημερών, να δείξουν τη χρησιμότητά τους. Για πρώτη φορά, η αστυνομία κυνήγησε και κατάφερε να πιάσει ένα ληστή, να τρέψει σε φυγή τους υπολοίπους, αφού τραυμάτισε έναν ακόμα, να τους «ταυτοποιήσει» και να πέσει στα χέρια της ο βαρύς οπλισμός τους.
Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν γιατί υπήρξαν πυροβολισμοί από τους οποίους τραυματίστηκε (ελαφρά ευτυχώς) ένας πολίτης. Βέβαια, εκείνοι που τραυμάτισαν τους πολίτες ήταν οι ληστές, ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν. Οι αστυνομικοί τραυματίστηκαν δύο ληστές, δεν τραυμάτισαν πολίτες.
Υπάρχουν κάποιοι «επαγγελματίες» κατήγοροι της αστυνομίας: Την κατηγορούν όταν δεν καταφέρνει να πιάσει τους εγκληματίες. Κι όταν αντίθετα, αντιδρά αστραπιαία, «μπαίνει στη φωτιά», τους κυνηγά κι αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα όπλα της, την κατηγορούν διότι «θέτει σε κίνδυνο τη ζωή αθώων περαστικών». Κι όταν αποφεύγει να γενικεύσει τη χρήση όπλων, ακριβώς για να μην υπάρξει μεγαλύτερος κίνδυνος για τους περαστικούς, την κατηγορούν ξανά ότι «άφησε τους υπόλοιπους ληστές να διαφύγουν». Κι όταν ληστής τραυματίζει περαστικούς, πάλι την αστυνομία κατηγορούν!
Ό,τι κι αν συμβεί, κατηγορούν την αστυνομία. Που κάνουν ό,τι μπορούν για να δυσκολέψουν το έργο της: Να μην υπάρχουν μηχανισμοί παρακολούθησης των ληστών, να μην υπάρχουν τεχνολογικά μέσα «ταυτοποίησής» τους, ει δυνατόν να μην μπορούν να εντοπίσουν κανένα, κι όταν συλλαμβάνουν υπόπτους, να μην υπάρχει κανένα στοιχείο εναντίον τους, για να φωνάζουν μετά ότι η αστυνομία «κατασκευάζει ενόχους από το χώρο των αναρχικών»! Κι όταν αποδεικνύεται ότι από τον χώρο αυτό προέρχονται πολλοί αληθινοί ένοχοι ποικίλων εγκλημάτων, τότε φωνάζουν για τα… «ανθρώπινα δικαιώματα» που καταπατούνται, γιατί οι κάμερες φωτογραφίζουν στους δρόμους «τους πολίτες», γιατί οι αστυνομικοί χρησιμοποιούν τα όπλα τους κλπ. κλπ.
Οι αστυνομικοί «φταίνε» ό,τι κι αν κάνουν – ακόμα κι όταν διακινδυνεύουν τη ζωή τους. Οι «γνωστοί άγνωστοι» είναι «αθώοι», είναι «θύματα» ακόμα κι όταν τους πιάνουν με τις κουκούλες στα πρόσωπα, με τα πιστόλια στα χέρια με τα λάφυρα της ληστείας πάνω τους. Κάποιο «κύκλωμα» προστατεύει ανοικτά κι απροσχημάτιστα εγκληματικές συμμορίες, τρομοκρατικές κι όχι μόνο. Και το κακό είναι ότι αυτό το κύκλωμα με την ανοχή πολλών, έχει μόνιμη διείσδυση στον χώρο του Τύπου. Και υψηλή προστασία, από ανθρώπους που θα ’πρεπε πρώτοι να τους είχαν κλείσει την πόρτα κατάμουτρα και να τους είχαν «ξεφωνήσει». Όχι να τους καλύπτουν με «ανθρωπιστικά» και «δημοκρατικά» επιχειρήματα.
Ας θυμηθεί κάποιος πόσο αμείλικτη ήταν η Αριστερά της Ιταλίας, κατά της τρομοκρατίας στη χώρα αυτή, στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Κι ας κάνει τις συγκρίσεις…





ΑΡΧΙΣΕ Η

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006


Στις 16 Ιανουαρίου, ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ έκανε μια βαρυσήμαντη δήλωση: Προειδοποίησε ότι κράτη που θα θεωρηθούν υπεύθυνα ότι οργανώνουν τρομοκρατικά χτυπήματα σε βάρος της Γαλλίας, θα αντιμετωπιστούν ακόμα και με πυρηνικά πλήγματα!
Η προειδοποίηση αυτή ανέτρεψε τους μύθους που είχε καλλιεργήσει το Παρίσι στις αρχές του 2003, όταν διαφώνησε με τις ΗΠΑ για την επέμβαση στο Ιράκ:
* Πρώτον, κατέρρευσε ο μύθος της "πολυμερούς διεθνούς διπλωματίας". Τότε η Γαλλία επέμενε ότι κάθε στρατιωτική επέμβαση έπρεπε να έχει την έγκριση των Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα η Γαλλία προειδοποιεί ότι, αν υποστεί τρομοκρατικό χτύπημα η ίδια, δεν θα πάει στον ΟΗΕ, ή τουλάχιστον δεν θα αρκεστεί σε αυτό, αλλά θα προχωρήσει μόνη της σε πυρηνικό πλήγμα σε βάρος καθεστώτος που η ίδια θα θεωρήσει "υπεύθυνο"...
* Δεύτερον, κατέρρευσε η αρχή "προτεραιότητας του Διεθνούς Δικαίου", που διακήρυσσε το Παρίσι. Εδώ δεν πρόκειται απλώς για προειδοποίηση ότι θα καταφύγει στην ένοπλη βία. Αλλά για άμεση, μονομερή αντίδραση με πυρηνικά όπλα. Πράγμα που, ασφαλώς, το απαγορεύει το Διεθνές Δίκαιο. Και δεν υπάρχει περίπτωση να το εγκρίνει ποτέ Διεθνές Όργανο, όπως ο ΟΗΕ, για παράδειγμα...
Μπροστά στις απειλές της Γαλλίας, οι αμερικανικές αντιδράσεις, τις οποίες είχε καταδικάσει ο Πρόεδρος Σιράκ το 2003, μοιάζουν πολύ..."υποτονικές". Οι Αμερικανοί υπέστησαν βαρύτατο πλήγμα ήδη από το 2001 και απειλούνται έκτοτε με νέα τρομοκρατικά χτυπήματα από την Αλ Κάϊντα. Δεν αντέδρασαν σκορπώντας πυρηνικές βόμβες δεξιά κι αριστερά. Εισέβαλαν στο Αγφανιστάν με την κάλυψη των Ηνωμένων Εθνών, και μαζί με όλους τους συμμάχους τους (και όχι μόνο), ενώ στη συνέχεια εισέβαλαν στρατιωτικά στο Ιράκ, αφού προηγουμένως προσπάθησαν, αλλά δεν κατάφεραν, λόγω γαλλικού βέτο, να πάρουν τη έγκριση του ΟΗΕ. Οι Αμερικανοί δεν είναι "άγγελοι", ασφαλώς. Αλλά μπροστά στις φοβερές απειλές των Γάλλων, οι αντιδράσεις τους είναι μάλλον "συγκρατημένες"...
* Τρίτον, η Γαλλία κατέρριψε και τον μύθο της "ενιαίας Ευρωπαϊκής πολιτικής": Τα εθνικά όπλα στην υπηρεσία της εθνικής πολιτικής, για την κατοχύρωση της εθνικής ασφαλείας. Όταν ένιωσε τα δύσκολα, η Γαλλία ξέχασε την ενότητα και το "αδιαίρετο του Ευρωπαϊκού χώρου". Ξαναβρήκε τα εθνικά της ανακλαστικά...
Βέβαια, τα επόμενα εικοσιτετράωρα ο ίδιος ο Πρόεδρος. Σιράκ φρόντισε να "διασκεδάσει" κάπως τις εντυπώσεις που δημιούργησαν οι δηλώσεις του στο εξωτερικό (γιατί η ίδια η γαλλική κοινή γνώμη τις επικρότησε με πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής). Διευκρίνισε ότι η απειλή του δεν αφορά μόνο τους υπεύθυνους για τρομοκρατικά πλήγματα στο γαλλικό έδαφος, αλλά και για τρομοκρατικά πλήγματα σε βάρος των εταίρων του, δηλαδή των υπολοίπων χωρών της Ένωσης. Ουδείς τον πίστεψε, όμως. Διότι δύο εταίροι του, υπέστησαν ήδη τρομοκρατικά πλήγματα: η Ισπανία και η Βρετανία. Ο Πρόεδρος Σιράκ, όμως, δεν διανοήθηκε να αντιδράσει, ούτε απείλησε κανένα τότε...
Ουδείς πιστεύει την "ευρωπαϊκή διάσταση" της Γαλλικής αποτρεπτικής απειλής. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι η προειδοποίηση του Προέδρου Σιράκ έχει την όποια αποτρεπτική αξιοπιστία, όσον αφορά ενδεχόμενο πλήγματα επί γαλλικού εδάφους και μόνο...

Η Κεντροδεξιά κερδίζει έδαφος

Στο μεταξύ φαβορί για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2007 εμφανίζεται, πλέον, ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών, και αρχηγός του πλειοψηφούντος κόμματος στη Βουλή, Νικολά Σαρκοζύ. Θεωρείται χλιαρός υποστηρικτής του ευρω-Συντάγματος, ηπίως αντίθετος με την τουρκική ένταξη στην Ευρώπη, ενώ είναι υπέρμαχος της ατλαντικές προσέγγισης.
Στο στρατόπεδο των Σοσιαλιστών, αν η προεδρική υποψηφιότητα Φαμπιούς (πρώην Πρωθυπουργού, επί Προεδρίας Μιτεράν, και σκληρού αντιπάλου του ευρω-Ευρωσυντάγματος και της τουρκικής ένταξης) επισκιάσει τον επίσημο υποψήφιο του Σοσιαλιστικού κόμματος, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει διάσπαση των Σοσιαλιστών.
Με αφετηρία τη Γαλλία συντελείται ήδη στην Ευρώπη μια εντυπωσιακή μεταστροφή των κοινωνιών, της κοινής γνώμης κάθε χώρας και των ίδιων των ελίτ τελικά - αν κι αυτές οι τελευταίες ακολουθούν με σημαντική υστέρηση.
* Στη Γερμανία μπορεί να σχηματίστηκε κυβέρνηση "Μεγάλου Συνασπισμού", αλλά η αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών Άγκελα Μέρκελ έχει αναδειχθεί κυρίαρχος στην εσωτερική πολιτική σκηνή, περιθωριοποιώντας πλήρως, τους μέχρι προ ολίγων μηνών παντοδύναμους, Σοσιαλδημοκράτες. Θεωρείται πολύ πιθανό, πλέον, ότι μέσα στην επόμενη διετία θα γίνουν νέες εκλογές που θα δώσουν καθαρά κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Χριστιανοδημοκρατική Ένωση της Γερμανίας. Άλλωστε, οι Σοσιαλδημοκράτες ήδη εμφανίζονται βαθιά διχασμένοι και μια νέα κοινοβουλευτική ήττα, δεν θα τους θέσει, απλώς, εκτός κυβέρνησης, αλλά είναι πολυ πιθανό να τους διασπάσει...
* Στην Πορτογαλία εκλέχθηκε Κεντροδεξιός Πρόεδρος - ο Καβάκο Σίλβα - για πρώτη φορά από την ανατροπή της Δικτατορίας, το 1974. Η κυβέρνηση παραμένει στα χέρια των Σοσιαλδημοκρατών, αλλά θεωρείται πολύ πιθανό η Προεδρία Σίλβα να συσπειρώσει την Κεντροδεξιά, ενώ αντίθετα η Κεντροαριστερά εμφανίζεται διχασμένη (γι` αυτό κι έχασε, απροσδόκητα, τις προεδρικές εκλογές).
* Στην Ιταλία, υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες νίκης της Κεντροαριστεράς στις επόμενες εκλογές. Αλλά κι εδώ υπάρχουν "σκιές". Πρώτον, ένα σοβαρό πολιτικό σκάνδαλο σε βάρος του ηγέτη του Κόμματος του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (πρώην Κομμουνιστικού), εμφανίζεται να περιορίζει τις ελπίδες εκλογής του κ. Πρόντι. Δεύτερον, η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, επί το αναλογικότερο επιτρέπει στην Κεντροδεξιά να παραμείνει απαραίτητος κυβερνητικός εταίρος. Τέλος, συζητείται ήδη η απομάκρυνση του Μπερλοσκόνι από το προσκήνιο. Πράγμα, που ενδέχεται να ενισχύσει τις προοπτικές της Κεντροδεξιάς.
* Στην Ισπανία, οι Καταλανοί διεκδικούν, ήδη την αναγνώρισή τους, ως "ξεχωριστό έθνος", τη δημιουργία δικής τους ένοπλης δύναμης (χωροφυλακής) και δικαιώματα επιβολής φορολογίας από το τοπικό τους κοινοβούλιο. Το αίτημα της Καταλονίας, προκάλεσε σοβαρή αναστάτωση στην χώρα. Η Σοσιαλιστική Κυβέρνηση αναγκάστηκε να απολύσει τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ο οποίος κάλεσε το στρατό να επέμβει, για να "διασώσει την ακεραιότητα της Ισπανίας"! Ο φόβος απόσχισης της Καταλονίας έχει προκαλέσει συσπείρωση υπέρ των Σοσιαλιστών στην περιοχή αυτή και απομόνωση των Σοσιαλιστών σε όλη την υπόλοιπη χώρα...
* Τέλος, στη Βρετανία, η εκλογή Κάμερον στην αρχηγία των "Τόρρυδων", έφερε για πρώτη φορά το Συντηρητικό Κόμμα στο προσκήνιο από το 1997 και το δείχνει να προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Ο Κάμερον, εκπροσωπεί ένα συντηρητικό ρεύμα, πιο σύγχρονο, πιο δημοφιλές στην κοινωνία, αλλά και πιο αντιευρωπαϊκό.

Αμηχανία και μεταστροφή στα ευρωπαϊκά όργανα

Στο Ευρωκοινοβούλιο, ηττήθηκε προ ημερών ψήφισμα που προέβλεπε να δίνεται σχετικά εύκολα η Ευρωπαϊκή υπηκοότητα σε πολίτες τρίτων χωρών που είναι μόνιμοι κάτοικοι σε ευρωπαϊκά κράτη, άνω της 5ετίας. Η αρνητική ψήφος της Ευρωβουλής - με άνετη πλειοψηφία 347 κατά έναντι 276 υπέρ - παρά το γεγονός ότι είχε εγκριθεί, προηγουμένως, από την αρμόδια Επιτροπή - δείχνει μια μεταστροφή και σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου. Όπως αναφέρει ο Ferdinando Ricardi στην έκδοση του Agence Europe, της Τρίτης 24 Ιανουαρίου: "Η μόνιμη διαμονή (των μεταναστών) γίνεται όλο και λιγότερο αποδεκτή (στην Ευρώπη) ως επαρκής λόγος να δοθεί υπηκοότητα. Είναι πολύ απλοϊκό να αποδίδουμε αυτό το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (στην Ευρωβουλή) σε κατάλοιπα εθνικισμού ή ρατσισμού, όταν η κοινή γνώμη έχει την εντύπωση ότι η αδυναμία ενσωμάτωσης των μεταναστών δεν θεωρείται πλέον ότι οφείλεται στην απροθυμία των ίδιων των Ευρωπαίων (να τους ενσωματώσουν), αλλά σε επιλογή μέρους των μεταναστών, που απορρίπτουν τους νόμους, τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό της χώρας στην οποία ζουν"
Αλλά και σε επίπεδο κορυφής, υπάρχει σοβαρή διαφωνία για το μέλλον του Ευρω-Συντάγματος: Άλλοι το θεωρούν "τελειωμένη υπόθεση", χωρίς, όμως, να το λένε. Άλλοι, το θεωρούν "τελειωμένη υπόθεση" και το λένε ευθέως, όπως έκανε, προ ημερών, ο υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας. Άλλοι θέλουν να διασώσουν κάποια σημαντικά στοιχεία του, και να τα περάσουν από αποφάσεις Συνόδων Κορυφής, εγκαταλείποντας, επί του παρόντος, τη φιλοδοξία ευρω-Συντάγματος. Άλλοι θέλουν να το "νεκραναστήσουν". Άλλοι θέλουν να προχωρήσει η πολιτική σύγκλιση (εγκαταλείποντας το Ευρωσύνταγμα) από ένα στενό πυρήνα ιδρυτικών μελών. Κι άλλοι διερωτώνται πόσο σοβαρές τροποποιήσεις πρέπει να γίνουν στο ευρω-Σύνταγμα, για να το αποδεχθούν οι χώρες που το απόρριψαν, χωρίς να χρειαστεί να το ξανα-εγκρίνουν οι χώρες που το έχουν ήδη αποδεχθεί...
Συμπέρασμα: Και σε επίπεδο εθνικών κοινωνιών και σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών, και σε επίπεδο βάσης και σε ενδιάμεσο επίπεδο εκπροσώπησης και σε επίπεδο ηγεσίας υπάρχει μια μεγάλη διαφοροποίηση πολιτικής συμπεριφοράς μέσα στην Ευρώπη. Η επιρροή της ευρω-γραφειοκρατίας αποδυναμώνεται. Οι εθνικές πολιτικές ελίτ, απομακρύνονται ταχύτατα από τις - ως πρόσφατα ακλόνητες - "βεβαιότητές τους". Οι πειραματισμοί της "πολυ-πολιτισμικότητας" αλλού οδηγούν σε τεράστια προβλήματα (όπως το οιονεί αποσχιστικό φαινόμενο, της Καταλονίας), αλλού σε εσωτερική αναταραχή (όπως συνέβη πρόσφατα στη Γαλλία) κι αλλού σε θεαματικές μετατοπίσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση (όπως συνέβη στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο ψήφισμα για την ευρωπαϊκή υπηκοότητα).

Οι αντιφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς

Ο συνδυασμός παρατεταμένης οικονομικής στασιμότητας, διαχρονικά υψηλής ανεργίας, και προβλημάτων εσωτερικής ασφαλείας (από απειλές τρομοκρατικών πληγμάτων) δημιουργούν μιαν αναδίπλωση σε εθνικές προτεραιότητες, ενώ αφυπνίζουν εθνικά ανακλαστικά. Οι τάσεις αυτές αποδυναμώνουν την ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, που είχε ταυτιστεί με τον φεντεραλιστικό μοντέλο κι ενισχύουν την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, που δεν είχε ταυτιστεί με κανένα μοντέλο, απλώς κερδίζει "εξ αντανακλάσεως", από την χρεοκοπία των αντιπάλων της.
Η ευημερία, η σταθερότητα, η ασφάλεια και η δημοκρατία αποτέλεσαν, εξ αρχής, τα κίνητρα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Κι είναι σήμερα, οι αρχές που μπορούν να εμπνεύσουν την αναζωογόνησή της: Από τα αδιέξοδα στα οποία την οδήγησαν, η οικονομική στασιμότητα και ο μονεταρισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το δημοκρατικό έλλειμμα της ευρω-γραφειοκρατίας και οι πειραματισμοί μιας ψευτο-προοδευτικής κεντροαριστερής νομενκλατούρας, που προσπάθησε να διαλύσει τα ιστορικά θεμέλια της Ευρώπης - την εθνική της συγκρότηση και τις δημοκρατικές δομές της - για να οικοδομήσει πάνω στα ερείπιά τους μια κακή απομίμηση του αμερικανικού - ομοσπονδιακού - μοντέλου.
Πράγματι, η χρεοκοπία της ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς, γίνεται ακόμα πιο έκδηλη αν μετρηθεί με τη στάση της έναντι των ΗΠΑ. Μια στάση υστερικής αντιπαράθεσης και αφοπλιστικού μιμητισμού.
Διακηρύσσουν την πλήρη αντιπαλότητα με τις ΗΠΑ, ενώ προσπαθούν να μιμηθούν την αμερικανική πολιτειακή συγκρότηση.
Είναι αντίθετοι με το "νεοφιλελεύθερο αγγλοσαξονικό μοντέλο" και υπερασπίζονται το "κοινωνικό μοντέλο" της Ευρώπης, το οποίο, όμως, στηρίζουν στην ακραία μονεταριστική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Είναι σε όλα αντί-αμερικανοί, ενώ προσπαθούν να εισάγουν στην Ευρώπη το μοντέλο της πολυπολιτισμικότητας, το οποίο δοκιμάστηκε, απέτυχε και απορρίφθηκε στις ΗΠΑ. Βρίζουν τους Αμερικανούς, αλλά εισάγουν τα "σκουπίδια" τους...
Το περίεργο για την ευρωπαϊκή κεντροαριστερά, τα τελευταία τρία χρόνια, είναι ότι στήριξε τις επιλογές της στην πολιτική ενός συντηρητικού ηγέτη, του Γάλλου Προέδρου Ζακ Σιράκ, ο οποίος πρωτοστάτησε στην αντίθεση με τις ΗΠΑ, στην υπεράσπιση του μάλλον χρεοκοπημένου "ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου" και στην προώθηση του ευρω-Συντάγματος. Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά "δαιμονοποίησε" ως μέγιστο εχθρό της ένα δικό της πολιτικό, τον ηγέτη των Βρετανών Εργατικών Τόνυ Μπλαίρ. Ο Μπλαίρ κατάφερε να επανεκλεγεί στη χώρα του (πράγμα που δεν κατέφερε ο Σοσιαλδημοκράτης Σρέντερ και δεν θα αποτολμήσει καν ο Σιράκ), αλλά ήδη απειλείται από τον ανερχόμενο νέο αρχηγό των Συντηρητικών κ. Κάμερον. Αν καταφέρει να εκλεγεί ο Κάμερον, πολλοί κεντροαριστεροί της ηπειρωτικής Ευρ




Ο ΚΑΚΟΣ (ΜΑΣ) Ο ΚΑΙΡΟΣ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2006

Η κακοκαιρία της περασμένης εβδομάδας αποκάλυψε πόσο χαμηλά έχει πέσει η τηλεοπτική ενημέρωση στην Ελλάδα: Μια περιορισμένη χιονόπτωση, «απεικονίστηκε» από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ ως «βιβλική καταστροφή». Το χιόνι που έπεσε ήταν, ασφαλώς, πάνω από το συνηθισμένο. Αλλά ήταν πολύ λιγότερο από αυτό που έπεσε αρχές Φεβρουαρίου του 2004. Πολύ πιο λίγο κι από αυτό που έπεσε μέσα Ιανουαρίου του 2002…
Μεμονωμένα προβλήματα στις εθνικές οδούς (πολύ λιγότερα από το 2004) παρουσιάστηκαν ως «παράλυση» του εθνικού οδικού δικτύου. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της φετινής κακοκαιρίας ήταν οι θυελλώδεις άνεμοι, με αποτέλεσμα να πέσουν κάποιες κολώνες μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος σε κάποιες - νησιωτικές κυρίως - περιοχές. Μεμονωμένα προβλήματα ηλεκτροδότησης, τοπικά σοβαρά βέβαια, εμφανίστηκαν ως «γενική κατάρρευση» του δικτύου της ΔΕΗ.
Τον Ιανουάριο – Μάρτιο του 1993 η μητροπολιτική περιοχή της Νέας Υόρκης χτυπήθηκε από 17 αλλεπάλληλες χιονοθύελλες. Τότε έλεγαν ότι υπήρξε η χειρότερη χειμερινή θεομηνία στην περιοχή από ποτέ. Η πόλη, αρκετά συνηθισμένη στα χιόνια, εντούτοις παρέλυσε. Το Μανχάταν αποκλείστηκε πολλές φορές, για πολλά εικοσιτετράωρα κάθε φορά. Ο λαλίστατος αμερικανικός τύπος δεν έκανε τέτοιο «σαματά». Βοηθούσε τους πολίτες να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, βοηθούσε τις αρχές να κάνουν τη δουλειά τους, δεν διόγκωνε τα γεγονότα ούτε καλλιεργούσε πανικό. Ούτε «ξέχασε» την υπόλοιπη επικαιρότητα, εγχώρια και διεθνή…
Είναι θετικό, αναμφίβολα, να υπάρχουν ΜΜΕ έτοιμα να βαρέσουν συναγερμό για να αφυπνίσουν τον κρατικό μηχανισμό ή να στηλιτεύσουν τις όποιες ολιγωρίες του. Αλλά εδώ έχουμε φτάσει στο αντίθετο άκρο: Έχουμε ένα «επικοινωνιακό καθεστώς» που έμαθε να κερδίζει την τηλεθέαση με την ακραία δραματοποίηση της είδησης. Αναζητούν απεγνωσμένα την τραγικότητα, την απόγνωση, την ανθρώπινη συντριβή. Περιμένουν να χτυπήσει η τρομοκρατία, να γίνει ο σεισμός, να ενσκήψει η θεομηνία, το ναυάγιο, το πολλαπλό τροχαίο. Να σπεύσουν να γεμίσουν τις οθόνες με «ρεπορτάζ» που δεν ενημερώνουν το κοινό - φρικάρουν και πανικοβάλουν.
Άλλοτε προσπαθούν να πάρουν «συνέντευξη» από συντετριμμένο πατέρα που μόλις παρέλαβε το σκοτωμένο παιδί του (από το ατύχημα του σχολικού λεωφορείου στα Τέμπη). Άλλοτε δημιουργούν πανικό από…ψόφια γαλοπούλα στις Οινούσες, προσπαθώντας να αποδείξουν ότι ήταν ύποπτο κρούσμα της «νόσου των πτηνών», όταν η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει «κλείσει» την υπόθεση. Άλλοτε μεταδίδουν ως «αποκλειστική είδηση» την πρώτη ανοησία που θα τους τηλεφωνήσει ασυνείδητος φαρσέρ (μετά το αεροπορικό δυστύχημα της ΗΛΙΟΣ). Άλλοτε παρουσιάζουν την Ελλάδα ως «διαλυμένο κράτος», εξ αιτίας ενός μποτιλιαρίσματος στα Τέμπη (που κράτησε κάποιες ώρες) κι ενός χιονιά που κράτησε δύο 24ωρα…
Κάθε χρόνο πέφτει πολύ χιόνι σε μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Τα ελληνικά ηλεκτρονικά ΜΜΕ αφυπνίζονται και ξεσηκώνονται μόνον όταν φτάσει ο χιονιάς στην Αθήνα. Ουδείς ενδιαφέρεται για ένα μέτρο χιόνι στην Κοζάνη ή στην Καστοριά. Εκεί οι άνθρωποι είναι συνηθισμένοι. Αλλά όταν πέσουν 20 πόντοι χιόνι στην Αθήνα, τότε μπορούν να πουλήσουν, δράμα, ένταση, πανικό…
Επιστρατεύουν διάφορους «τηλεσχολιαστές», που συναγωνίζονται σε υστερικές φωνασκίες, με καταγγελτικό ύφος, με έπαρση, χωρίς αίσθηση μέτρου, χωρίς ίχνος επαγγελματισμού. Κατρακυλούν στην καταδημαγώγηση, το λαϊκισμό και την κερδοσκοπία, πάνω σε κάθε συμφορά, θεομηνία ή ατύχημα. Δεν καταλαβαίνουν ότι αν φωνάζουν δίχως λόγο για το παραμικρό, την ώρα που θα χρειαστεί να φωνάξουν, για κάτι όντως σοβαρό, δεν θα τους πιστέψει κανείς. Όπως συνέβη με τον Αισώπειο μύθο του βοσκού, που φώναζε «λύκος στα πρόβατα»…
Αυτό-ακυρώνονται, αλλά δεν το υποπτεύονται.
Υπάρχει όργανο της πολιτείας να τους συγκρατήσει; Υπάρχει νόμος να τους συνετίσει; Υπάρχει πολιτικός να τους βάλει στη θέση τους; Υπάρχει Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο να τους «επαναφέρει στην τάξη» της δεοντολογίας και του επαγγελματισμού; Δυστυχώς η απάντηση σε όλα αυτά είναι προφανής…
Αποκλειστήκαμε τρεις μέρες από τα χιόνια, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Έχουμε «αποκλειστεί», εδώ και χρόνια, από την σοβαρή και αξιόπιστη τηλεοπτική ενημέρωση…























Η «ΠΡΟΣΦΟΡΑ», Η «ΖΗΤΗΣΗ» ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ!

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2006


Για την υπόθεση των υποκλοπών της Panafon, όλα όσα μπορούσε να υποθέσει κανείς ακούστηκαν, όλα όσα μπορούσε να φανταστεί κανείς φημολογήθηκαν εντόνως κι ύστερα διαψεύστηκαν από άλλες, αντίθετες φήμες. Ας αρχίσουμε λοιπόν, να οργανώνουμε το «χάος», αποκλείοντας το απίθανο και αναδεικνύοντας το πιθανότερο σενάριο, για ότι, ενδεχομένως, συνέβη:
* Μπορούμε να αποκλείσουμε τις υποθέσεις κατασκοπείας. Δεν αποκλείεται εντελώς να υπήρξε κάποια εμπλοκή υπηρεσιών ξένης χώρας. Είναι τελείως απίθανο, όμως, να πρόκειται για «κατασκοπευτική ενέργεια» των Αμερικανικών αρχών. Οι υπηρεσίες των ΗΠΑ έχουν πολύ πιο αξιόπιστη τεχνολογική υποδομή παρακολούθησης, οπουδήποτε στον κόσμο, χωρίς παρεμβολή εταιριών κινητής τηλεφωνίας. Δεν χρειάζονταν να στήσουν τέτοια «επιχείρηση», και μάλιστα μέσα από την Αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα, όπως ανοήτως υπονοήθηκε στην αρχή…
* Είναι πιθανότερο, η όλη υπόθεση να σχετίζεται με εσωτερικό κύκλωμα που υπέκλεπτε συνδιαλέξεις και τις διοχέτευε μέσα στην Ελλάδα, σε ποικίλα συμφέροντα. με στόχο, όχι τόσο τη «βιομηχανική κατασκοπεία», αλλά εκβιασμούς σε βάρος δημοσίων προσώπων. Κι αυτό είναι το πιθανότερο, γιατί, απλούστατα, γνωρίζουμε ήδη από καιρό, ότι τέτοιο κύκλωμα υπάρχει. Γνωρίζουμε, από υποθέσεις σκανδάλων που βγήκαν τον τελευταίο καιρό στο φως, ότι γίνονταν υποκλοπές τηλεφώνων, μερικές από τις οποίες ήταν από κινητά.
Πώς σήμερα «πέφτουμε από τα σύννεφα», ενώ πέρσι συζητούσαμε σκανδαλιστικά προϊόντα υποκλοπών επί μήνες; Πώς τότε «νομιμοποιούσαμε τις υποκλοπές» και σήμερα σκανδαλιζόμαστε με την αποκάλυψη μηχανισμού υποκλοπών;
Μια κοινωνία που έχει «νομιμοποιήσει», εμπράκτως, τη χρήση προϊόντων υποκλοπής, από «τηλεδικεία» και «πέτσινα» ρεπορτάζ, έχει νομιμοποιήσει τη «ζήτηση» παράνομων πληροφοριών. Οπότε θα υπάρξει και «προσφορά»: Δηλαδή κυκλώματα που συλλέγουν και εμπορεύονται τέτοιες πληροφορίες. Έχουμε το περίεργο καθεστώς, να είναι «νόμιμη» στην Ελλάδα η δημόσια χρήση τέτοιων πληροφοριών, αλλά παράνομη η συλλογή τους!
Προφανώς, υπάρχει μηχανισμός που υποκλέπτει απόρρητες πληροφορίες. Την ύπαρξη του κυκλώματος αυτού τη γνωρίζουμε και τη λειτουργία του την ανεχόμαστε. Προς τι η έκπληξη και ο «σκανδαλισμός», λοιπόν;
Πρόκειται για παρακρατικό μηχανισμό ευρύτερο από ό,τι αποκαλύφθηκε στην Panafon. Είναι σίγουρα παλαιότερος, δεν ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2004. Κι είναι βέβαιο ότι συνεχίζει. Δεν σταμάτησε από τη στιγμή που η Papafon έσβησε το «αμαρτωλό» λογισμικό. Κι εδώ ερχόμαστε και στην πολιτική διάσταση:
Το κύκλωμα της Panafon λειτούργησε σε βάρος της Κυβέρνησης της ΝΔ κι αποκαλύφθηκε στο πρώτο χρόνο διακυβέρνησής της.
-- Αν δεν λειτούργησε σε βάρος της προηγούμενης κυβέρνησης, αυτό σημαίνει ότι το παρακράτος στράφηκε ΜΟΝΟ κατά της ΝΔ.
-- Αν λειτούργησε και προηγουμένως, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, τότε δύο πράγματα θα μπορούσαν να έχουν συμβεί: Είτε δεν το αντιλήφθηκαν, πράγμα ελάχιστα κολακευτικό για το ΠΑΣΟΚ. Είτε το αντιλήφθηκαν και το αποσιώπησαν, πράγμα που «εκθέτει» το ΠΑΣΟΚ ακόμα περισσότερο.
Το πραγματικό πολιτικό πρόβλημα, είναι η ύπαρξη ενός παρακράτους, που πρέπει να εξαρθρωθεί: Κάποιοι μαζεύουν πληροφορίες και τις χρησιμοποιούν για να εκβιάζουν την εξουσία, τους ταγούς της, επιχειρηματίες, κληρικούς, δημόσιους αξιωματούχους και επώνυμους ιδιώτες. Πληροφορίες προσωπικές και μη. Οι πληροφορίες αυτές διοχετεύονται επιλεκτικά στα ΜΜΕ. Και προβάλλονται ως σκάνδαλα ή «σκάνδαλα»…
Η Δικαιοσύνη ξεχωρίζει αυστηρά τις πληροφορίες που επιτρέπει, από εκείνες που απαγορεύει να χρησιμοποιηθούν, προκειμένου να καταδικαστούν κατηγορούμενοι. Αλλά ο Τύπος δεν έχει αντίστοιχο κώδικα για το ποιες πληροφορίες επιτρέπεται και ποιες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν δημόσια, προκειμένου να στιγματιστούν πρόσωπα. Γι’ αυτό και ο Τύπος μπορεί να καταστρέφει ανθρώπους πολύ ευκολότερα απ’ ό,τι η Δικαιοσύνη μπορεί να καταδικάζει ενόχους.
Για να εξουδετερώσει κανείς κάθε είδους παράνομη διακίνηση πρέπει να χτυπήσει ταυτόχρονα στην «προσφορά» και στη «ζήτηση». Στην παράνομη διακίνηση πληροφοριών, η «προσφορά» βρίσκεται χαμένη στα άδυτα ηλεκτρονικών συστημάτων και δορυφορικών μέσων. Αλλά η «ζήτηση» λούζεται σε άπλετο φως: Όλα αυτά τα «παπαγαλάκια», που παραλαμβάνουν πληροφορίες και τις προβάλλουν, χωρίς να ελέγχουν την νομιμότητα της πηγής τους, χωρίς να τις διασταυρώνουν, χωρίς να προφυλάσσουν τον εαυτό τους και το κοινό τους από απόπειρες χειραγώγησης της κοινής γνώμης, εκ μέρους όσων τους δίνουν τις πληροφορίες.
Τη μία πλευρά του παρακράτους - όσους συλλέγουν παράνομα πληροφορίες - δεν θα τους ανακαλύψουμε ποτέ. Την άλλη πλευρά του παρακράτους - αυτούς που παραλαμβάνουν τις πληροφορίες και τις διοχετεύουν ανεξέλεγκτα στο κοινό - τους βλέπουμε κάθε μέρα μπροστά μας. Το ότι δεν έχουν οι ίδιοι συναίσθηση τι κάνουν, το ότι εξωθούνται από τον εξουθενωτικό ανταγωνισμό «αποκλειστικότητας», δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο υπεύθυνοι. Χωρίς αυτούς, το παρακράτος στο ροή των πληροφοριών δεν θα υπήρχε. Γιατί σε πάσης φύσεως παράνομη διακίνηση, η ζήτηση δημιουργεί την προσφορά κι όχι το αντίθετο…


ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ «ΠΡΟΩΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ»

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2006


Ποιά είναι τα κεντρικά θέματα γύρω από τα οποία περιστρέφεται το πολιτικό ρεπορτάζ του ελληνικού Τύπου; Ο ανασχηματισμός, οι πρόωρες εκλογές και τα σκάνδαλα. Κι όταν λέμε πρόωρες εκλογές, εννοούμε ένα τουλάχιστον χρόνο πριν την κανονική λήξη της κοινοβουλευτικής θητείας. Αν αφαιρέσει κανείς τον (εκάστοτε) «επικείμενο» ανασχηματισμό, τις «επερχόμενες» πρόωρες εκλογές και τα σκάνδαλα, ουσιαστικά δεν υπάρχει πολιτικό ρεπορτάζ στα ελληνικά ΜΜΕ…
Ο κυβερνητικός ανασχηματισμός προαναγγέλθηκε ως «άμεσος» και «επικείμενος, εντός των επομένων ημερών», οκτώ φορές μέσα σε 13 μήνες! Τελικώς έγινε την περασμένη εβδομάδα. Τι μένει πλέον; Οι «πρόωρες εκλογές». Η λογική είναι απλή: Αφού έβαλε ο Καραμανλής όλα τα «πρωτοκλασάτα» στελέχη του και χρησιμοποίησε όλες τις «εφεδρείες» του, θα υποχρεωθεί να κάνει πρόωρες εκλογές πριν «φθαρούν» και τα νέας πρόσωπα.
Αυτή είναι η (αντιπολιτευτική) λογική πίσω από την εξαγγελία πρόωρων εκλογών. Η οποία, όμως, παρουσιάζει ως «αναπόφευκτο» το πιο απίθανο σενάριο. Γιατί πρόωρες εκλογές προϋποθέτουν ένα, τουλάχιστον, από τα παρακάτω:
-- Είτε μια μεγάλη και θεαματική επιτυχία του κυβερνώντος κόμματος, που θα αυξήσει συγκυριακά την επιρροή του στο εκλογικό σώμα
-- Είτε μια μεγάλη «καταστροφή» σε βάρος των αντιπάλων του (ας πούμε, εσωτερική κρίση ή διάσπαση του ΠΑΣΟΚ, μέγιστο σκάνδαλο ή αλυσίδα μικροτέρων σκανδάλων σε βάρος στελεχών του κλπ.)
-- Είτε τον φόβο ότι στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει σοβαρή εξέλιξη ή σοβαρή απειλή. Αλλά κάτι τέτοιο πρέπει να μην είναι ορατό στην κοινή Γνώμη. Αλλιώς, οι πρόωρες εκλογές, εν όψει παγκοίνως προεξοφλούμενης «καταστροφής», γίνεται «μπούμεραγκ» σε βάρος της εκάστοτε κυβέρνησης.
Από τις τρεις αυτές προϋποθέσεις καμία δεν φαίνεται πιθανή σήμερα: Το βασικό «σενάριο καταστροφής», αφορούσε την «αποτυχία» της δημοσιονομικής προσαρμογής και την υποχρέωση της κυβέρνησης να λάβει πρόσθετα δραστικά μέτρα για να ελέγξει το έλλειμμα.
Όμως το σενάριο αυτό διαψεύστηκε: Η δημοσιονομική προσαρμογή προχωρά πολύ καλύτερα απ’ ό,τι πιστευόταν αρχικά. Όπως παραδέχεται και ο κ. Αλμούνια, το έλλειμμα θα πέσει, πράγματι, κοντά στο 3%, (ακόμα κι αν δεν φτάσει ως το 2,6%). Δυστυχώς για την αντιπολίτευση, κι ευτυχώς για όλους τους υπόλοιπους, «καταστροφή» δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Το αντίθετο…
Επίσης, το ΠΑΣΟΚ δεν δείχνει να ανακάμπτει, αλλά ούτε και να διαλύεται στο προσεχές μέλλον. Και η ΝΔ δεν ποντάρει σε επιτεύγματα άμεσου εντυπωσιασμού, αλλά σε σταθερή συσσώρευση θετικού έργου. Έτσι, η υπεροχή της ΝΔ έναντι του ΠΑΣΟΚ στις δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλη για να μην ανησυχεί την κυβέρνηση, αλλά όχι τόσο μεγάλη για να την ωθήσει σε πρόωρες εκλογές…
Όσο η υπεροχή της ΝΔ στις σφυγμομετρήσεις μένει γύρω στο 1,8-2,5% είναι απίθανο να επιχειρηθούν πρόωρες εκλογές. Αν αυτή η διαφορά διατηρηθεί ως το τέλος, είναι αρκετά ασφαλής, για να φτάσει η ΝΔ στο τέλος της τετραετίας της και να κερδίσει νέα εντολή. Αλλά δεν είναι αρκετά ασφαλής για να επιχειρήσει πρόωρες εκλογές ενδιαμέσως. Εκλογικός αιφνιδιασμός εκ μέρους της κυβέρνησης προϋποθέτει, ένα σταθερό προβάδισμα πάνω από 3,5% και πολύ πειστικό πρόσχημα. Σήμερα δεν διαφαίνεται καμία από τις δύο αυτές προϋποθέσεις.
Βέβαια, στην πολιτική «ποτέ μην λες ποτέ». Κανένα απροσδόκητο δεν αποκλείεται τελικά. Αλλά δημοσιογραφία δεν είναι η προεξόφληση του απροσδόκητου ως «γεγονότος». Πολιτική δημοσιογραφία είναι η καταγραφή των γεγονότων και των τάσεων. Αυτών που συμβαίνουν κι αυτών που κυοφορούνται βάσει αυτών που συμβαίνουν. Όχι βάσει εκείνων που θα θέλαμε να συμβούν.
Τώρα, λοιπόν, που ο ανασχηματισμός έγινε και οι πρόωρες εκλογές μάλλον αποκλείονται, τι μένει; Ίσως μένει να ανακαλύψουμε το αληθινό πολιτικό ρεπορτάζ. Αυτό θα ήταν, όντως, είδηση πρώτου μεγέθους. Θα ήταν πολιτική εξέλιξη κορυφαία. Θα σηματοδοτούσε αναγέννηση του πολιτικού Τύπου στην Ελλάδα.
Για την ώρα, όμως, είναι δικός μας «ευσεβής πόθος». Όπως ακριβώς, οι «πρόωρες εκλογές» είναι…ασεβής πόθος όσων μπερδεύουν τις επιθυμίες τους με την πραγματικότητα και τη (κατευθυνόμενη) φημολογία με την είδηση…


ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                     28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2006

Η εξίσωση που βρίσκεται στη...μόδα τον τελευταίο καιρό (ή μάλλον στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του διεθνούς Τύπου) έχει ως εξής: Ιράν + Ιράκ + Εκλογή Χαμάς στην Παλαιστίνη + άνοδος του Ισλαμικού φονταμενταλισμού σε άλλες μουσουλμανικές χώρες = Χάος.
Πράγματι, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών ανέδειξαν τις αντιφάσεις της Δύσης, για τον υπόλοιπο κόσμο. Και, κυρίως, για τη Μέση Ανατολή, απ` όπου εξαρτάται ενεργειακά η Δύση:
-- Από την μία πλευρά, οι Αμερικανοί αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι από τη στιγμή που ανατράπηκε ο Σαντάμ Χουσεϊν, η κατάσταση δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί χωρίς αλλαγή του χάρτη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Το συνειδητοποιούν, αλλά δεν τολμούν να το αποδεχθούν…
-- Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι βλέπουν κι αυτοί τους μύθους τους να καταρρέουν: Μέχρι πρόσφατα πίστευαν ότι ήταν η επέμβαση των Αμερικανών στο Ιράκ που τροφοδότησε τον μουσουλμανικό εξτρεμισμό. Πρόσφατα, όμως, το σύνολο του μουσουλμανικού κόσμου ξεσηκώθηκε εναντίον των Ευρωπαίων (όχι των Αμερικανών), παρά το γεγονός ότι ήταν πολλές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που αντιτάχθηκαν προς τη «μονομερή» επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράκ. Την έκρηξη της "μουσουλμανικής οργής" την προκάλεσε ένα πολύ πιο «ασήμαντο» και, εν πάση περιπτώσει, αναίμακτο επεισόδιο: η δημοσίευση κάποιων γελοιογραφικών σκίτσων του Προφήτη Μωάμεθ, στις σελίδες μια δανέζικης εφημερίδας.

Εξαγωγή δημοκρατίας και διεθνής σταθερότητα

Υπάρχει ένας κυρίαρχος μύθος που καταρρίφθηκε στη Μέση Ανατολή: Όχι μόνο των Αμερικανών ή κάποιων Ευρωπαίων, αλλά των Δυτικών γενικότερα: Ότι, τάχα, ο εκδημοκρατισμός παράγει αυτόματα ειρηνικά καθεστώτα και περιφερειακή σταθερότητα. Τα πράγματα αποδείχθηκαν πολύ πιο σύνθετα στις ισλαμικές κοινωνίες:
Στην Αίγυπτο, «ολίγη δημοκρατία», οδήγησε σε εντυπωσιακά υψηλά ποσοστά των «Αδελφών Μουσουλμάνων».
-- Στο Ιράν, οι εκλογές έφεραν στην Προεδρία της χώρας τον Αχμαντινετζάντ, ένα πρόσωπο πιο ακραίο από τους μουλάδες που κυβερνούν τη χώρα επί 27 χρόνια.
--Στις πρώτες εκλογές που έγιναν στα Παλαιστινιακά εδάφη σάρωσε η Χαμάς, που τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι την έχουν καταταγμένη στα μαύρη λίστα της μουσουλμανικής τρομοκρατίας.
-- Τώρα εκφράζονται φόβοι ότι, αν προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν τον Άσαντ (υιό) στη Συρία, είναι πιθανό να προκύψει κι εκεί ένα καθεστώς πολύ πιο αλληλέγγυο στον ισλαμικό φανατισμό παρά στη Δύση.
-- Ενώ στο Λίβανο, που μόλις απελευθερώθηκε από τον ασφυκτικό έλεγχο της Συρίας, κερδίζει έδαφος η Χεζμπολάχ
Η δυτική διανόηση έχει ξεχάσει ότι πριν από επτά δεκαετίες, ο Χίτλερ αναδείχθηκε Καγκελάριος στη Γερμανία μέσα από δημοκρατικές εκλογές. Η δημοκρατία δεν παράγει πάντα σταθερότητα και φιλειρηνικά ανακλαστικά. Για να συμβεί αυτό πρέπει να συντρέχουν ειδικές συνθήκες. Που δεν συντρέχουν πάντα...
Οι ελεύθερες δημοκρατικές εκλογές είναι απαραίτητη, αλλά όχι επαρκής προϋπόθεση για τον εκδημοκρατισμό και τη σταθεροποίηση μιας κοινωνίας. Η δημοκρατία δεν απελευθερώνει μόνο δυνάμεις που οδηγούν στην κοινωνική πρόοδο και την ανάπτυξη. Απελευθερώνει και δυνάμεις που οδηγούν στην αυτοδιάθεση, την ανεξαρτησία, την αναδιάταξη συνόρων και τη σύγκρουση. Αν σε μια κοινωνία λείπει ή έχει καταστραφεί η μεσαία τάξη, αν επικρατούν ολοκληρωτικά ιδεολογήματα όχι φιλελεύθερα ιδανικά, αν δεν υπάρχει ισχυρή συλλογική ταυτότητα, αν κυριαρχούν διαφορετικές ή αντίπαλες συλλογικότητες, αν επικρατούν αισθήματα συλλογικής μειονεξίας όχι φιλοδοξίες προσωπικής προκοπής, τότε ο εκδημοκρατισμός οδηγεί σε νέες εκρήξεις όχι σε σταθεροποίηση, πρόοδο και ανάπτυξη.
Γι’ αυτό και ο εκδημοκρατισμός αλλού συνοδεύθηκε από διαμελισμούς μεγάλων αυτοκρατοριών ή πολυεθνικών χωρών, αλλού πυροδότησε αλυτρωτικά αιτήματα προσάρτησης γειτονικών περιοχών ή ένωσης διαφορετικών κρατιδίων που κατοικούνται από ομοεθνείς πληθυσμούς.
Ο εκδημοκρατισμός δεν αλλάζει μόνο τη συμπεριφορά ενός πληθυσμού, δημιουργεί και νέα συλλογικά υποκείμενα, ανασυνθέτει ταυτότητες κι αλλάζει τα σύνορα που δημιούργησαν προηγουμένως αυτοκρατορικά ή αποικιοκρατικά καθεστώτα. Αυτή η ανασύνθεση αλλού γίνεται ειρηνικά, αλλού αιματηρά, αλλού περνάει μέσα από πολέμους, αλλού από επαναστάσεις. Αλλά ο εκδημοκρατισμός δεν είναι μια απλή θεσμική ρύθμιση για την καλύτερη διακυβέρνηση πληθυσμών. Είναι μια ιστορική διαδικασία ανάδειξης λαών-συλλογικών υποκειμένων.
Αυτή είναι η χαμένη και ξεχασμένη διάσταση του εκδημοκρατισμού. «Χαμένη», γιατί παραβλέφθηκε από τις δυτικές κυβερνήσεις, που πίστεψαν προς στιγμήν ότι αρκούν ελεγχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις για να μετατραπούν τα μετα-αποικιακά καθεστώτα σε σταθερές δημοκρατίες. Και «ξεχασμένη», διότι ο εκδημοκρατισμός στην Δύση (Ευρώπη και ΗΠΑ), υπήρξε επίσης μια ιστορική διαδικασία στη διάρκεια της οποίας και επαναστάσεις έγιναν και κρατίδια ενώθηκαν και αυτοκρατορίες διασπάστηκαν και λαοί αναδείχθηκαν ως ιστορικά υποκείμενα και δική τους παράδοση δημιούργησαν και από εμφύλιους πέρασαν.
Ο εκδημοκρατισμός δεν μπορεί να είναι για τους άλλους μια διαδικασία πολύ ρηχότερη και πολύ απλούστερη απ’ ό,τι υπήρξε για την ίδια την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Μπορεί να είναι πιο αναίμακτη. Αλλά σε αυτό πρέπει να βοηθήσει η Δύση. Μέχρι στιγμής δεν βοηθάει…

Δημοκρατία και «σύγκρουση πολιτισμών»

-- Αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν πάσης φύσεως τριτοκοσμικοί, η δημοκρατία είναι πανανθρώπινη αξία και βέλτιστο μοντέλο διακυβέρνησης όλων των κοινωνιών. Μεγιστοποιεί τα συμφέροντα όλων των λαών. Δεν είναι συμβατή με όλους τους πολιτισμούς. Αλλά και οι πολιτισμοί που την απορρίπτουν δεν θα επιβιώσουν ή, τουλάχιστον, δεν θα ζήσουν αρμονικά με τους υπόλοιπους, που αγκαλιάζουν τη δημοκρατία. Η «σύγκρουση των πολιτισμών», δεν αφορά «πόλεμο» μεταξύ διαφορετικών θρησκειών, αλλά αναμέτρηση μεταξύ πολιτισμών που αποδέχονται τη δημοκρατία κι εκείνων που είναι ασύμβατοι με τη δημοκρατία. Από αυτή την άποψη, δεν πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ Χριστιανικού κόσμου και Ισλάμ, αλλά για την εσωτερική διαμάχη ανάμεσα σε εκείνες τις εκδοχές του Ισλάμ, που αποδέχονται τη δημοκρατία (ή μπορούν να προσαρμοστούν στη Δημοκρατία) κι εκείνες που την απορρίπτουν. Η σύγκρουση αυτή έγινε μέσα στον Χριστιανικό κόσμο τους προηγούμενους αιώνες. Ο Χριστιανικός κόσμος δεν ήταν εξ αρχής συμβατός με τη δημοκρατία. Χρειάστηκαν μεγάλες περίοδοι συγκρούσεων, στο διάρκεια των οποίων άλλαξε ο Χριστιανικός κόσμος και διαμορφώθηκαν οι σύγχρονες εκδοχές της δημοκρατίας. Τώρα ήλθε η ώρα η διαδικασία αυτή να μεταφερθεί μέσα στο Ισλάμ.
Η διαχωριστική γραμμή της αντιπαράθεσης διαπερνά σήμερα τον ίδιο το μουσουλμανικό κόσμο, δεν αντιπαραθέτει το Ισλάμ με τη Χριστιανική δύση. Οι μετριοπαθείς μουσουλμάνοι, που είτε θέλουν να ενσωματωθούν στις δυτικές κοινωνίες είτε θέλουν να εκδημοκρατίσουν τις δικές τους κοινωνίες απειλούνται από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό όσο και οι ίδιοι οι δυτικοί. Ίσως και περισσότερο…
-- Από την άλλη πλευρά, αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν πάσης φύσεως ακραίοι φιλελεύθεροι, οι δημοκρατικές εξελίξεις δεν είναι μια θεσμική ρύθμιση, που εφ’ όσον επιβληθεί θα λειτουργήσει αυτόματα. Δεν είναι μια μηχανική διαδικασία σταθεροποίησης. Είναι κοινωνική διεργασία μεγάλων αναστατώσεων, από τις οποίες πολύ αργότερα προκύπτει μια νέου τύπου σταθερότητα. Αλλά στο ενδιάμεσο διάστημα (το οποίο στην Ευρώπη κράτησε δύο αιώνες και πλέον) υπάρχουν μεγάλες αναταραχές.
Η δημοκρατία δεν είναι «φάρμακο» (όπως πιστεύουν οι φιλελεύθεροι) δεν είναι «αρρώστια» (όπως πιστεύουν οι οπαδοί πάσης φύσεως ολοκληρωτικών ιδεολογιών) είναι ένα μοντέλο δυναμικής ισορροπίας των κοινωνιών. Όπου η πρωτοβουλία καθενός εξισορροπείται από την ασφάλεια που προσφέρει η συνοχή όλων. Όπου οι συνεχείς οριακές αλλαγές εξισορροπούνται από τη σταθερότητα και τη συνέχεια. Όπου η ελευθερία του ατόμου εξισορροπείται από την κοινωνική δικαιοσύνη.
Μέχρι το 1989 τους δυτικούς ενδιέφερε μόνον, αν τα καθεστώτα του Τρίτου Κόσμου ήταν φιλικά προς τη Δύση (και εχθρικά προς την επέκταση της Σοβιετικής επιρροής). Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ τους ενδιέφερε να εκδημοκρατίσουν τους πάντες, αδιαφορώντας για την γενική αναστάτωση που θα προκύψει στα πρώτα στάδια του σαρωτικού εκδημοκρατισμού. Μέχρις εκεί συμφωνούσαν όλοι οι Δυτικοί, σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Από κει και ύστερα άρχισαν να αποκλίνουν…
Η διαφωνία που ξέσπασε ανάμεσα στους δυτικούς το 2003 αφορούσε το πώς θα αντιμετωπιστεί ιδιαίτερα το Ιράκ σε συνάρτηση με το πρόβλημα της τρομοκρατίας: Οι Ευρωπαίοι υιοθέτησαν την πολιτική στήριξης των καθεστώτων του Αραβικού κόσμου (που οι ίδιοι οι πληθυσμοί τους θεωρούν διεφθαρμένα), με την προοπτική της βαθμιαίας μετεξέλιξής τους σε δημοκρατικές κοινωνίες. Οι Αμερικανοί, τότε, θεώρησαν ότι τα διεφθαρμένα καθεστώτα της περιοχής αυτής είναι μέρος του προβλήματος, δεν είναι μέρος της λύσης του…
Οι Αμερικανοί θέλησαν να αλλάξουν τα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής με επέμβαση (ή απειλή επέμβασης), προκαλώντας αντιδράσεις παντού. Οι Ευρωπαίοι προτίμησαν να στηρίξουν τα καθεστώτα αυτά, ελπίζοντας ότι θα τα πείσουν να μετεξελιχθούν ομαλά. Και οι Ευρωπαίοι προκάλεσαν αντιδράσεις παντούν, διότι οι λαοί του μουσουλμανικού κόσμου, θεωρούν τα καθεστώτα τους απολύτως διεφθαρμένα, ξοφλημένα και καταπιεστικά…

Οι τέσσερις αντιφάσεις…

Με την επέμβασή τους στο Ιράκ, οι Αμερικανοί άνοιξαν τον «Ασκό του Αιόλου», έφεραν ένα κύμα αλλαγών που δεν αλλάζει μόνο τα καθεστώτα, ενδέχεται να αλλάξει και τα σύνορα που εμπέδωσε η αποικιοκρατία στη Μέση Ανατολή, για να κρατήσει τους λαούς της εξαρτημένους από τις παλαιές δυτικές μητροπόλεις. Οι Αμερικανοί ξεκίνησαν μια διαδικασία που δεν μπορούν ακόμα να διαχειριστούν, αφού δεν δέχονται αλλαγές συνόρων. Οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να αποφύγουν κάθε αλλαγή ελπίζονταν ότι αν καλοπιάσουν τα καθεστώτα της περιοχής θα τα πείσουν να εκδημοκρατιστούν ομαλά, «από μόνα τους». Σήμερα ανακαλύπτουν ότι δεν μπορούν να εύκολα να «καλοπιάσουν» τους μουσουλμανικούς λαούς, που αντιμετωπίζουν το δίλημμα αν θα κυβερνώνται από φιλοδυτικά κοσμικά καθεστώτα καταπιεστικά και διεφθαρμένα ή από «αδιάφθορους» φονταμενταλιστές του Ισλάμ που μισούν τη Δύση.
Η χειραφέτηση της Μέσης Ανατολής οπωσδήποτε περνά μέσα από τον εκδημοκρατισμό της. Εκεί έχει δίκιο η Δύση. Αλλά από κει και πέρα δεν βλέπει τέσσερα πράγματα:
* Πρώτον, ότι ο εκδημοκρατισμός δεν φέρνει τη Μέση Ανατολή πιο κοντά στη Δύση. Είναι πολύ πιθανό να την καταστήσει πιο ανεξάρτητη από τη Δύση και σε πρώτη φάση να την απομακρύνει από τη Δύση.
* Δεύτερον, ότι ο εκδημοκρατισμός της Μέσης Ανατολής θα έχει ενδεχομένως διαφορετική μορφή από αυτήν που έχει ήδη λάβει στις σύγχρονες μετά-βιομηχανικές δυτικές κοινωνίες. Οι δημοκρατικές αρχές μπολιάζουν με διαφορετικό τρόπο διαφορετικούς πολιτισμούς και μπορούν να πάρουν διαφορετικές μορφές σε διαφορετικές κοινωνίες. Η δημοκρατία είναι πανανθρώπινη κατάκτηση προόδου. Αλλά οι συγκεκριμένες μορφές της δεν είναι «εξαγώγιμο» προϊόν. Υπάρχουν ήδη πολλά, διαφορετικής μορφής δημοκρατικά καθεστώτα στη Δύση. Αυτή η πολυμορφία της δημοκρατίας θα διευρυνθεί πολύ περισσότερο όταν αρχίζουν οι μεσανατολικές κοινωνίες να μεταλλάσσονται σε δημοκρατίες.
* Τρίτον, ο εκδημοκρατισμός της Μέσης Ανατολής δεν είναι πορεία σε «ανθόσπαρες λεωφόρους». Μπορεί να συμπαρασύρει μεγάλες και πολυαίμακτες αλλαγές.
* Τέταρτον, ο εκδημοκρατισμός της Μέσης Ανατολής προϋποθέτει όχι μόνο της απεξάρτηση των λαών της περιοχής από τις επιρροές και τα κατάλοιπα της αποικιοκρατίας, αλλά και την απεξάρτηση της ίδιας της Δύσης από το πετρέλαιο. Κάτι το οποίο όλοι στη Δύση το συνειδητοποιούν, αλλά για το οποίο ουδείς στη Δύση είναι έτοιμος.
Αυτές οι τέσσερις αντιφάσεις επηρεάζουν όχι μόνο την εξωτερική πολιτική της Δύσης, αλλά και την ίδια τη συνοχή των κοινωνιών της και την ενότητα μεταξύ των κυβερνήσεών της. Τελικά οι αντιφάσεις αυτές εσωτερικεύονται μέσα στη Δύση με τρόπο άμεσο και καθοριστικό: επηρεάζουν τη θεσμική-πολιτειακή της συγκρότηση, τις μακροχρόνιες οικονομικές επιλογές της, την ανταγωνιστικότητά της, την ικανότητά της να παράγει πλούτο και ευημερία για τους λαούς της, να ενσωματώνει τις μειονότητές της, αλλά και να αναδεικνύει μεσαίες τάξεις απαραίτητες για την ισορροπία των δημοκρατικών καθεστώτων, τελικώς επηρεάζουν καθοριστικά τις μακροχρόνιες οικονομικές, πολιτικές και ιδεολογικές τάσεις μέσα στις ίδιες τις δυτικές κοινωνίες.
Η σχέση με την Μέση Ανατολή αποτέλεσε επί ένα αιώνα ουσιώδη προϋπόθεση ύπαρξης για τη Δύση. Σήμερα η σχέση αυτή αλλάζει, προκαλώντας θύελλες στην ίδια τη Μέση Ανατολή (πράγμα που το βλέπουν, ήδη, όλοι), στις σχέσεις της με τη Δύση (πράγμα που το αντιλαμβάνονται ήδη πολλοί), αλλά και μέσα στις ίδιες τις Δυτικές κοινωνίες (πράγμα που, μέχρι πολύ πρόσφατα, ελάχιστοι είχαν συνειδητοποιήσει). Κι αυτό το τελευταίο ισχύει κατά μείζονα λόγο για δυτικές κοινωνίες που γειτνιάζουν άμεσα με τη Μέση Ανατολή, όπως η Ελλάδα. Η οποία, ωστόσο, μοιάζει να μην αντιλαμβάνεται τίποτε…
























ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΣΥΝΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                     29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006


Το σκηνικό της Μέσης Ανατολής φαίνεται όλο και πιο αδιέξοδο. Εκείνο που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε στη Δύση, είναι ότι τα σύνορα που δημιουργήθηκαν στην περιοχή, μετά την Οθωμανική κτήση και την αποικιοκρατία, είναι μη βιώσιμα. Όπως και τα καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν. Που οδήγησαν σε πολέμους, εμφύλιες σφαγές, επαναστάσεις και πραξικοπήματα…
Δημιουργήθηκαν τεχνικά κράτη, που χωρίς τυράννους δεν μπορούν να κυβερνηθούν και με τυράννους δεν μπορούν να αναπνεύσουν. Καταδικασμένα υπό την κυριαρχία τοπικών δικτατόρων να βυθίζονται στην κρίση και τη διαφθορά, ενώ όταν λείψουν οι δικτάτορες κινδυνεύουν να διαλυθούν μέσα σε όργιο βίας...
«Λαμπρό» παράδειγμα το ίδιο το Ιράκ, όπου κυριαρχεί σήμερα η αίσθηση του απόλυτου αδιέξοδου: Οι Κούρδοι (20% του Ιρακινού πληθυσμού) επιδιώκουν την αυτονομία τους (που υπήρξε γι` αυτούς ιστορικό αίτημα δεκαετιών). Οι Σιίτες του Ιράκ (60% του πληθυσμού) επιδιώκουν τη δική τους αυτονομία στο νότο (και στηρίζουν την αυτονομία των Κούρδων στο βορρά). Ενώ οι Σουνίτες (20%) δεν δέχονται τίποτε: αφού αν αποδεχθούν τα αυτονομιστικά αιτήματα των υπολοίπων, οι ίδιοι θα μείνουν με μια λωρίδα γης στο κεντρικό Ιράκ χωρίς καθόλου πετρέλαιο, ενώ αν επιμένουν για ενιαίο Ιράκ θα παραμείνουν μειονότητα στο έλεος των παλαιών θυμάτων τους (Σιιτών και Κούρδων).
Από την άλλη πλευρά, ο διαμελισμός του Ιράκ, προκαλεί πανικό σε ένα παραδοσιακό σύμμαχο των ΗΠΑ (την Τουρκία), ενώ ενισχύει ένα παραδοσιακό αντίπαλο των ΗΠΑ (το Ιράν). Έτσι, αν δεν θέλουν να απειλήσουν την ακεραιότητα της Τουρκίας ούτε να ενισχύσουν την επιρροή του Ιράν στην περιοχή, οι Αμερικανοί πρέπει να αποκλείσουν το διαμελισμό του Ιράκ! Αλλά αν αποκλείσουν τον διαμελισμό του Ιράκ δεν μπορούν να ικανοποιήσουν ούτε το Σιιτικό νότο ούτε τον Κουρδικό βορρά, χώρια που σε κάθε περίπτωση δεν προσφέρουν τίποτε στους Σουνίτες του κεντρικό Ιράκ. Αληθινό αδιέξοδο…
Τέλος, σε περίπτωση διαμελισμού του Ιράκ, «ασφάλεια» για τους Σουνίτες του Ιράκ μπορεί να σημαίνει μόνον ένα πράγμα: να ενωθούν με τους «συγγενείς» τους (ομοεθνείς Άραβες και ομόθρησκους Σουνίτες) της γειτονικές Ιορδανίας…

Η Ιορδανία στο επίκεντρο της λύσης

Πράγματι, ο Ιορδανικός πληθυσμός αποτελείται από Παλαιστίνιους και Σουνίτες Άραβες. Οι τελευταίοι συγγενεύουν στενά με τους Σουνίτες του Ιράκ, ακριβώς δίπλα τους. Αλλά αν τους ενσωματώσει η Ιορδανία, αλλάζει η πληθυσμιακή σύνθεσή της χώρας, ενοχλούνται οι Παλαιστίνιοι της Ιορδανίας, όπως ενοχλείται και η Σαουδαραβία, δίπλα, που φοβάται ότι ενίσχυση του Ιορδανικού βασιλείου μπορεί να θέσει ζήτημα για τη σταθερότητα του ίδιου του Σαουδαραβικού θρόνου.
Η Ιστορία δεν λύνει πάντα τα τρέχοντα προβλήματα της πολιτικής, αλλά πολύ συχνά εξηγεί τα πολιτικά αδιέξοδα: Τα κράτη της περιοχής δημιουργήθηκαν από τους Βρετανούς αποικιοκράτες (με τη «συνδρομή» Γάλλων και Αμερικανών) ανάμεσα στο 1914 και το 1932, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918 και την Επανάσταση των Αράβων κατά των Οθωμανών (1914-1916).
`Ηγέτης της Αραβικής Επανάστασης ήταν ο Χουσεϊν αλ Χασέμι, εμίρης της Χετζάζης (κεντρο-δυτικής περιοχής της σημερινής Σαουδικής Αραβίας), η οικογένεια του οποίου είχε αναλάβει την προστασία των ιερών πόλεων του Ισλάμ, της Μέκκας και της Μεδίνας, από το 1201 μ.Χ. Σύμφωνα με το θρύλο πρόκειται για κατευθείαν απόγονους του Χασέμ, πρόγονου του ίδιου του Προφήτη Μωάμεθ. Έτσι ο Οίκος των Χασεμιτών αποτελεί Ιερή Οικογένεια του Ισλάμ.
Ο Χουσεϊν αλ Χασέμι κατάφερε να ενώσει τους Άραβες (1914-16), αλλά αφού έδιωξε τους Τούρκους αντιμετώπισε την ανταρσία μιας άλλης ισχυρής Αραβικής οικογένειας, των Σαούντ, η οποία ανήκε (από τον 18ο Αιώνα) στο κίνημα των Ουαχαμπητών. Υπό τον ηγεσία του Νατζέντ Αμπντέλ Αζίζ Ίμπν Σαούντ (και με τη βοήθεια των Αμερικανών) κατάφεραν να νικήσουν τους Χασεμίτες και να τους εκδιώξουν (1926), ιδρύοντας στα εδάφη που έλεγχαν την Σαουδική Αραβία, ως ένα θεοκρατικό βασίλειο (1932).
Στη συνέχεια, οι Βρετανοί ίδρυσαν δίπλα δύο άλλα Χασεμιτικά βασίλεια, τα οποία έδωσαν στους γιους τους έκπτωτου Χουσεϊν αλ Χασέμι: τον Φευζάλ και τον Αμπντάλα. Στον Φεύζάλ έδωσαν το βασίλειο του Ιράκ και στον Αμπντάλα το βασίλειο της Ιορδανίας (Ο Αμπντάλα στην αρχή πήρε το βασίλειο της…Συρίας, από το οποίο, όμως, τον έδιωξαν οι Γάλλοι κι έτσι κατέληξε στην θρόνο της Υπεριορδανίας).
Το επίσημο όνομα του δεύτερου αυτού κράτους ήταν αρχικά «Χασεμιτικό βασίλειο της Υπεριορδανίας» και εκτείνονταν από την ανατολική όχθη του Ιορδάνη ποταμού μέχρι το Ιράκ. Δυτικά του Ιορδάνη ως τη θάλασσα βρίσκονταν η Παλαιστίνη, που έμεινε υπό βρετανική εντολή ως το 1947. Στα εδάφη της Παλαιστίνης δημιουργήθηκαν το 1947 δύο κράτη: το Ισραήλ και η Παλαιστίνη.
Η απόφαση εκείνη δημιουργούσε δύο μη βιώσιμη κρατίδια. Αμφότερα, για να γίνουν βιώσιμα, ήταν υποχρεωμένα να εξαλείψουν το ένα το άλλο! Κι αυτό ακριβώς γίνεται στις δεκαετίες που ακολούθησαν: Το 1948 οι Άραβες επιτέθηκαν να διαλύσουν το κράτος του Ισραήλ, το οποίο βοήθησαν τότε οι Σοβιετικοί. Το Ισραήλ νίκησε και επέκτεινε τα αρχικά του σύνορα. Τότε η Υπεριορδανία προσάρτησε τη δυτική όχθη (που αποτελούσε τμήμα του Παλαιστινιακού κράτους) και μετατράπηκε σε Ιορδανία (αφού εκτεινόταν, πλέον, και στις δύο όχθες του Ιορδάνη ποταμού).
Στο μεταξύ (1958), η Χασεμιτική δυναστεία στο Ιράκ ανατράπηκε από πραξικόπημα του Μπάαθ και ο βασιλιάς Φεϋζάλ Β΄ (εγγονός και συνονόματος του πρώτου βασιλιά του Ιράκ) δολοφονήθηκε, ενώ η οικογένειά του ξεκληρίστηκε.
Αντίθετα, η Χασεμιτική δυναστεία της Ιορδανίας επέζησε: Ο ιδρυτής της Αμπντάλα μακροημέρευσε στο θρόνο του Αμάν ως το 1951. Τότε τον δολοφόνησαν Παλαιστίνιοι εθνικιστές για να τον εκδικηθούν που είχε προσαρτήσει τα εδάφη τους στη δυτική Όχθη. Στη συνέχεια ανέλαβε ο γιος του Ταλάλ (που ήταν «πνευματικά ασθενής») για δύο χρόνια και αμέσως μετά ο γιος του (και εγγονός του Αμπντάλα) Χουσεϊν, ο οποίος βασίλεψε από το 1953 ως το 1999, παραδίδοντας στο γιο του Αμπντάλα τον Β΄, που είναι ο σημερινός μονάρχης της Ιορδανίας.
Η δημιουργία των δύο Χασεμιτικών βασιλείων αποτελούσε μια στρατηγική επιλογή των Βρετανών, που αποσκοπούσε αφενός να ενώσει κάποτε Ιράκ και Υπεριορδανία, αφετέρου να δημιουργήσει ένα Χαλιφάτο (ενιαίο Αραβικό θεοκρατικό βασίλειο) με την Αραβία, μια που η Χασεμιτική δυναστεία έχει κληρονομικά δικαιώματα πάνω στα ιερά εδάφη του Ισλάμ, με πολύ ισχυρή ιστορική και θρησκευτική θεμελίωση (για τους Άραβες και τους απανταχού Σουνίτες Μουσουλμάνους).

Πλεονεκτήματα αναδιάταξης του Χάρτη

Μια Ένωση του Κεντρικού Ιράκ με την Ιορδανία αρχικά και με την Αραβία αργότερα, θα δημιουργήσει ξανά συνθήκες για την πραγματοποίηση του παλαιού βρετανικού σχεδίου (που τώρα αρχίζουν να βλέπουν με συμπάθεια και οι Αμερικανοί): μια παν-αραβική Ένωση, υπό τον Χασεμιτικό βασιλικό Οίκο της Ιορδανίας. Αυτή η προοπτική έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα:
-- Πρώτον, δίνει την δυνατότητα δημοκρατικής μετεξέλιξης της Αραβικής Χερσονήσου. Ο Οίκος των Σαούντ έχει επιβάλει ένα καθεστώς ιδιαίτερα άκαμπτο, αναχρονιστικό, αληθινά μεσαιωνικό. Πολύ περισσότεροι που πολλά μέλη της δυναστείας των Σαούντ βρέθηκαν αναμιγμένα με την Αλ Κάϊντα και οι Αμερικανοί τους βλέπουν, πλέον, με αυξανόμενη καχυποψία. Αντίθετα, η Ιορδανική μοναρχία, είναι πολύ πιο συμβατή με ένα αντιπροσωπευτικό δημοκρατικό καθεστώς.
-- Δεύτερον, αν ενισχυθεί το Ιορδανικό βασίλειο προς ανατολάς αρχικά (κεντρικό Ιράκ) και προς νότο αργότερα (Αραβία), μπορεί να αποδεσμεύσει ευκολότερα το δυτικό τμήμα της χώρας, που αποτελείται από συμπαγείς Παλαιστινιακούς πληθυσμούς. Αν ενωθεί η δυτική Ιορδανία με τη δυτική όχθη του Ιορδάνη (όπου εδρεύει σήμερα η Παλαιστινιακή αρχή), μπορούν να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο Παλαιστινιακό κράτος. Κι έτσι να λυθεί μια ακόμα εξίσωση. Διότι βιώσιμο Παλαιστινιακό κράτος μόνο στη δυτική όχθη δεν μπορεί να υπάρξει…
Αυτό ακριβώς υπήρξε και το μεγάλο «μυστικό» της Αραβοϊσραηλινής διένεξης: Ότι η ειρηνική της επίλυση δεν εξαρτιόταν μόνο από το Ισραήλ και τους Παλαιστινίους. Εξαρτιόταν, επίσης, κι από την Ιορδανία, το μισό της οποίας αποτελεί στην ουσία έδαφος όπου κατοικούν αμιγώς παλαιστινιακοί πληθυσμοί. Άλλωστε, ο ίδιος ο Αραφάτ προσπάθησε το Σεπτέμβριο του 1970 να αποσπάσει βίαια, με επανάσταση, το δυτικό τμήμα της Ιορδανίας από τον τότε Άραβα μονάρχη (το βασιλιά Χουσεϊν, πατέρα του σημερινού Ιορδανού μονάρχη Αμπντάλα). Η εξέγερση εκείνη πνίγηκε στο αίμα. Ήταν ο περιβόητος «Μαύρος Σεπτέμβρης». Μια σφαγή που έγινε από «Άραβες αδελφούς» (τους Ιορδανούς), όχι από Ισραηλινούς εχθρούς...
Η επίλυση του Παλαιστινιακού, η σταθεροποίηση του Ιράκ και η μετεξέλιξη του μεσαιωνικού καθεστώτος στη Αραβική Χερσόνησο, προϋποθέτουν και απαιτούν αλλαγή συνόρων στην περιοχή. Τα σύνορα που υπάρχουν σήμερα είναι τεχνητά κατασκευάσματα των πρώτης μετά-αποικιακής περιόδου. Δεν χωράνε τα αιτήματα αυτοδιάθεσης των λαών της περιοχής, ούτε αντέχουν τις φιλοδοξίες εκδημοκρατισμού και εκσυγχρονισμού των κοινωνιών της. Η συμφιλίωση Δύσης - Ισλάμ προϋποθέτει μεταξύ άλλων να σαρωθούν τα τεχνητά υπολείμματα των αποικιοκρατίας και τα διεφθαρμένα καθεστώτα που επιβλήθηκαν εκεί.
Η σημερινή Ιορδανία βρίσκεται στην καρδιά των αλλαγών που πρέπει να γίνουν. Και μπορούν να προκύψουν συναινετικά ως μια Παναραβική Κοινοπολιτεία υπό τον μονάρχη κληρονόμο του Χασεμιτικού θρόνου της Ιορδανίας: μια ένωση ομόσπονδων κρατιδίων, Αράβων Σουνιτών, Αράβων Σιιτών, Κούρδων και Παλαιστινίων, κάποια των οποίων (όπως το Κουρδικό και το Παλαιστινιακό) μπορούν να έχουν μελλοντικά δικαίωμα απόσχισης.

Ποιοι δεν θέλουν αναδιάταξη του χάρτη…

Υπάρχουν, όμως και πολλοί που προσπαθούν να αποτρέψουν μια τέτοια συνολική αναδιάταξη του χάρτη στη Μέση Ανατολή:
Οι Σαουδάραβες δεν την θέλουν, διότι προϋποθέτει σάρωμα του καθεστώτος τους. Οι Ιρανοί επίσης δεν την θέλουν, διότι προϋποθέτει το τέλος της Σιιτικής Επανάστασης στη χώρα τους. Οι Τούρκοι δεν την θέλουν, γιατί δημιουργεί προηγούμενο αυτονόμησης και των δικών τους Κουρδικών πληθυσμών, απειλώντας την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Οι σκληροπυρηνικοί Παλαιστίνιοι δεν την θέλουν, διότι επιδιώκουν την καταστροφή του Ισραήλ, όχι τη δημιουργία βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ. Οι σκληροπυρηνικοί Ισραηλινοί δεν τη θέλουν, διότι προσπαθούν να αποφύγουν τη δημιουργία βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους. Η Συρία δεν την επιθυμεί, διότι φοβάται τη δημιουργία ισχυρού Παναραβικού Βασίλειου (Χαλιφάτου) δίπλα της. Η παραδοσιακή Ευρωπαϊκή διπλωματία δεν βλέπει με καλό μάτι την κατάλυση του μετά-αποικιακού καθεστώτος που η ίδια επέβαλε. Ενώ ένα μέρος της αμερικανικής διπλωματίας δεν είναι έτοιμο – ακόμα τουλάχιστον - να εγκαταλείψει τους Σαούντ, που παραδοσιακά στήριξε...
Αντίθετα, τη λύση αυτή τη βλέπουν πλέον θετικά οι ίδιοι οι Ιορδανοί, που θα αναδειχθούν σε ηγέτες του Αραβικού κόσμου, οι μετριοπαθείς Παλαιστίνιοι, οι μετριοπαθείς Ισραηλινοί, οι μετριοπαθείς Σουνίτες του Ιράκ, οι μετριοπαθείς Άραβες Σιίτες του νοτίου Ιράκ και οι Κούρδοι. Επίσης την αποδέχονται πλέον οι πιο διορατικοί Αμερικανοί και οι πιο διορατικοί Ευρωπαίοι. Μόνο που μετά από τόσες δεκαετίες συγκρούσεων, στους λαούς της περιοχής δεν περισσεύει η μετριοπάθεια, ενώ στη διπλωματία των δυτικών δεν περισσεύει η διορατικότητα. Κι έτσι η προφανής λύση μένει «ανέφικτη» για την ώρα, ενώ η βία που όλοι απεύχονται παραμένει ενδημική και η αστάθεια που όλοι φοβούνται επιτείνεται συνεχώς...
















































































































ΟΙ «ΠΕΙΡΑΤΕΣ» ΚΑΙ Ο «ΣΤΟΛΟΣ»…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    8 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006


Όταν ακούω κρατικοδίαιτους συνδικαλιστές να μιλούν για «κοινωνική πολιτική», θυμάμαι τους…πειρατές της Καραϊβικής: Που δεν είχαν κανένα δισταγμό να κουρσεύουν καράβια, αλλά συχνά τσακώνονταν για τη «μοιρασιά» της λείας…
Σήμερα οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν άνοδο-ρεκόρ στα κέρδη τους. Τόσο μεγάλα κέρδη σε μια αρνητική οικονομική συγκυρία, αποτελούν ισχυρή ένδειξη τραπεζικού καρτέλ. Που ακυρώνει τον ελεύθερο ανταγωνισμό - αποτελεί «βρόγχο» που πνίγει την οικονομία, όχι μοχλό ανάπτυξης. Παράδειγμα: ο έλεγχος των τραπεζών πάνω στην ΕΧΑΕ, την εταιρία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Η οποία ελέγχει τις χρηματιστηριακές, οι μεγαλύτερες των οποίων, όμως, είναι θυγατρικές τραπεζών. Κι έτσι η ΕΧΑΕ είναι ταυτόχρονα «ελεγχόμενη» από τις Τράπεζες και «ελέγχουσα» τις θυγατρικές τους! Ενώ οι μη τραπεζικές χρηματιστηριακές αντιμετωπίζουν σοβαρό μειονέκτημα ανταγωνισμού…
Οι συνδικαλιστές των τραπεζοϋπαλλήλων, από την πλευράς τους, γνωρίζουν καλύτερα από κάθε άλλον, ότι οι τράπεζες απομυζούν τα πάντα. Αλλά το μόνο που ζητούν είναι να τους δοθούν περισσότερα από τα «υπερκέρδη των τραπεζών». Δεν έχουν αντίρρηση για την δεσπόζουσα θέση. Τους ενδιαφέρει μόνο να αυξήσουν το μερίδιό τους στα «λάφυρα»…
Η Πειρατεία ποτέ δεν καταργήθηκε από μόνη της, από τους τσακωμούς ανάμεσα στους πειρατές για τη μοιρασιά. Κάποια στιγμή χρειάστηκε να εμφανιστεί κι ο «στόλος». Στην περίπτωσή μας, χρειάζεται να παρέμβει το κράτος, να διαλύσει τη δεσπόζουσα θέση…
Το σπάσιμο του καρτέλ είναι απαραίτητο και για τις ίδιες τις τράπεζες: Δεν είναι δυνατό να επεκτείνουν συνεχώς του τζίρους και τα κέρδη τους, όταν οι υπόλοιπες επιχειρήσεις βαλτώνουν, όταν οι οφειλέτες δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους ή δεν μπορούν να «σηκώσουν» νέα χρέη
Αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τη σύγχρονη τραπεζική. Παντού αλλού, όταν εξετάζει η τράπεζα μια αίτηση δανείου, το πρώτο που ψάχνει είναι αν υπάρχει σοβαρή επιχειρηματική ιδέα. Στην Ελλάδα, οι τράπεζες ψάχνουν αν ο δανειολήπτης έχει…ακίνητο να του προσημειώσουν. Παντού αλλού, σπρώχνουν τον ικανό επιχειρηματία να επιτύχει. Στην Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις τον παγιδεύουν για να του πάρουν το ακίνητο…
Υπάρχει λύση: Περισσότερος ανταγωνισμός ανάμεσα στις τράπεζες. Απεμπλοκή του κράτους από τον τραπεζικό τομέα (ιδιωτικοποιήσεις) και περισσότερος ρυθμιστικός έλεγχος του κράτους πάνω στις τραπεζικές δραστηριότητες. Ο μόνος που μπορεί να σπάσει το καρτέλ είναι το δημόσιο. Αλλά για να το κάνει, πρέπει να πάψει να είναι «τραπεζίτης» το ίδιο. Για να γίνει το δημόσιο η «λύση», πρέπει να πάψει να είναι «μέρος» του προβλήματος…
(Όπως συνέβη το 17ο αιώνα με τη Βρετανία: Για να χτυπήσει ο στόλος της τους πειρατές, έπρεπε να πάψει να ασχολείται η ίδια με την Πειρατεία).
Το σπάσιμο του τραπεζικού καρτέλ απαιτεί ένα μεταρρυθμιστικό «πακέτο», που λειτουργεί αν υπάρξουν όλα τα σκέλη του. Όμως, υπάρχουν ισχυρές αντιρρήσεις για καθένα από τα σκέλη αυτά: Οι συνδικαλιστές δεν θέλουν απεμπλοκή του κράτους - δεν θέλουν ιδιωτικοποιήσεις τραπεζών. Οι τραπεζίτες δεν θέλουν διαφορετική εμπλοκή του κράτους - δεν θέλουν έλεγχο του δημοσίου πάνω στις δραστηριότητες του τραπεζικού καρτέλ. Οι σοσιαλιστές δεν θέλουν αποκρατικοποιήσεις. Οι ακραίοι φιλελεύθεροι δεν θέλουν αυξημένο ελεγκτικό ρόλο του κράτους. Κι έτσι τα πράγματα μένουν ως έχουν.
Οι σύγχρονοι σοσιαλδημοκράτες θα δέχονταν να μειωμένη συμμετοχή του κράτους στις τράπεζες, προκειμένου να αυξηθεί ο ελεγκτικός ρόλος του δημοσίου. Οι σωστοί φιλελεύθεροι θα δέχονταν ενισχυμένο ρυθμιστικό ρόλο του κράτους, προκειμένου να αποκατασταθούν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
Στην Ελλάδα όμως, δεν έχουμε σύγχρονους σοσιαλδημοκράτες ούτε σοβαρούς φιλελεύθερους ούτε σωστούς συνδικαλιστές ούτε σωστούς τραπεζίτες. Ή μάλλον έχουμε πολλούς σωστούς, που όμως δεν τολμούν να συγκρουστούν με ισχυρά συντεχνιακά συμφέροντα και με ιδεολογικά στερεότυπα δεκαετιών Κι αυτό ακυρώνει κάθε αποφασιστική παρέμβαση για να σπάσει το καρτέλ.
Μέχρι να εμφανιστεί ο «στόλος» στον ορίζοντα, οι πειρατές θα εξακολουθούν να κουρσεύουν τα καράβια και να τσακώνονται μεταξύ τους για τη μοιρασιά. Δυστυχώς…




ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΓΙΑ «ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΣ»…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006

Πριν δύο χρόνια ακριβώς, όταν τέθηκε σε δημοψήφισμα το - αλήστου μνήμης – Σχέδιο Ανάν, οι υποστηρικτές του πρόβαλαν τέσσερις «θανάσιμους κινδύνους», αν δεν υπερψηφιστεί από τους Ελληνοκύπριους:
Πρώτον, ότι θα τεθεί σε κίνδυνο η ίδια η ευρωπαϊκή ένταξη της Κύπρου. Δεύτερον, ότι θα χαθεί «η τελευταία ευκαιρία» επανένωσης της Κύπρου. Τρίτον, ότι αμέσως μετά θα υπάρξουν διεθνείς αναγνωρίσεις του ψευδοκράτους και οριστικοποίηση της διχοτόμησης. Τέταρτον, ότι θα απομονωθεί διεθνώς η Κυπριακή δημοκρατία…
Όμως, οι Ελληνοκύπριοι καταψήφισαν το Σχέδιο Ανάν πανηγυρικά. Και - ω του θαύματος - αμέσως διαψεύστηκαν οι τέσσερις «θανάσιμοι κίνδυνοι»: Η Κύπρος μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση «ως είχε». Την επομένη, όχι μόνο δεν «οριστικοποιήθηκε» η διχοτόμηση, αλλά άρχισε να καταρρέει η «πράσινη γραμμή»: Δεκάδες χιλιάδες Τουρκοκυπρίων έκαναν αίτηση κι έλαβαν Ευρωπαϊκό διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ψευδοκράτος όχι μόνο δεν αναγνωρίστηκε από καμία ξένη κυβέρνηση, άλλα άρχισαν να το απορρίπτουν και οι ίδιοι οι Τουρκοκύπριοι. Διότι, όταν ζητούν διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αυτό ισοδυναμεί με απόρριψη του ψευδοκράτους από τον ίδιο τον πληθυσμό του.
Έκτοτε, η Κύπρος ανακάλυψε ότι έχει δύο ατού στα χέρια της:
-- Πρώτον, την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου Σύνδεσης Ευρώπης – Τουρκίας, που η Άγκυρα δυσκολεύεται να εφαρμόσει, διότι ισοδυναμεί με αναγνώριση της Κύπρου από την ίδια την Τουρκία.
-- Δεύτερον, η προοπτική τουρκικής ένταξης πολώνει την Ευρώπη (όπου κυριαρχούν πλέον όσοι δεν θέλουν πλήρη ένταξη της Τουρκίας), όπως πολώνει και την ίδια την Τουρκία (όπου συγκρούεται μετωπικά το Κεμαλικό κατεστημένο με την κυβερνητική πλειοψηφία των Ισλαμιστών).
Στην απελπισία του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αμπντουλάχ Γκιούλ, προσπάθησε να επαναφέρει το Σχέδιο Ανάν. Ο βρετανός ομόλογός του Τζάκ Στρό, τον στήριξε. Η Κύπρος και η Ελλάδα απέρριψαν την πρόταση. Και πάλι οι «Κασσάνδρες» στην Αθήνα προεξοφλούσαν «απομόνωση της Λευκωσίας». Και πάλι διαψεύστηκαν. Η πρωτοβουλία Γκιούλ-Στρό έπεσε στο κενό. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν καμία διάθεση, πλέον, να διευκολύνουν την Τουρκία. Συνέβη κι αυτό το παράδοξο: Σήμερα είναι η Βρετανία που βρίσκεται απομονωμένη μέσα στην Ευρώπη. Όχι η Κύπρος…
Έτσι ο Παπαδόπουλος κέρδισε «δύο στα δύο»: Και οι κοινοτικές επιδοτήσεις στους Τουρκοκυπρίους και ο κανονισμός εξωτερικού εμπορίου των κατεχομένων ρυθμίστηκαν υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης. Πράγμα που αποτελεί περαιτέρω αποδυνάμωση του ψευδοκράτους…
Ύστερα, πραγματοποιήθηκε η συνάντηση Παπαδόπουλου – Ανάν, για πρώτη φορά από το 2004. Όχι μετά πάροδο «πολλών δεκαετιών» όπως προέβλεπαν οι «Κασσάνδρες». Μόλις δύο χρόνια μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν.
Κι αποτέλεσε μια ακόμα δικαίωση του Τάσσου Παπαδόπουλου: Ο Ανάν δέχθηκε να αρχίσουν σε «εύθετο χρόνο» τεχνικού χαρακτήρα συνομιλίες για ζητήματα επανένωσης. Χωρίς χρονοδιαγράμματα. Χωρίς επιδιαιτησία. Και με το Σχέδιο Ανάν οριστικά στο χρονοντούλαπο. Ο Παπαδόπουλος κέρδισε όχι μόνο όλους τους τελευταίους γύρους. Κέρδισε και την παρτίδα…
Και το Κυπριακό, τι θα γίνει; Θα λυθεί όταν αποφασίσουν οι Τουρκοκύπριοι να προσχωρήσουν ως ισότιμοι πολίτες της Κυπριακής δημοκρατίας, χωρίς διζωνικές Συν-ομοσπονδίες κι άλλα πολιτειακά τερατουργήματα. Και θα το αποφασίσουν, όταν αντιληφθούν ότι η Τουρκία είναι βυθισμένη στην εσωτερική καθεστωτική της κρίση και δεν μπορεί πια να τους στηρίζει. Ενώ η Ευρώπη μπορεί να τους προσφέρει εγγυήσεις ισονομίας, ασφάλειας και ευημερίας, πολύ ανώτερες από αυτές που μπορούσε να τους προσφέρει η Άγκυρα.
Όπως επαν-ενώθηκε η Γερμανία το 1989, όταν οι Σοβιετικοί δεν μπορούσαν πια να στηρίζουν το ανατολικογερμανικό καθεστώς, λόγω της εσωτερικής τους κρίσης, και οι Ανατολικογερμανοί γκρέμισαν το τείχος και προσχώρησαν στην Γερμανική Δημοκρατία.
Το Κυπριακό δεν λύθηκε. Οι κίνδυνοι δεν εξέλειπαν. Αλλά ο χρόνος κυλά, πλέον, προς όφελός μας. Για πρώτη φορά. Κι αυτό συμβαίνει, όχι εξ αιτίας της πολιτικής των κυβερνήσεων Σημίτη. Αλλά επειδή η Κύπρος απέρριψε την πολιτική Σημίτη κι αρνήθηκε τις υποδείξεις του. Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε…


















ΓΑΓΓΡΑΙΝΑ ΚΑΙ… ΠΑΡΩΝΥΧΙΔΑ!
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006


Η πρώην ανακρίτρια κα Μπουρμπούλια βρίσκεται πλέον στην Ελλάδα. Αλλά η δίκη της δεν πρόκειται να φωτίσει τη σκοτεινή υπόθεση του Χρηματιστηρίου. Και να γιατί:
* Πρώτον, διότι η ανακρίτρια δεν ενέχεται καθόλου στην ίδια την υπόθεση του Χρηματιστηρίου. Δύο χρόνια αργότερα αναμίχθηκε στη δικαστική διερεύνηση μιας ελάχιστης «παρωνυχίδας» όσων έγιναν τότε. Αν αποδειχθεί η ένοχη της, αυτό σημαίνει ό,τι κάποιοι ίσως τη γλίτωσαν εξ αιτίας της. Τις ευθύνες ελάχιστων «κομπάρσων» χειρίστηκε η κα. Μπουρμπούλια. Τους πραγματικούς ενόχους ουδείς τους κατονόμασε κι ουδείς του παρέπεμψε…
* Μεγάλη ευθύνη, είχε η ίδια η κυβέρνηση Σημίτη, που παραπλάνησε το σύνολο της αγοράς: Στον Προϋπολογισμό του έτους 2000, που κατατέθηκε τον Οκτώβριο του 1999 και ψηφίστηκε δύο μήνες αργότερα, όταν «γύριζε» η αγορά, η κυβέρνηση υπολόγιζε, εκ των προτέρων, έσοδα από το Χρηματιστήριο για την επόμενη χρονιά, γύρω στα 400 δισεκατομμύρια δραχμές. Δηλαδή προεξοφλούσε τότε, για την επόμενη χρονιά, μέσο χρηματιστηριακό τζίρο 200-250 δισεκατομμυρίων δραχμών κάθε μέρα…
Σε τι επίπεδα Γενικού Δείκτη αντιστοιχεί αυτός ο ημερήσιος τζίρος; Γύρω στις 6000 μονάδες! Άρα, η ίδια η τότε κυβέρνηση προϋπολόγιζε μέσα επίπεδα του Γενικού Δείκτη γύρω στις 6000 μονάδες για το έτος 2000. Κι έτσι έστελνε το λάθος «μήνυμα», ότι η αγορά θα ανέβει κι άλλο.
* Επίσης, όταν ο Δείκτης βρισκόταν στις 5200 μονάδες, (αρχές Οκτωβρίου 1999) η κυβέρνηση τριπλασίαζε το όριο δανειοδότησης για αγορά μετοχών. Με κυβερνητική ενθάρρυνση, το κοινό έβαζε ενέχυρο τις ίδιες τις μετοχές που αγόραζε σε υψηλές τιμές. Και οι τράπεζες, πρόθυμα τότε, δανειοδοτούσαν τον κόσμο. Κυβέρνηση και τράπεζες «έβαζαν» τον κόσμο στο Χρηματιστήριο, «στα υψηλά». Κι έτσι έδιναν ένα ακόμα λάθος «μήνυμα», ότι το χρηματιστήριο θα πάει ακόμα υψηλότερα.
* Ακόμα, οι μεγάλες τράπεζες ενέκριναν εξωφρενικά «επιχειρηματικά σχέδια», με βάση τα οποία οι εισηγμένοι επιχειρηματίες μάζευαν τα χρήματα των αποταμιευτών. Ακόμα, οι τράπεζες, ως «ανάδοχοι» τότε, συχνά ενέκριναν τιμές εισαγωγής νέων εταιριών, επίσης εξωφρενικές. Γι’ αυτό, όμως, δεν λογοδότησε κανείς…
* Επί πλέον, ορισμένες από τις πιο καραμπινάτες «φούσκες» της εποχής εκείνης ήταν θυγατρικές μεγάλων τραπεζών. Μιλάμε για αυξήσεις τιμών 50 και 60 φορές, μέσα σε ένα χρόνο! Αυτές, περιέργως, δεν εξετάστηκαν ποτέ. Γιατί; Μήπως γιατί ήταν θυγατρικές τραπεζών;
* Τέλος, μόλις προκηρύχθηκαν οι πρόωρες εκλογές του 2000, έγινε κι ένα όργιο κερδοσκοπίας με μετοχές εισηγμένων ΔΕΚΟ. «Λαμπρόχαρτα» τα έλεγε τότε η αγορά. Αλήθεια, θυμάται κανείς γιατί ονομάστηκαν έτσι;
Στο όργιο της ανοδικής κερδοσκοπίας πρωτοστάτησαν οι Τράπεζες, οι χρηματιστές (μεγάλοι, μικροί και ΕΛΔΕ) και εισηγμένοι επιχειρηματίες. Μερικές φορές και τότε κυβερνητικά στελέχη. Στο όργιο της υποτιμητικής κερδοσκοπίας, που ακολούθησε μετά το 2000, πρωτοστάτησαν οι τράπεζες μόνο. Πάντα με την ανοχή των αρχών – κυβερνητικών και χρηματιστηριακών – που είτε επέδειξαν κραυγαλέα ανικανότητα είτε συνέδραμαν το κερδοσκοπικό παιγνίδι, ιδιαίτερα των τραπεζών. Γι’ αυτά, όμως, δεν μιλάει κανείς…
Από όλους αυτούς, παραπέμφθηκαν στη δικαιοσύνη μόνο μερικοί, ήσσονος σημασίας επιχειρηματίες, που έκαναν τότε ό,τι έκαναν όλοι οι άλλοι. Όμως, δεν κλήθηκαν να λογοδοτήσουν οι τραπεζίτες ούτε οι πολιτικοί…
Πολλές φορές κυνηγάμε ένα μικρό ένοχο, γιατί απ’ αυτόν μπορεί να ξεδιπλωθεί το «κουβάρι» και να πιάσουμε τους μεγάλους. Άλλες φορές, όμως, κυνηγάμε ένα μικρό ένοχο για να τη γλιτώσουν οι αληθινοί υπεύθυνοι. Τέτοιοι «αποδιοπομπαίοι τράγοι» παραπέμφθηκαν το 2002.
Μπορεί να μην είναι εύκολο πια, να εντοπιστούν ποινικά αδικήματα στην υπόθεση του Χρηματιστηρίου. Η ποινική διερεύνηση ίσως ήταν αδύναμη εξ αρχής, γιατί το Χρηματιστήριο δεν είχε τότε αποτελεσματική θεσμική θωράκιση. Αλλά ολέθρια σφάλματα έγιναν. Και ασυγχώρητες παραλείψεις υπήρξαν. Και πολιτικές ευθύνες υπάρχουν τεράστιες. Και οι τράπεζες επιδόθηκαν τότε σε όργιο αθέμιτων πρακτικών. Όλα αυτά συγκαλύπτονται, όταν επικεντρώνουμε όλη την προσοχή μας στην «ατυχήσασα» ανακρίτρια.
Η υπόθεση του Χρηματιστηρίου υπήρξε αληθινή γάγγραινα! Κι εμείς προσπαθούμε να κόψουμε την …«παρωνυχίδα» της κας Μπουρμπούλια.
Αυτό δεν είναι σκάνδαλο. Είναι κατάντημα.





ΝΤΕ ΒΙΛΠΕΝ ΚΑΙ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006


Πολλοί βιάστηκαν να χαιρετήσουν την εξέγερση των φοιτητών στην Γαλλία. Άλλοι ευχήθηκαν να...έλθει και στην Ελλάδα! Όμως, αυτό που αναδεικνύεται δεν είναι η "επαναστατικότητα της νεολαίας", αλλά η χρεοκοπία του λεγόμενου "κοινωνικού μοντέλου" της Ευρώπης. Ενώ η πρόταση Ντε Βιλπέν, που ξεσήκωσε τέτοια κατακραυγή στη Γαλλία, είναι παραπλήσια με αντίστοιχη πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου, πριν δύο χρόνια...
Και οι δύο έχουν λογική - κι όπως θα δούμε, παραπλήσια λογική. Το γεγονός ότι οι ίδιοι άνθρωποι που αποκηρύσσουν την πρώτη υποστηρίζουν τη δεύτερη, δεν έχει λογική. Αποτελεί μέτρο της ελληνικής υποκρισίας. Ίσως και της ακρισίας...
* Και οι δύο στηρίζονται στη σιωπηλή παραδοχή, ότι υπάρχουν ισχυρά αντικίνητρα στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Για την πρόταση Ντε Βιλπέν, τα αντικίνητρα αυτά είναι η ακαμψία, η ανελαστικότητα της αγοράς εργασίας. Μεταξύ άλλων, ο περιορισμός των απολύσεων...
Η διαπίστωση αυτή είναι σωστή. Η ελεύθερη αγορά έχει ανάγκη ελαστικότητας και προσαρμοστικότητας.. Όποιος κάνει μια νέα επένδυση αναλαμβάνει κάποιο ρίσκο. Αν "δεν του βγει" το νέο προϊόν που παράγει, η καινοτομία που υιοθέτησε, η νέα αγορά όπου επιχειρεί να διεισδύσει, θα είναι υποχρεωμένος αύριο να εγκαταλείψει την νέα οικονομική δραστηριότητα. Όποιος δεν μπορεί να απολύσει αύριο, δύσκολα επενδύει σήμερα. Και δύσκολα προσλαμβάνει. Η απαγόρευση των απολύσεων είναι, ουσιαστικά, απαγόρευση προσλήψεων.
Κανείς εργοδότης δεν προσλαμβάνει κάποιον σήμερα, για να τον απολύσει αύριο. Αλλά αν του απαγορεύονται από σήμερα οι μελλοντικές απολύσεις, τότε το ρίσκο που αναλαμβάνει γίνεται τεράστιο. Όσο μεγαλώνει το επενδυτικό ρίσκο, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η επένδυση. Πράγματι, η απαγόρευση απολύσεων οδηγεί στη σταδιακή διόγκωση της ανεργίας.
Ο Ντε Βιλπέν, δεν είναι "νεοφιλελεύθερος". Αντίθετα, είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του "ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου". Αποφάσισε, ωστόσο, να αποδεχθεί ένα μικρό βαθμό ελαστικότητας για τους νεο-προσλαμβανόμενους, ώστε να είναι πιο εύκολη η ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας.
* Αντίστοιχης λογικής είναι και η πρότασης που διατύπωσε, προ διετίας, ο κ. Γιώργος Παπανδρέου, για ανασφάλιστη εργασία των νέων. Κι εκείνος διαπίστωσε ότι οι υψηλές εργοδοτικές εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία, εμποδίζουν τους εργοδότες να κάνουν προσλήψεις. Και πρότεινε να προσλαμβάνονται οι νέοι επί δύο έτη, ουσιαστικά ανασφάλιστοι. Έτσι θα στοιχίζουν πολύ λιγότερο οι νέες θέσεις εργασίας. Άρα θα αυξάνονται ταχύτερα...
Και οι δύο προτάσεις έχουν λογική. Μόνο που έχουν και κάποιες παρενέργειες: Αμφότερες μπορούν να οδηγήσουν σε υποκατάσταση παλαιών εργαζομένων με νέους. Αν οι νέοι προσλαμβάνονται χωρίς περιορισμούς στις απολύσεις, αυτό μπορεί να οδηγήσει στους επιχειρηματίες να ξεφορτωθούν σταδιακά τους παλαιούς και έμπειρους εργαζομένους (τους οποίους, όμως, δεν μπορούν εύκολα να τους διώξουν), αντικαθιστώντας τους με νέους και άπειρους, που όμως είναι πιο "αναλώσιμοι". Έτσι δεν θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας μακροχρόνια. Απλά, θέσεις χαμηλής ειδίκευσης θα υποκαταστήσουν θέσεις υψηλής ειδίκευσης. Πράγμα το οποίο θα επηρεάσει δυσμενώς τη συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας. Αυτή είναι η πραγματική παρενέργεια της πρότασης Ντε Βιλπέν...
Και η πρόταση Παπανδρέου μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή υποκατάσταση παλαιότερων και έμπειρων εργαζομένων (για τους οποίους ο εργοδότης πληρώνει υψηλές ασφαλιστικές εισφορές), με νέους που τους αντικαθιστά κάθε δύο χρόνια και για τους οποίους δεν πληρώνει καθόλου ασφαλιστικές εισφορές. Εδώ όμως, έχουμε και μια επί πλέον παρενέργεια: Γιατί τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων θα μειωθούν βαθμιαία, επισπεύδοντας τη χρεοκοπία τους...
Αμφότερες οι προτάσεις έχουν κάποια λογική. Αλλά έχουν και σοβαρές παρενέργειες. Μάλιστα, η πρόταση Παπανδρέου έχει περισσότερες και σοβαρότερες παρενέργειες από τον πρόταση Ντε Βιλπέν: επισπεύδει τη χρεοκοπία των ασφαλιστικών ταμείων, που είναι ιδιαίτερα "ευπαθή" στην Ελλάδα.
Την πρόταση Ντε Βιλπέν την απόρριψε η Κεντροαριστερά στη Γαλλία, ενώ την πρόταση Παπανδρέου τη στήριξε η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα!
Ο απόλυτος παραλογισμός; Η απόλυτη υποκρισία; Διαλέγετε ό,τι θέλετε...












ΑΠΟ ΤΟ EVERYTHING ΣΤΟ NOTHING
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006

Ακόμα και τα πιο ασήμαντα, συχνά κρύβουν σοβαρές πτυχές…
Τα τελευταία χρόνια στη Eurovision βραβεύονται, κατά κανόνα, τραγούδια «έθνικ». Δηλαδή τραγούδια με δικό τους εθνικό χρώμα, με γεύση της δικής τους μουσικής παράδοσης, σε παραλλαγή που θα τα καταστήσει «εύπεπτα» πέραν των συνόρων τους. Και με στίχο – κατά προτίμηση αγγλικό – που θα τα καταστήσει προσιτά στο ευρύτερο νεανικό κοινό της Ευρώπης.
Δεν είναι όλα τα «έθνικ» τραγούδια επιτυχημένα. Και δεν βραβεύονται όλα τα επιτυχημένα «έθνικ». Αλλά σχεδόν όλα τα τραγούδια που βραβεύονται, πλέον, είναι «έθνικ». Και τα περισσότερα απ’ όσα διακρίνονται είναι επίσης «έθνικ». Κι αυτό κάτι σημαίνει: Ότι η Eurovision εξελίχθηκε σε πεδίο προβολής της μουσικής-πολιτιστικής ιδιαιτερότητας κάθε λαού με τρόπο προσιτό στους υπόλοιπους.
Τέτοια ήταν η συνταγή επιτυχίας του Τουρκικού τραγουδιού (της Σερντά) το 2003, του Ουκρανικού τραγουδιού (της Ρουσλάνα) το 2004, του Ελληνικού τραγουδιού (της Έλενας Παπαρίζου) το 2005. Όμοια ήταν η συνταγή που οδήγησε σε πολύ υψηλή θέση κι άλλα τραγούδια τις τελευταίες χρονιές, όπως την υπέροχη μπαλάντα της Σερβίας το 2004, και του Βελγίου (σε γλώσσα αρχαία Κέλτικη, παρακαλώ) την ίδια χρονιά.
Αυτή τη συνταγή ούτε που την πήραν χαμπάρι όσοι προετοίμασαν την ελληνική συμμετοχή φέτος, που είμαστε και διοργανώτρια χώρα. Επέλεξαν μια απολύτως κοινότυπη μπαλάντα. Σε μοτίβο χιλιο-ακουσμένο. Που δεν έχει τίποτε το ελληνικό. Το πρόβλημα δεν είναι ότι έχει στίχο στα αγγλικά. Ας είχε κάποιο ελληνικό «χρώμα» στον ήχο του κι ας ήταν αγγλικό στο στίχο του! Το πρόβλημα είναι ότι πρόκειται για μοτίβο κοινότυπο, ισοπεδωμένο, ανύπαρκτο. Ονομάζεται Everything (Τα Πάντα) . Αλλά είναι Nothing (Τίποτα)…
Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα που ενδιαφέρει όλους μας - ακόμα κι όσους αφήνει παγερά αδιάφορους ο «θεσμός» της Eurovision - είναι αυτή η νοοτροπία ισοπέδωσης που έχει επιλέξει ένα τμήμα της ελληνικής ελίτ. Που φαντάζεται ότι θα διακριθούμε διεθνώς με το να απαλλαγούμε ή να αποκρύψουμε την ιδιαίτερη ταυτότητά μας, και να βουτήξουμε μέσα στον παγκόσμιο «χυλό». Ε λοιπόν, πέφτουν τραγικά έξω: Μέσα στο παγκόσμιο χυλό θα πνιγούμε! Θα διακριθούμε μόνο αν μάθουμε να προβάλουμε την ιδιαιτερότητά μας διεθνώς με σύγχρονους ανταγωνιστικούς τρόπους. Αυτό που έκανε πέρσι η Έλενα Παπαρίζου. Αυτό που ΔΕΝ έκανε φέτος η Άννα Βίσση…
Μόλις πριν λίγες μέρες ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, σε παρέμβασή του στην Εαρινή Σύνοδο Κορυφής της Ευρώπης, μιλώντας για τα ζητήματα του «οικονομικού πατριωτισμού», υπεραμύνθηκε των αποφάσεων της κυβέρνησης του καταλήγοντας ως εξής (Agence Europe, 29/3/2006):
«Όσοι επιθυμούν την εξαφάνιση των εθνικών κρατών κάνουν πολύ μεγάλο λάθος. Η (Ενωμένη) Ευρώπη πρέπει να λάβει υπ’ όψιν της ότι το εθνικό κράτος υπάρχει και θα υπάρχει…τα κράτη δεν είναι προσωρινές εφευρέσεις της Ιστορίας. …Απορρίπτω αυτή τη (δογματική) ιδεολογική προσέγγιση…»
Αυτό που απορρίπτει ο κ. Ζαν Κλώντ Γιούγκερ θυμίζει έντονα αυτό που υποστηρίζει ο Κώστας Σημίτης στο βιβλίο του: όπου καμαρώνει που η Ελλάδα…έπαψε να είναι (μονο)εθνικό κράτος! Όχι μόνο ο κ. Σημίτης, αλλά και μια ολόκληρη ψευτο-ελίτ αναδείχθηκε επί των ημερών του και φαντάζεται τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας, ως απόρριψη της εθνικής ταυτότητας, ως άνευ όρων κι άνευ αντιστάσεων προσχώρηση στο «χυλό» της παγκοσμιοποίησης. Κι αυτή η ελίτ εξακολουθεί κι επιβάλει τις επιλογές της, παρά το γεγονός ότι ο κ. Σημίτης και οι «εκσυγχρονιστές» του έχουν πάψει να κυβερνούν.
Την πολύ-πολιτισμικότητα τη θέλουν μέσα στην Ελλάδα, όχι στην Ευρώπη. Θέλουν να διασώσουμε όλες τις «μειονοτικές κουλτούρες» μέσα στην Ελλάδα, αλλά προωθούν αφανισμό της Ελληνικής ταυτότητας στην Ευρώπη! Και δεν υποπτεύονται καν την αντίφαση στην οποία έχουν περιπέσει
. Το χειρότερο όμως, δεν είναι ότι πιστεύουν αυτά τα πιστεύουν. Το χειρότερο είναι ότι παντού αλλού αποδοκιμάζονται πλέον, αλλά στην Ελλάδα κυριαρχούν. Τραγουδάνε το Everything, αλλά προβάλλουν το Nothing. Αυτό ακριβώς θα εισπράξουν…





ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΕΣ «ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ»…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006
Κάποιες κρίσιμες παρατηρήσεις, για τις μετρήσεις τηλεθέασης και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης:
Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις όπου μια μέτρηση βγάζει «στρεβλή εικόνα»: Πρώτον, όταν η δειγματοληψία είναι ΜΗ αντιπροσωπευτική. Δεύτερον, όταν η δειγματοληψία είναι ΜΗ τυχαία. Κα τρίτον, αν γίνουν λάθη στην ίδια τη μέτρηση.
Μια εταιρία που τηρεί διεθνείς προδιαγραφές κι έχει διεθνή πιστοποίηση είναι δύσκολο να κάνει σφάλματα στη μέτρηση ή να υιοθετήσει δείγμα μη αντιπροσωπευτικό. Συνήθως, περιθώρια σκόπιμης στρέβλωσης υπάρχουν στην τυχαιότητα του δείγματος, στην επιλογή των ανθρώπων που θα «μετρηθούν»…
Ακόμα και το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα μπορεί να δώσει τα πιο στρεβλά αποτελέσματα, αν έχουμε προ-επιλέξει τα φυσικά πρόσωπα που θα το αποτελέσουν, γνωρίζοντας εκ των προτέρων τις προτιμήσεις τους. Κι αυτό ισχύει όχι μόνο για τις μετρήσεις της AGB, αλλά για κάθε στατιστική μέτρηση…
Αν υποθέσουμε ότι ένα, όντως αντιπροσωπευτικό, δείγμα αποτελείται από τόσους άνδρες, τόσες γυναίκες, τόσους νέους, τόσους μεσήλικες, τόσους γεροντότερους, τόσους κάτοικους Αθηνών και τόσους της περιφέρειας κλπ…
Αν δώσετε σε ένα δημοσκόπο αυτή τη σύνθεση δείγματος και δεν τον ελέγξετε πώς το «γεμίζει», μπορεί να σας βγάλει ό,τι αποτέλεσμα θέλει! Μπορεί να βρει εκ των προτέρων ανθρώπους, που πληρούν όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά, των οποίων τις προτιμήσεις γνωρίζει. Και οι απαντήσεις τους θα βγάζουν «αβίαστα» τα πιο εξωφρενικά αποτελέσματα. Γιατί η δειγματοληψία υπήρξε μεν «αντιπροσωπευτική», αλλά δεν ήταν «τυχαία»…
Δεν χρειάζεται η προεπιλογή να αφορά ολόκληρο το δείγμα. Αρκεί ένα μικρό ποσοστό του να είναι «στημένο», για να υπάρξει μεγάλη στρέβλωση στα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, σε μια πανελλαδική δημοσκόπηση πρόθεσης ψήφου, σε συνολικό δείγμα 1000 ατόμων, αν προ-επιλέξουμε 60-80 άτομα (και τα υπόλοιπα τα διαλέξουμε τυχαία), μπορούμε να αντιστρέψουμε πλήρως την σειρά των δύο μεγάλων κομμάτων, να εμφανίζουμε ένα μικρό κόμμα εκτός Βουλής (ενώ μπαίνει), να εμφανίσουμε ένα άλλο μικρό κόμμα ότι μπαίνει στη Βουλή (ενώ δεν μπαίνει), με δύο λόγια να παρουσιάσουμε μια εικόνα πλήρως αντεστραμμένη. Κι όλα αυτά, προ-επιλέγοντας μόνο το 6%-8% του δείγματος…
Με τις μετρήσεις τηλεθέασης υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα περιθώρια χειραγώγησης. Διότι οι προεκλογικές μετρήσεις κρίνονται, τελικώς, με κάποιο «κριτήριο αλήθειας»: τα αποτελέσματα των εκλογών. Ενώ οι τηλεοπτικές μετρήσεις δεν έχουν αντίστοιχο «κριτήριο αλήθειας». Ποτέ δεν θα μάθουμε ακριβώς πόσοι βλέπουν ποια προγράμματα. Με κατάλληλη προεπιλογή ατόμων μπορούμε, με τον πιο «αντικειμενικό τρόπο», να βγάζουμε όποια νούμερα τηλεθέασης θέλουμε.
Συμπέρασμα: Είναι βέβαιο ότι τα τελευταία χρόνια βλέπουμε «σκουπίδια». Ευθύνη γι’ αυτό δεν έχουν μόνο οι μετρήσεις της AGB, αλλά και οι έλεγχοι των μετρήσεων, που δεν υπήρξαν εκ μέρους του κράτους ή αν υπήρξαν δεν λειτούργησαν: Αν υπήρχε «ασυμβίβαστο» στη μετοχική σύνθεση της AGB, γιατί δεν ελέγχθηκε νωρίτερα; Κι αν δόθηκαν άδειες για εξαγορά πακέτων της AGB από επιχειρήσεις που είχαν «ασυμβίβαστο», ποιος και πώς έδωσε τέτοιες άδειες;
Πώς και γιατί έμεινε τελείως «ξέφραγο αμπέλι», ο έλεγχος των μετρήσεων που καθορίζουν το πολιτικό και πολιτιστικό κλίμα της κοινωνίας, το τι βλέπουν και τι δεν βλέπουν οι Έλληνες, το ποιοι και πώς τον ενημερώνουν, ποιοι και τι του αποκρύβουν, ποιοι και πώς χειραγωγούν το πολιτικό κλίμα και την κατανομή των 800 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως;
Για τα ερωτήματα αυτά – που είναι και η ουσία της υπόθεσης – μη ψάχνουμε τις ευθύνες μέσα στην ABG. Οι ευθύνες ανήκουν στη κράτος και την διακυβέρνηση της χώρας. Που πριν το 2004 κάλυπτε το καθεστώς των μετρήσεων. Και σήμερα το άφησε ακάλυπτο - ευτυχώς. Με αποτέλεσμα να επέμβει η δικαιοσύνη, να τινάξει το καπάκι. Και να αρχίσει να μυρίζει άσχημα…
Δεν είναι απλά ότι το θεσμικό καθεστώς των μετρήσεων ήταν ανεπαρκές. Είναι κυρίως ότι οι μετρήσεις είχαν γίνει «καθεστωτικό εργαλείο»...


Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΝΕΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ                                                            ΚΑΙ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006
Για πρώτη φορά μετά από χρόνια άνοιξε στην Ελλάδα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Με αντικείμενο το οικονομικό μοντέλο που πρέπει να υιοθετήσουμε, γιατί προφανώς, αυτό που έχουμε ήδη χρεοκόπησε. Για να είμαστε δίκαιοι, τη συζήτησε την άνοιξε η Αξιωματική Αντιπολίτευση. Αλλά ο – θεαματικότατος - τρόπος με τον οποίο την έκλεισε κι αναδιπλώθηκε στη συνέχεια, δείχνει πόσο ανέτοιμο είναι για οποιαδήποτε δημιουργική πρόταση. Ακόμα και στη δημόσια συζήτηση που το ίδιο ξεκίνησε…
Το κύριο πρόβλημά μας σήμερα δεν είναι να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο διαφορετικά μοντέλα (το Σουηδικό ή το Ιρλανδικό). Το πρωταρχικό μας πρόβλημά είναι να διαλέξουμε ανάμεσα στη στασιμότητα ή την μεταρρύθμιση...
Πολλοί πανηγυρίζουν που απορρίφθηκε ο νόμος Ντε Βιλπέν στη Γαλλία. Δηλαδή, απέτυχε μια λάθος μεταρρύθμιση σε μια χώρα που χρειάζεται επειγόντως τη μεταρρύθμιση. Και η Γαλλία επέστρεψε (προσωρινά, τουλάχιστον) στην στασιμότητα και την απραξία. Πράγμα καθόλου χρήσιμο για την ίδια τη Γαλλία. Αλλά πολύ ευχάριστο, όπως φαίνεται, για τους εκπροσώπους του κρατικίστικου συντηρητισμού στην Ελλάδα, που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτε στη Γαλλία, μήπως συμπαρασυρθεί και η Ελλάδα, όπου οι στρεβλώσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες και η ανάγκη μεταρρυθμίσεων ακόμα πιο επείγουσα.
Με το νόμο «περί πρώτης Απασχόλησης» ο κ. Ντε Βιλπέν ομολόγησε ότι οι «απαγορεύσεις απολύσεων» (για την ακρίβεια οι ακαμψίες στην αγορά εργασίας) αποτελούν στην ουσία «απαγόρευση» προσλήψεων, συνιστούν σοβαρή στρέβλωση που αποθαρρύνει νέες παραγωγικές επενδύσεις και εμποδίζει τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. Αν ισχύει αυτό (που ισχύει σε μεγάλο βαθμό), τότε λύση δεν είναι να δημιουργηθεί ευελιξία στις προσλήψεις μόνο των νέων, αλλά στις προσλήψεις όλων. Γιατί αλλιώς θα προσλαμβάνονται (ευκαιριακά) νέοι, που θα υποκαθιστούν (μόνιμα) εργαζόμενους μεγαλύτερων ηλικιών.
Συμπτωματικά, το ίδιο ακριβώς ισχύει με την αντίστοιχη πρόταση που είχε κάνει το 2004 ο κ. Γιώργος Παπανδρέου στο Λαύριο: Αν όντως οι υψηλές εργοδοτικές εισφορές είναι αντικίνητρο για προσλήψεις (πράγμα που, δυστυχώς, ισχύει), η λύση στο πρόβλημα δεν είναι η ανασφάλιστη εργασία των νέων, αλλά η μείωση των εργοδοτικών εισφορών για όλους τους εργαζόμενους. Αλλιώς, θα απολύονται σταδιακά εργαζόμενοι μεγαλύτερων ηλικιών, για να προσληφθούν προσωρινά νέοι ανειδίκευτοι, που κοστίζουν πολύ φθηνότερα στο εργοδότη.
Όταν λοιπόν, τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ελλάδα έχει συνειδητοποιηθεί η αιτία της παθογένειας, η λύση είναι να αντιμετωπιστεί, όχι να ανακυκλωθεί υπέρ κάποιων (νεότερων) και σε βάρος όλων των άλλων.
Όταν η συζήτηση έφτασε στο σημείο να ομολογείται το πρόβλημα, αλλά να μην αντιμετωπίζεται συνολικά, μετακινήθηκε προς την «επιλογή μοντέλου». Αντί να συζητάμε τη δική μας λύση στο δικό μας πρόβλημα, αρχίσαμε να ασχολούμαστε με το…ποιο οικονομικό μοντέλο πρέπει να μιμηθούμε. Κι όταν άρχισαν να συνειδητοποιούν τι ακριβώς συμβαίνει με το «Σκανδιναβικό μοντέλο» που πρότειναν, τότε…απομάκρυναν τον κ. Φλωρίδη και τέλειωσε κάθε συζήτηση για τα μοντέλα. Οπότε το μόνο που τους έμεινε είναι να πανηγυρίζουν για την αποτυχία της άτολμης μεταρρύθμισης ΝτεΒιλπέν. (Δεν κατάλαβαν καν ότι η αποτυχία Ντε Βιλπέν στην ουσία ανοίγει το δρόμο του Νικολά Σαρκοζύ για την Γαλλική Προεδρία. Και ο Σαρκοζύ υποστηρίζει πολύ πιο σαρωτικές μεταρρυθμίσεις)…
Αυτή η συντηρητική αναδίπλωση συνοδεύθηκε, ασφαλώς, με αρκετές ρητορικές κορώνες για το «θρίαμβο του λαϊκού κινήματος» (στη Γαλλία!). Ξεχνώντας, προφανώς, ότι οι κοινωνικές εκρήξεις έχουν πάντα τις αιτίες τους, αλλά δεν έχουν πάντα δίκιο. Κάποτε το εργατικό κίνημα έσπαγε τις μηχανές. Αλλά έβλαπτε τον εαυτό του. Το ίδιο αυτοκαταστροφική σήμερα είναι η λυσσώδης αντίσταση σε κάθε μεταρρύθμιση…



ΚΕΝΤΡΟΔΕΞΙΑ Ή ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ;

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006

Τι δείχνουν οι εξελίξεις στην Ευρώπη; Δείχνουν μήπως, ότι έχει δημιουργηθεί τάση ανόδου της Κεντροαριστεράς; Αυτό ισχυρίζονται κάποιοι επικαλούμενοι, την οριακή νίκη του Ρομάνο Πρόντι στην Ιταλία (Απρίλιος 2006) και τη νίκη του Θαπατέρο στην Ισπανία (Μάρτιος 2004), την επανεκλογή του Τόνυ Μπλαίρ στη Βρετανία (Μάϊος του 2005) και την διπλή εξέγερση στη Γαλλία, τον Σεπτέμβριο του 2005 και τον Μάρτιο του 2006, που αποδυνάμωσαν πλήρως την Κεντροδεξιά κυβέρνηση Σιράκ-Ντε Βιλπέν.
Όμως η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική:
* Πρώτον, διότι δεν έχουμε μόνο επιτυχίες Κεντροαριστερών κομμάτων, έχουμε κι εκλογικές επιτυχίες Κεντροδεξιών κομμάτων στο ίδιο διάστημα: Με σημαντικότερες, την νίκη της Χριστιανοδημοκράτισσας Άγκελα Μέρκελ στη Γερμανία (Σεπτέμβριος 2005), τη νίκη της Κεντροδεξιάς στην Ελλάδα (Μάρτιος 2004), τη νίκη της Κεντροδεξιάς στην Πολωνία και τη νίκη του Κεντροδεξιού υποψήφιου στις Προεδρικές εκλογές της Πορτογαλίας.
Ύστερα, η νίκη του Τόνυ Μπλαίρ που ακριβώς πιστώνεται; Είναι Κεντροαριστερό Κόμμα, αλλά με πολιτική Κεντροδεξιά στα περισσότερα ζητήματα οικονομικής πολιτικής και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, με ατλαντική πολιτική στα διεθνή ζητήματα και με απόψεις που απομακρύνονται ολοταχώς από τις ευρωπαϊκές θέσεις. Μετά την ανάδειξη του νέου Νταίηβιντ Κάμερον, το Κόμμα των Βρετανών Συντηρητικών ανέρχεται συνεχώς, και φαίνεται ήδη να κερδίζει σε επόμενη εκλογική αναμέτρηση τους Εργατικούς, τόσο υπό τον απερχόμενο Τόνυ Μπλαιρ όσο και υπό τον επίδοξου αντικαταστάτη του, Γκόρντον Μπράουν. Η πρόσφατη νίκη του Τόνυ Μπλαίρ, σίγουρα δεν πιστώνεται υπέρ των ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς. Η επικείμενη άνοδος του Κάμερον και των Συντηρητικών σίγουρα χρεώνεται σε βάρος της Κεντροαριστεράς…
Από την άλλη πλευρά ο Θαπατέρο στην Ισπανία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα: Η απόφασή του να εκχωρήσει ουσιαστική αυτονομία στην Καταλονία, έχει δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στη χώρα. Η δημοτικότητα των Σοσιαλιστών στην ίδια την Καταλονία έχει ανέβει κατακόρυφα, όπως και στη χώρα των Βάσκων, αλλά σε όλη την υπόλοιπη Ισπανία οι Σοσιαλιστές έχουν υποστεί καθίζηση. Κι αυτό δημιουργεί προοπτικές εθνικής διάσπασης του Σοσιαλιστικού κόμματος της Ισπανίας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά απειλείται με διάσπαση

* Δεύτερον, το πρόβλημα τη διάσπασης αποτελεί τη μείζονα απειλή της Ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς σήμερα – είτε κερδίζει εκλογές είτε τις χάνει. Και μάλιστα πολυδιάσπασης, για περισσότερους από ένα λόγους:
-- Στην Ισπανία οι Σοσιαλιστές διασπώνται σε εθνικές συνιστώσες.
-- Στη Γερμανία διασπάστηκαν ήδη μία φορά πριν τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου, για το αν θα υποστηρίξουν ή όχι την «ατζέντα 2010» του Γκέρχανρντ Σρέντερ. Μετά την εκλογική τους ήττα είναι ήδη βαθιά διχασμένοι, ανάμεσα στους υποστηρικτές του «Μεγάλου Συνασπισμού» με τη Μέρκελ και τους αντιπάλους της κυβερνητικής σύμπραξης με την Κεντροδεξιά. Όσο συνεχίζεται η «συγκυβέρνηση», τόσο ενισχύεται το ηγετικό κύρος της Μέρκελ και τραυματίζεται η ενότητα των Σοσιαλδημοκρατών της Γερμανίας, που αντιμετωπίζουν πλέον το φάσμα νέας, σοβαρότερης εκλογικής ήττας (αν γίνουν πρόωρες εκλογές) ή νέας βαθύτερης διάσπασης (αν οι εκλογές γίνουν στο τέλος της τετραετίας).
-- Στην Ιταλία, η νίκη του Συνασπισμού Πρόντι, εμφανίζει συμπτώματα διάλυσης πριν ακόμα σχηματίσει κυβέρνηση. Και πολλοί πιθανολογούν νέα εκλογική αναμέτρηση σύντομα.
-- Στη Βρετανία, τέλος, αν το Εργατικό κόμμα χάσει την εξουσία, είναι πιθανό να διαλυθεί, με τη δεξιά του πτέρυγα να συγχωνεύεται με τους Φιλελεύθερους και την αριστερά του να περιθωριοποιείται.
Στη Γαλλία, τα πράγματα παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Εδώ είχαμε μέσα σε οκτώ μήνες δύο κοινωνικές εξεγέρσεις, που αποδυνάμωσαν την Κεντροδεξιά κυβέρνηση. Κι όμως, στη Γαλλία η Κεντροαριστερά παραμένει περισσότερο διασπασμένη από ποτέ. Είχε διασπαστεί ήδη από πέρσι τον Ιούνιο, για την υπόθεση του Ευρωσυντάγματος. Το Σοσιαλιστικό κόμμα επισήμως υποστήριξε το Ευρωσύνταγμα. Ο πρώην Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Λοράν Φαμπιούς τέθηκε επί κεφαλής της εκστρατείας για την καταψήφισή του κι όπως έδειξαν οι μετρήσεις, συμπαρέσυρε το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων του κόμματός του. Το οποίο, όμως, στη συνέχεια τον…διέγραψε! Σήμερα, η «διασπαστική» υποψηφιότητα Φαμπιούς για τη Γαλλική Προεδρία πάει πολύ καλύτερα απ’ ό,τι η υποψηφιότητα του ηγέτη των Σοσιαλιστών Ολάν. Αν και αμφότερες υπολείπονται την υποψηφιότητας του σημερινού υπουργού Εσωτερικών της Κεντροδεξιάς, Νικολά Σαρκοζύ.

Η χρεοκοπία του «Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου»

Η Γαλλία, όμως, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον κι από άλλη πλευρά:
Μέχρι πέρσι το καλοκαίρι, ο Γάλλος Πρόεδρος Ζάκ Σιράκ και ο Πρωθυπουργός του Ντομινίκ Ντε Βιλπέν ήταν οι πιο σκληροί υπερασπιστές του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Μετά την «έκρηξη των γκέτο», ο Ντε Βιλπέν άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι το γαλλικό μοντέλο δεν τραβάει. Συνειδητοποίησε ότι η ακαμψία των αγορών εργασίας αποθαρρύνει τις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας - ουσιαστικά η απαγόρευση απολύσεων οδηγεί σε απαγόρευση προσλήψεων. Και πρότεινε να αποκατασταθεί η ευελιξία της αγοράς εργασίας ειδικά για τους νέους, να επιτραπούν οι απολύσεις σε όσους νέους εργαζόμενους προσλαμβάνονται από δω και στο εξής…
Η λογική του Ντε Βιλπέν ήταν ξεκάθαρη, αν και απλοϊκή: Η ανεργία των νέων στη Γαλλία ανέρχεται στο 22-24%. Αν επιτραπεί η μελλοντική απόλυσή τους θα είναι ευκολότερη η άμεση πρόσληψή τους. Έτσι θα μπορούσε, ενδεχομένως, να μειωθεί η ανεργία άμεσα και να κερδίσει ο Ντε Βιλπέν στις Προεδρικές εκλογές του Μαϊου του 2007. Όμως η πρόταση είχε προβλήματα: Αν η ακαμψία των αγορών όντως δημιουργεί αναπτυξιακή υστέρηση και χρόνια ανεργία, τότε γιατί να αποκατασταθεί η ευελιξία μόνο για τους νέους; Το λογικό θα ήταν να αποκατασταθεί για όλους. Πράγματι, η μερική αποκατάσταση της ευελιξίας μόνο για τους νέους, οδηγούσε σε μια νέα στρέβλωση: Πολλοί εργοδότες θα αντικαθιστούσαν σταδιακά τους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους με νέους και πιο «αναλώσιμους». Έτσι, η ανεργία θα ανακυκλωνόταν από τους νέους στις πιο μεγάλες ηλικίες. Και όταν αντικαθίστανται μόνιμα έμπειροι εργαζόμενοι από προσωρινούς ανειδίκευτους, η παραγωγικότητα της εργασίας υποχωρεί. Και η ανταγωνιστικότητα πέφτει…
Έτσι, η πρόταση Ντε Βιλπέν προκάλεσε πολύ μεγάλες αντιδράσεις, εκ μέρους όλων, ενώ δεν την υποστήριξε κανείς. Το αποτέλεσμα ήταν να αποσυρθεί ο νόμος και να ηττηθεί ο Ντε Βιλπέν. Αλλά η ήττα του δεν οδήγησε στην άνοδο των Σοσιαλιστών, αλλά στην άνοδο του Σαρκοζύ, ο οποίος εισηγείται πολύ πιο σαρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, ο Σαρκοζύ δήλωνε ότι το λεγόμενο «Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» δεν είναι ούτε «κοινωνικό» ούτε «μοντέλο». Δεν είναι κοινωνικό, γιατί παράγει στασιμότητα και ανεργία. Και δεν είναι μοντέλο, γιατί κανείς δεν θέλει να το μιμηθεί. Ήδη από πέρσι ο Σαρκοζύ έχει δηλώσει ότι πρόθεσή του είναι το αλλάξει δραστικά, όχι να το «διασώσει» με ημίμετρα.
Η σύγκρουση Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς σήμερα στην Ευρώπη γίνεται με άξονα το λεγόμενο Ευρωπαϊκό μοντέλο που έχει πανηγυρικά αποτύχει. Δημιουργεί μεγαλύτερη ανεργία, ρίχνει συνεχώς την ανταγωνιστικότητα, οδηγεί σε περισσότερη γραφειοκρατία και απορρίπτεται από τους λαούς της Ευρώπης.
Πρώτος, το εγκατέλειψε ο «Κεντροαριστερός» Πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνυ Μπλαίρ. Ύστερα το εγκατέλειψε ο «Κεντροαριστερός» πρώην Καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρτ Σρέντερ (που εξήγγειλε την «ατζέντα 2010», με στόχο την συνολική αναθεώρησή του). Τελευταίος έμεινε να το υπερασπίζεται ο Κεντροδεξιός Ντε Βιλπέν. Όταν προσπάθησε να το τροποποιήσει μερικά για να το διασώσει συνολικά, ξεσηκώθηκαν όλοι εναντίον του, με αποτέλεσμα να κερδίσει ο Κεντροδεξιός Σαρκοζύ, που έχει διακηρυγμένο στόχο τη συνολική αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου – που δεν είναι «ούτε κοινωνικό ούτε μοντέλο».
Συμπέρασμα: η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, είναι βαθιά διαιρεμένη και οδηγείται από διάσπαση σε διάσπαση, είτε κερδίζει τις εκλογές είτε τις χάνει. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, είναι συμπαγής, είτε βρίσκεται στην εξουσία είτε όχι κι ενώνεται όλο και περισσότερο γύρω από ένα πρόγραμμα σαρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά πιστεύει και στην ενιαία αγορά της Ευρώπης και στην ελεύθερο ανταγωνισμό. Αντίθετα η Κεντροαριστερά εμφανίζεται όλο και πιο δύσπιστη, τόσο απέναντι στην ενιαία αγορά όσο κι απέναντι στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Γι’ αυτό κι είναι πιο επιρρεπής σε διασπάσεις: Για να μείνει στην εξουσία η Κεντροαριστερά ωθείται προς Κεντροδεξιές θέσεις, ενώ για να κερδίσει την παραδοσιακή εκλογική της βάση υπαναχωρεί όλο και περισσότερο σε θέσεις της παραδοσιακής Αριστεράς.
Η Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά έχει την επιλογή να υιοθετήσει τις μεταρρυθμίσεις και να κυριαρχήσει. Η Ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, βρίσκεται μπροστά στο όλο και πιο πιεστικό δίλημμα να διασπαστεί ή να περιθωριοποιηθεί.
Η μεγάλη πρόκληση για την Κεντροδεξιά είναι να βρει τον εαυτό της: να γίνει μεταρρυθμιστική δύναμη.
Η μεγάλη πρόκληση για την Κεντροαριστεράς είναι να ξεπεράσει τον εαυτό της – κυρίως να ξεπεράσει τις παλαιο-αριστερές αγκυλώσεις. Αν το κάνει, παύει να είναι Κεντροαριστερά. Αν δεν το κάνει, περιθωριοποιείται. Κι όσο ταλαιπωρείται από το δραματικό αυτό δίλημμα, διασπάται, πολύ-διασπάται και κατακερματίζεται…











































ΠΑΘΗ ΔΙΧΩΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗ…


Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006

Την περασμένη εβδομάδα, πριν κλείσουν οι Σχολές για τις Πασχαλινές γιορτές,                   έγιναν σοβαρά επεισόδια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο: Φοιτητές «συνέλαβαν»                              έναν ακροδεξιό πρωτοετή, ο οποίος έφερε πάνω του αεροβόλο, όπως ανακοινώθηκε. Στη συνέχεια άλλοι ακροδεξιοί προσπάθησαν να τον «απελευθερώσουν»,                             οπότε απειλήθηκε γενίκευση των ταραχών. Ο «αιχμάλωτος» ξυλοκοπήθηκε για τα καλά από αναρχικούς. Ύστερα «απελευθερώθηκε» με τη μεσολάβηση των ψυχραιμότερων. Σοβαρότερα επεισόδια αποφεύχθηκαν μόνο διότι πλησίαζαν γιορτές και κανείς                         δεν ήθελε κλιμάκωση ταραχών στην αρχή των διακοπών…
Δεν θα μπούμε στη λογική «ποιος έφταιγε». Ένας πρωτοετής που φέρει αγκυλωτούς σταυρούς και αεροβόλο όπλο, είναι εξ ίσου ανόητος και επικίνδυνος                                      όπως κι ένας αναρχικός συνομήλικός του, που φοράει κουκούλες και εκτοξεύει αυτοσχέδιες «μολότοφ». Εξ ίσου φασιστοειδή είναι και τα δύο. Εξ ίσου παρασυρμένα παιδαρέλια. Εξ ίσου ολοκληρωτικής νοοτροπίας. Εξ ίσου ικανά να κάνουν κακό                   στον εαυτό τους και στους άλλους… Αν ερχόταν κάποιος στην Ελλάδα από άλλη χώρα – σύγχρονη, πολιτισμένη και δημοκρατική – θα απορούσε για τις τόσες παρανομίες              που μένουν ατιμώρητες: Είναι παρανομία να κουβαλά κανείς αεροβόλα                                    σε πανεπιστημιακούς χώρους. Είναι παρανομία να συλλαμβάνεται και να κρατείται                      από άτομα που δεν εκπροσωπούν καμία νόμιμη αρχή. Είναι ακόμα σοβαρότερη παρανομία να δέρνεται, κρατούμενος στα χέρια τους. Όλα αυτά, αποτελούν αδικήματα σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα, βέβαια, ισχύουν «άλλα»… Δεν ισχύουν άλλοι νόμοι. Ισχύει παράλυση της νομιμότητας μέσα και γύρω από τα Πανεπιστήμια.                               Όπου το «άσυλο» δεν προστατεύει τη διακίνηση των ιδεών, αλλά την παρανομία                     και τα κυκλώματα των ακραίων, που εξασκούνται σε ενέργειες βίας κι εκφοβισμού.
Τώρα, όμως, δημιουργείται νέα κατάσταση: Το «άσυλο» αναδεικνύεται χώρος προνομιακής σύγκρουσης των ακραίων: Των ακραίων φασιστών με τους ακραίους αναρχικούς. Κάθε ομάδα έχει ανάγκη την άλλη ως «φόβητρο» και ως «εχθρό»                            για να υπάρξει. Αμφότερες υπάρχουν μόνο για να φαντασιώνουν τη μεταξύ τους σύγκρουση, για να προκαλούνται αμοιβαία, μέχρι να συγκρουστούν μετωπικά.                           Κι η σύγκρουση, όταν συμβεί, θα γίνει μέσα στους Πανεπιστημιακούς χώρους,                            θα είναι αιματηρή και δεν θα την πληρώσουν μόνο οι ακραίοι…
Πλησιάζει ο καιρός που και τα Πανεπιστήμια θα γίνουν χώρος εκτεταμένων συγκρούσεων. Τα προχθεσινά γεγονότα ήταν προειδοποιητικό καμπανάκι.
Για το αίμα που θα χυθεί και τα θύματα που θα υπάρξουν υπεύθυνοι δεν θα είναι                       οι «σαλεμένοι» πιτσιρικάδες. Υπεύθυνοι θα είναι εκείνοι που μπορούν και οφείλουν                   να το εμποδίσουν, αλλά δεν κάνουν τίποτε. Εκείνοι που ανέχονται τη συνεχή κλιμάκωση της παρανομίας, και δεν σηκώνουν το ανάστημά τους. Εκείνοι, οι ενήλικες                               και πνευματικοί ηγέτες – υποτίθεται - που βλέπουν παιδιά να ακονίζουν τα μαχαίρια τους για να αλληλοσφαγούν και δεν παίρνουν μέτρα εγκαίρως. Εκείνοι που ανέχονται το – μοναδικό διεθνώς – θεσμικό έκτρωμα του «ασύλου» παρανομίας                                      μέσα στα Πανεπιστήμια και δεν τολμούν να ζητήσουν την πλήρη κατάργησή του.                   Τόσοι «λίγοι» και τόσο «μικροί». Και τόσο «μοιραίοι». Γιατί θα το κάνουν,                                         εκ των υστέρων, όταν θα ’χει χυθεί αίμα. Ή όταν ξεσηκωθούν οι ίδιοι οι φοιτητές                   και το ζητήσουν. Για να μπορούν να πηγαίνουν στις Σχολές τους, χωρίς το φόβο                   των συμμοριών, των παρανόμων και των ακραίων. Αποκορύφωση ανοησίας                          ο ισχυρισμός ότι «η Πανεπιστημιακή κοινότητα μπορεί να υπερασπιστεί μόνη της                     το άσυλο». Δεν καταλαβαίνουν ότι οι «οργανώσεις περιφρούρησης» αποτελούν                 στην ουσία «ομάδες κρούσης». Και πολύ εύκολα μετατρέπονται από «υπερασπιστές            του ασύλου» σε «δυνάστες των Πανεπιστημίων», που συγκρούονται με αντίπαλες ομάδες κρούσης, άλλων αυτόκλητων «υπερασπιστών του ασύλου». Που τελικώς,                   άλλο δεν κάνουν από το να δέρνονται μεταξύ τους. Το ερώτημα είναι                                     αν η Πανεπιστημιακή κοινότητα έχει το θάρρος να διαλύσει τις ομάδες κρούσης                    και τις συμμορίες που ως τώρα απλώς προκαλούσαν υλικές ζημιές. Τώρα ετοιμάζουν                   τη μεγάλη σφαγή… Για την ώρα, η Ελλάδα δεν έχει Πανεπιστήμια. Έχουν χώρους                     που τους λυμαίνονται διάφορες συμμορίες, ερυθρών και μαύρων «Χμερ».
Στα Πανεπιστήμια, η «Εβδομάδα των Παθών» κρατάει χρόνια. Καλή Ανάσταση…


ΚΑΙ ΜΗ ΠΑΡΕΚΕΙ… (ή) ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                        3 ΜΑΪΟΥ 2006 ή 2007
(Τι ακριβώς συνέβη στην Τουρκία;)
Οι στρατιωτικοί έστειλαν το «μήνυμα», ότι δεν θα εγκαταλείψουν τον έλεγχο της πολιτικής ζωής. Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν κατήγγειλε «στάση» του στρατού, αλλά τελικά ωθείται σε συμβιβασμό μαζί του…

— Αν οδηγηθεί σε εκλογές και δεν καταφέρει να επιβάλει δικό του πρόεδρο, αυτό θα σημαίνει ότι η «στάση» των στρατηγών πέτυχε. Και με στρατηγούς ανεξέλεγκτους, δεν μπορεί η Τουρκία να ενταχθεί στην Ευρώπη…
— Αν, αντίθετα, ο Ερντογάν καταφέρει τελικά να βγάλει δικό του ισλαμιστή πρόεδρο – αποσπώντας την κρίσιμη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση – τότε, θα οδηγηθεί σε ρήξη με τους στρατηγούς, σε συνθήκες άνευ προηγουμένου, πόλωσης της τουρκικής κοινωνίας.
Στην πρώτη περίπτωση η εσωτερική σύγκρουση απλώς θα αναβληθεί, δεν θα  αποφευχθεί. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Ερντογάν θα οδηγηθεί σε άμεση ρήξη με το στρατό, η εσωτερική σύγκρουση θα αποδυναμώσει την Τουρκία εσωτερικά και εξωτερικά, άμεσα και με άδηλη κατάληξη…
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ένταξης χωρών στην Ευρώπη, οι αληθινά δυτικόφιλοι ήταν και δημοκράτες. Στην περίπτωση της Τουρκίας οι «δημοκράτες» είναι ισλαμιστές, δεν είναι δυτικόφιλοι. Και οι «δυτικόφιλοι» είναι στρατοκράτες, δεν είναι δημοκράτες.
Σκεφτείτε μόνο, ότι πρίν τρία χρόνια, λίγο έλειψε να αποδεχθούμε το Σχέδιο Ανάν! Σκεφτείτε σε πόσο δεινή θέση θα βρισκόμασταν σήμερα…
Πράγματι, το Σχέδιο εκείνο θα είχε, ίσως, κάποια «λογική» (και πάλι πολύ «συζητήσιμη»), αν τα πράγματα εξελίσσονταν απολύτως ομαλά και η Τουρκία, έμπαινε σύντομα σε μια «λειτουργική» Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά όπως ήλθαν τα πράγματα, θα οδηγούσε σε αληθινά καταστροφή:
Αλήθεια, φανταστείτε να είχε υπερψηφιστεί το Σχέδιο Ανάν! Φανταστείτε, να βρισκόταν σήμερα ολόκληρη η Κύπρος υπό τον συγκυριαρχία της Άγκυρας, όταν μέσα στην ίδια την Τουρκία δεν μπορεί να κυβερνήσει η εκλεγμένη κυβέρνηση. Φανταστείτε, να επέμενε η Κύπρος στην τουρκική ένταξη (όπως ήταν υποχρεωμένη από το Σχέδιο Ανάν), ενώ οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι απορρίπτουν πλέον αυτή την προοπτική. Δεν θα οδηγούνταν η ίδια η Κύπρος σε απομόνωση μέσα στην Ευρώπη;
Περιμένουμε σήμερα την αυτοκριτική, όσων πήγαν να μας εμπλέξουν σε εκείνο τον εφιάλτη. Και κάτι παραπάνω: Περιμένουμε εκ μέρους τους στο μέλλον,  περισσότερη ταπεινοφροσύνη…
Διότι εκείνο που ενόχλησε δεν είναι τα σφάλματα και οι εμμονές τους. Αλλά το ύφος «παντογνώστη», η αλαζονεία τους, η απύθμενη ματαιοδοξία της μετριότητάς τους και η αβάστακτη ελαφρότητα της κραυγαλέας άγνοιάς τους.

Ως εδώ (και μη παρέκει)…


ΕΠΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΙΡΑΝ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    4 ΜΑΪΟΥ 2006


Ας απαλλαγούμε κάποτε από τις ιδεοληψίες κι ας δούμε την νέα κυοφορούμενη κρίση στη Μέση Ανατολή από πιο ρεαλιστική οπτική:
* Πρώτον, οι Αμερικανοί δεν μπορούν να επιχειρήσουν πλήρη στρατιωτική εισβολή στο Ιράν. Δεν έχουν ούτε τις δυνάμεις ούτε τις εφεδρείες ούτε την εσωτερική ανοχή να το αποτολμήσουν, κόντρα σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο
* Από την άλλή πλευρά δεν μπορούν να σταθεροποιήσουν το Ιράκ αν δεν αυτονομήσουν τους πληθυσμούς του. Και δεν μπορούν να αυτονομήσουν το Σιιτικό νότο του Ιράκ, όπου ασκεί μεγάλη επιρροή η Τεχεράνη, αν δεν αλλάξει το αντιδυτικό καθεστώς της Τεχεράνης.
* Αυτή την καθεστωτική αλλαγή επιχειρούν οι ΗΠΑ σήμερα, μέσω κλιμάκωσης πιέσεων που φθάνουν ως την απειλή ή χρήση βίας με την μορφή αεροπορικών πληγμάτων κατά των Ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Αλλά τέτοια κλιμάκωση είναι αδύνατη χωρίς τη συγκατάθεση της Ρωσίας. Αν οι Αμερικανοί προχωρήσουν σε αεροπορικά πλήγματα, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει πλήρη στήριξη από Ευρωπαίους και Ρώσους, θα κινδυνεύουν με πανωλεθρία στο Ιράκ, με ήττα και εξαναγκασμό σε άνευ όρων αναδίπλωση από την περιοχή. Η οποία, στη συνέχεια, θα σαρωθεί από κύματα ισλαμικών επαναστάσεων.
* Η Ρωσία θα συναινούσε στην αποσταθεροποίηση του θεοκρατικού Ιράν και τη μεταπολίτευση στη χώρα αυτή, αν έπαιρνε σημαντικά ανταλλάγματα. Κυρίως τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων της Ασίας, που ήδη χρηματοδοτούν την ανόρθωση της Ρωσίας, ξανά σε στάτους διεθνούς υπερδύναμης. Αυτή είναι η βάση μιας νέας στρατηγικής σύγκλισης ΗΠΑ-Ρωσίας, με άμεσες επιπτώσεις στο Ιράν και το Ιράν και με μακροχρόνια αποτελέσματα πολύ πέραν της Μέσης Ανατολής.
* Οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη αυτή τη στρατηγική σύγκλιση με τη Ρωσία, για να σταθεροποιήσουν το Ιράκ και τη Μέση Ανατολή γενικότερα. Και για να κατανικήσουν το «πολεμικό Ισλάμ» στην Κεντρική Ασία. Όμως οι Αμερικανοί σήμερα κάνουν το στρατηγικό σφάλμα να κρατάνε ταυτόχρονα δύο μέτωπα ανοικτά – και έναντι της Ρωσίας και έναντι του Ισλάμ – ενώ για να νικήσουν στο δεύτερο πρέπει να κλείσουν το πρώτο. Η Ουάσιγκτων είτε θα προχωρήσει σε «ιστορικό συμβιβασμό» με την Μόσχα είτε θα απειληθεί με άνευ όρων αναδίπλωση από το Ιράκ, χάνοντας ερείσματα και στην Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη και παντού…
* Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα της περιοχής, που εύχεται διακαώς να μην υπάρξει σύγκλιση ΗΠΑ-Ρωσίας και να μην κλιμακωθούν οι πιέσεις κατά του Ιράν. Διότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θα ξεσηκώνονταν και οι Κούρδοι του Ιράν, θα ενώνονταν με τους Κούρδους του Ιράκ και θα έφερναν πιο κοντά το χειρότερο εφιάλτη της Άγκυρας: ανεξάρτητο Κουρδιστάν στα νοτιοανατολικά σύνορά της. Η Τουρκία ελπίζει πλέον στην πλήρη χρεοκοπία της Αμερικανικής πολιτικής και τον εξαναγκασμό των αμερικανικών στρατευμάτων σε αποχώρηση από το Ιράκ, πράγμα που θα προκαλέσει χάος σε ολόκληρη την περιοχή και θα επιτρέψει στην Άγκυρα να εισβάλει στο Βόρειο Ιράκ για να συντρίψει τους Κούρδους. Απ’ όλες τις χώρες της περιοχής οι μόνες που ελπίζουν πλέον στην ήττα των ΗΠΑ είναι το θεοκρατικό Ιράν και η Τουρκία.
* Αντίθετα η σύγκλιση ΗΠΑ-Ρωσίας συμφέρει πρωτίστως την ίδια την Ευρώπη, αφού θα οδηγήσει σε καθεστωτική αλλαγή το Ιράν, σε σταθεροποίηση του Ιράκ, ενώ θα επιταχύνει και την επίλυση του Παλαιστινιακού. Όλα αυτά θα σταθεροποιήσουν τις διεθνείς αγορές ενεργείας, θα επιφέρουν σημαντική υποχώρηση στις τιμές του πετρελαίου, θα επιτρέψουν στην Ευρώπη να ανασάνει, και την Ολοκλήρωσή της να προχωρήσει. Αν, αντίθετα, οι ΗΠΑ αναδιπλωθούν κακήν-κακώς από το Ιράκ και ακολουθήσει χάος σε ολόκληρη την περιοχή με κύματα ισλαμιστικών επαναστάσεων να σαρώνουν τα καθεστώτα της περιοχής, το βαρύτερο πλήγμα θα το υποστεί η Ευρώπη που θα βρεθεί εξαρτημένη από το φλεγόμενο πετρέλαιο.
Η Ελλάδα που τοποθετείται σε όλο αυτό το σκηνικό. Μακάρι να ’ξερε…









ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΜΜΟΝΕΣ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    8 ΜΑΪΟΥ 2006


Υπάρχει μια σειρά από μύθους (ή μισές αλήθειες) για την διεθνή αγορά πετρελαίου και για την κρίση που υπάρχει σήμερα:
* Πολλοί ισχυρίζονται ότι το πετρέλαιο βρίσκεται σήμερα σε ιστορικά υψηλές τιμές. Αυτό, όμως, είναι μισή αλήθεια. Ακριβέστερο είναι ότι οι ονομαστικές τιμές πετρελαίου βρίσκονται σήμερα σε ιστορικά υψηλά, γύρω στα 74 δολάρια το βαρέλι. Αλλά σε πραγματικά επίπεδα, οι σημερινές τιμές αντιστοιχούν με 24 δολάρια στα τέλη της δεκαετία του 70. Τότε, όμως, είχαν φτάσει τα 39 δολάρια το βαρέλι. Οι τιμές του 1979-80 αντιστοιχούν σε 120 δολάρια σήμερα. Οπότε σε πραγματικές τιμές βρισκόμαστε σήμερα πολύ κάτω από τα «υψηλά» που σημειώθηκαν πριν 27 χρόνια…
* Υποστηρίζουν κάποιοι ότι ο παράγοντας που οδήγησε σε τριπλασιασμό των τιμών μέσα σε μια τριετία (από την άνοιξη του 2003 μέχρι σήμερα) είναι η άνοδος της Κίνας και της Ινδίας. Αυτό κι αν είναι μύθος! Βεβαίως, πρόκειται για τεράστιες χώρες, με ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης. Αλλά σε συνολικό μέγεθος ΑΕΠ βρίσκονται στα επίπεδα της Γαλλίας περίπου. Είναι ανόητο να ισχυριζόμαστε, ότι η ταχύρυθμη αύξηση δύο χωρών του οικονομικού μεγέθους της Γαλλίας (που αντιπροσωπεύουν λίγες εκατοστιαίες μονάδες της παγκόσμιας ζήτησης) έφτασαν για να…τριπλασιάσουν τις τιμές ενεργείας μέσα σε μια τριετία!
* Υποστηρίζεται γενικότερα ότι η παγκόσμια κατανάλωση υπερκαλύπτει την παγκόσμια προσφορά. Κι αυτό οδηγεί σε συνεχή άνοδο τιμών. Αυτό κι αν είναι μύθος! Το αντίθετο συμβαίνει: η παγκόσμια προσφορά εξακολουθεί σήμερα να υπερκαλύπτει την παγκόσμια κατανάλωση. Καθημερινά καταναλώνονται 83 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, ενώ παράγονται 85 εκατομμύρια βαρέλια αντιστοίχως. Συνεπώς, δεν είναι η «υπερβολική κατανάλωση» πετρελαίου που προκαλεί αύξηση στις τιμές. Τι συμβαίνει, λοιπόν;

Φαινόμενα κερδοσκοπίας και η φύση των αγορών

Σε αγορές που υπάρχουν αποθέματα, η κατανάλωση δεν συμπίπτει με την ζήτηση και η προσφορά δεν συμπίπτει με την παραγωγή. Κι εδώ – μέσω των προθεσμιακών αγορών – δημιουργούνται φαινόμενα κερδοσκοπίας, που κυρίως ευθύνονται για την άνοδο των ενεργειακών τιμών τα τελευταία χρόνια:
Πέρα από την καθημερινή κατανάλωση πετρελαίου, υπάρχει και η ζήτηση για τη δημιουργία αποθεμάτων. Όταν δημιουργείται προσδοκία κρίσης στη Μέση Ανατολή, όλοι ποντάρουν στην άνοδο της τιμής πετρελαίου μελλοντικά. Όταν ανεβαίνει η προσδοκώμενη τιμή στο μέλλον, πολλοί αποθεματοποιούν από σήμερα, δηλαδή αγοράζουν με σημερινές τιμές, για να πουλήσουν αργότερα ακριβότερα…
Έτσι, όταν υπάρχει προσδοκία ανόδου τιμής στο μέλλον, η σημερινή ζήτηση αυξάνεται πέρα και πάνω από την τρέχουσα κατανάλωση. Οι σημερινές προσδοκίες για την αυριανή τιμή πετρελαίου, επηρεάζουν την τιμή ήδη από σήμερα, πέρα από το τι συμβαίνει στη σημερινή παραγωγή και τη σημερινή κατανάλωση.
* Που οφείλεται η κερδοσκοπία, αυτή; Πολλοί βιάζονται να κατηγορήσουν τους κερδοσκόπους, υπονοώντας ότι αρκεί κανείς να λάβει μέτρα σε βάρος τους για να λυθεί το πρόβλημα. Αλλά αυτή είναι μόνο η μισή αλήθεια - και πάλι. Στο πετρέλαιο υπάρχουν τεράστιες διαφορές κόστους παραγωγής διεθνώς: Στο νότιο Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία κοστίζει γύρω στο 1 δολάριο το βαρέλι, ενώ στην Κασπία ξεπερνά τα 18 δολάρια το βαρέλι. Όταν η τιμή πετρελαίου είναι σε υψηλά επίπεδα, όπως συμβαίνει σήμερα, ενθαρρύνονται οι επενδύσεις σε όλες τις πετρελαιοπηγές, ακόμα και σε εκείνες που έχουν πολύ μεγάλο κόστος εξόρυξης (όπως η αμμώδης πίσσα του Καναδά, όπου το κόστος ξεπερνά τα 45 δολάρια το βαρέλι). Όταν ανοίξουν καινούργιες πετρελαιοπηγές και αυξηθεί υπέρμετρα η προσφορά, τότε υποχωρεί η τιμή. Εν όψει υποχώρησης των τιμών, πολλοί αρχίζουν να ξεφορτώνονται τα αποθέματα που δημιούργησαν προηγουμένως. Αυτό αυξάνει την προσφορά ακόμα περισσότερο και οδηγεί σε πτωτικό κύκλο…
Μ’ άλλα λόγια, όταν υπάρχουν ανοδικές προσδοκίες τιμών, η δημιουργία αποθεμάτων δημιουργεί ζήτηση πολύ μεγαλύτερη της τρέχουσας κατανάλωσης και συνεχή αύξηση τιμών. Όταν, αντίθετα, δημιουργηθούν προσδοκίες πτώσης τιμών, η εκποίηση των υπαρχόντων μεγάλων αποθεμάτων προκαλεί προσφορά πολύ μεγαλύτερη της τρέχουσας παραγωγής και συνεχή υποχώρηση των τιμών. Προσοχή στο σημείο αυτό: στο ανοδικό κύκλο του κερδοσκοπικού παιγνιδιού η ζήτηση είναι μεγαλύτερη της τρέχουσας κατανάλωσης. Στο πτωτικό κύκλο του κερδοσκοπικού παιγνιδιού συμβαίνει το αντίστροφο: η προσφορά είναι μεγαλύτερη της τρέχουσας παραγωγής.
Οι μεγάλες διαφορές κόστους παραγωγής από περιοχή σε περιοχή, οι τεράστιες επενδύσεις που χρειάζονται για να αξιοποιηθούν τα αποθέματα στις πιο ακριβές περιοχές και ο πολύ μεγάλος χρόνος απόσβεσης των επενδύσεων αυτών, εμποδίζει την αυτόματη αναπροσαρμογή των τιμών μεσοπρόθεσμα. Είναι αυτή η δυσκολία προσαρμογής των διεθνών τιμών που δημιουργεί δυνατότητα κερδοσκοπικών φαινομένων στην αγορά ενεργείας. Είναι η φύση των αγορών αυτών που δημιουργεί κερδοσκοπία. Και η φύση των αγορών δεν αλλάζει με αστυνομικά μέτρα και απαγορεύσεις.
Συμπέρασμα: είναι η κερδοσκοπία που ευθύνεται για την άνοδο της τιμής πετρελαίου τα τελευταία 3 χρόνια. Και η κερδοσκοπία αυτή προέκυψε και εντάθηκε σταδιακά μετά την 11η Σεπτεμβρίου και την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ, το οποίο οι ΗΠΑ κατάφεραν να το καταλάβουν, αλλά δεν έχουν καταφέρει να σταθεροποιήσουν και η κατάσταση όσο πάει και χειροτερεύει, ακόμα και πέραν του Ιράκ: πρόσφατα με την κρίση που έχει δημιουργηθεί στο γειτονικό Ιράν. Όσο εντείνεται η ανασφάλεια στη Μέση Ανατολή, τόσο ενισχύονται οι προσδοκίες μελλοντικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου, οδηγώντας σε συνεχή άνοδό τιμών.

Η λύση στο πρόβλημα και οι Ευρωπαϊκές αντιφάσεις

Η λύση είναι διττή:
-- Πρώτον μεσοπρόθεσμα πρέπει να σταθεροποιηθεί το ίδιο το Ιράκ και η Μέση Ανατολή ευρύτερα. Μόνο έτσι θα μπούμε σε πτωτικό κύκλο τιμών (σε κύκλο υποτιμητικής κερδοσκοπίας). Όμως, σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής απαιτεί, πλέον, σοβαρές αλλαγές. Τα καθεστώτα που δημιούργησε η αποικιοκρατία στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον βιώσιμα…
-- Δεύτερον μακροπρόθεσμα είναι απαραίτητη η απεξάρτηση της οικουμένης από το πετρέλαιο. Όμως, ενώ στις ΗΠΑ στρέφονται ήδη στην τεχνολογία υδρογόνου, στην Ευρώπη διστάζουν. Η εμμονή των Ευρωπαίων στους «εθνικούς πρωταθλητές», δηλαδή στη στήριξη των μεγάλων εθνικών εταιριών, οδηγεί σε πολλαπλές στρεβλώσεις («οικονομικός εθνικισμός» κλπ.) Μεταξύ άλλων, οι «εθνικοί πρωταθλητές» των Ευρωπαίων, είναι κατά κανόνα είτε πετρελαϊκές είτε πετροχημικές είτε εταιρίες που συνδέονται άμεσα με το κύκλωμα των υδρογονανθράκων (αυτοκινητοβιομηχανία κλπ.). Έτσι, η προστασία των «εθνικών πρωταθλητών» εκ μέρους των Ευρωπαίων, διαιωνίζει την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο.
-- Χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών αντιφάσεων είναι το γεγονός ότι ενώ Γάλλοι και Γερμανοί αντιστάθηκαν σθεναρά στους Αμερικανούς πριν την εισβολή στο Ιράκ (που το είχαν «πελάτη» πολλές ευρωπαϊκές εταιρίες), σήμερα πρωτοστατούν και πλειοδοτούν για λήψη μέτρων σε βάρος του γειτονικού Ιράν. Έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι χωρίς σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής δεν γλιτώνουν οι ίδιοι τον ενεργειακό «βρόγχο». Χωρίς ανασυγκρότηση του Ιράκ δεν σταθεροποιείται η Μέση Ανατολή. Και χωρίς αλλαγή του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης δεν σταθεροποιείται ούτε το γειτονικό Ιράκ. Εξ ου και η τόσο διαφορετική συμπεριφορά των Ευρωπαίων σήμερα…
-- Χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής μυωπίας είναι το γεγονός ότι ενόσω ανεβαίνουν οι τιμές καυσίμων, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται να αυξήσει ξανά τα επιτόκια! Επιβαρύνοντας την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων από δύο πλευρές: από την πλευρά του ενεργειακού κόστους, αλλά κι από την πλευρά του κεφαλαιακού κόστους. Και επαναφέροντας μετά βεβαιότητας την ευρωζώνη στη στασιμότητα και την ύφεση.
Τελική η Ευρώπη κινδυνεύει περισσότερο από τον εαυτό της, παρά από την άνοδο των πετρελαϊκών τιμών…











ΘΕΟΣ ΦΥΛΑΞΟΙ…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    21 ΜΑΪΟΥ 2006

Τελικώς η υπόθεση Καραχασάν εξελίσσεται πολύ ταχύτερα απ’ ότι περιμέναμε και πολύ χειρότερα απ’ ότι πίστευαν, ακόμα και οι πιο απαισιόδοξοι στο ΠΑΣΟΚ. Τα προβλήματα που τίθενται πλέον, ξεπερνούν και την κα. Καραχασάν, και το ΠΑΣΟΚ που την έχρισε υποψήφια για την υπέρ-νομαρχία Δράμας-Καβάλας-Ξάνθης και την ίδια την ακριτική περιοχή.
* Πρώτον, το πρόβλημα ποια ερωτήματα θεωρούνται «θεμιτά» και ποια όχι…
Η κα Καραχασάν ερωτήθηκε τι πιστεύει για τη γενοκτονία των Ποντίων. Και απάντησε ότι δεν είναι αρμόδια, διότι δεν είναι υπουργός Εξωτερικών, ούτε διεκδικεί τη θέση αυτή! Εκπρόσωποι του ΠΑΣΟΚ έσπευσαν να παρατηρήσουν ότι δεν είναι σωστό να τη ρωτάνε κάθε τόσο, «διάφοροι Ελληναράδες», τι πιστεύει για τη γενοκτονία των Ποντίων. Ήταν πράγματι, «μη θεμιτά» αυτά τα ερωτήματα;
Όχι βέβαια. Τα μόνα ερωτήματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μη θεμιτά αφορούν αποκλειστικά στην προσωπική ζωή του υποψηφίου. Οτιδήποτε αφορά τις απόψεις του, σε οποιοδήποτε ζήτημα, ασφαλώς και μπορεί να τεθεί. Αν δεν ερωτηθεί για τις απόψεις του, γιατί ακριβώς θα ερωτηθεί; Ποιος θα λογοκρίνει τις ερωτήσεις στους υποψηφίους; Το ΠΑΣΟΚ; Δεν είμαστε καλά…
Πέρυσι ο Ιταλός υποψήφιος για μέλος της Κομμισσιόν κος Μπουτιλιόνε ερωτήθηκε για απόψεις που είχε εκφράσει προ…εξαετίας, σχετικά με το ρόλο των γυναικών και για τη στάση του απέναντι στους ομοφυλοφίλους. Ερωτήθηκε ξανά και ξανά, οι απαντήσεις του δεν θεωρήθηκαν ικανοποιητικές και απορρίφθηκε η υποψηφιότητά του. Ουδείς αμφισβήτησε τότε, αν έπρεπε να τεθούν αυτά τα ερωτήματα στον κ. Μπουτιλιόνε…
Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι «ανακαλύπτει νέους κανόνες» δημοσίου διαλόγου: Τους αντιπάλους του, τους συντηρητικούς, μπορούν να το ρωτάνε ό,τι θέλουν, μπορούν να τους ξεσχίζουν κατά βούλησιν. Τους δικούς του υποψηφίους, τους τάχα «προοδευτικούς», μπορούν να τους ρωτάνε μόνο ό,τι επιτρέπει ο κος Αθανασάκης, μεγάλη η χάρη Του…
* Δεύτερον, τέθηκε ξανά το ερώτημα, τι είναι «προοδευτικό» και τι όχι. Είναι, τάχα, «προοδευτική» μια υποψήφια, απλώς και μόνο επειδή είναι γυναίκα, επειδή είναι μειονοτική και συμβαίνει να την υποστηρίζει το ΠΑΣΟΚ;
Αυτό μας λένε περίπου…
Έρχεται, λοιπόν, η «προοδευτική» κα. Καραχασάν και διακηρύσσει απερίφραστα, ότι ίσως θα έπρεπε να εκλέγονται οι μουφτήδες της Θράκης από την ίδια τη μειονότητα. Αναρωτιόμαστε: δεν είναι άραγε προοδευτική θέση ο διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας; Αυτά δεν κανοναρχεί το ΠΑΣΟΚ, μέχρις υπερβολής, τα τελευταία χρόνια; Η εκλογή ιεροδικαστών (γιατί αυτό είναι οι μουφτήδες), που δικάζουν «ελέω Θεού» (όπως ανέφερε, επί λέξει, η κα Καραχασάν!) και απονέμουν δικαιοσύνη σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες του Κορανίου, δεν είναι παραβίαση της βασικής δικαϊκής διάκρισης ανάμεσα στο τι θεωρεί η Πολιτεία «αδίκημα» και τι θεωρεί η Θρησκεία «αμαρτία».
Ξεχάστε τους προφανείς συνειρμούς με τις πάγιες θέσεις του Τουρκικού Προξενείου. Έχει καταλάβει κανείς στο ΠΑΣΟΚ τι ακριβώς υποστήριξε η κα Καραχασάν από κοινωνική σκοπιά; Αντιλαμβάνονται ότι, αν το υιοθετήσουν, αύριο ένας εκλεγμένος ιεροδικαστής θα μπορεί να καταδικάζει τη μοιχεία, ως βαρύτατα παράπτωμα, ενώ για την πολιτεία δεν αποτελεί πλέον αδίκημα; Προσπαθούν, άραγε, να υποβάλουν τον μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης υπό τους δρακόντειους περιορισμούς της «Σαρία»; Γνωρίζουν ότι αυτό που προτείνουν στην Ελλάδα, για τους μουσουλμάνους της Θράκης, στην ίδια την Τουρκία, είναι ποινικό αδίκημα;
Μπροστά στην κα. Καραχασάν, ο καυμένος ο κ. Μπουτιλιόνε ήταν…μπολσεβίκος! Μπροστά στην υποψήφια του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και η κα. Λουκά αρχίζει να θυμίζει τη…Ρόζα Λούξεμπουργκ!
Υποψιάζεται άραγε κανείς, ότι από τον πολύ «προοδευτισμό» έχουν μετακινηθεί σε θέσεις ακραία αντιδραστικές και ακραία αντιευρωπαϊκές, χωρίς καν να το αντιληφθούν;
Τελικώς, ως τις δημοτικές εκλογές πολύ θα γελάσουμε. Όχι με την κα. Καραχασάν, που μας γίνεται όλο και πιο συμπαθής, γιατί είναι τουλάχιστον αφοπλιστικά ειλικρινής. Αλλά με το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κινδυνεύει με τη χειρότερη μορφή ήττας. Την αυτό-γελοιοποίηση…




ΤΡΙΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ Κ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    23 ΜΑΪΟΥ 2006

Πολλοί υποστήριξαν ότι η επιλογή της κας Γκιούλ Καραχασάν, ως υποψήφιας για την υπέρ-νομαρχία της Θράκης, πιστοποιεί ότι στην Ελλάδα «υπάρχει ισονομία και αξιοκρατία», διότι η κα. Καραχασάν είναι μουσουλμάνα στο θρήσκευμα…
* Βεβαίως, όλοι συμφωνούμε ότι οι Μουσουλμάνοι έχουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα με τους Χριστιανούς. Αλλά ισονομία σημαίνει να εκλέγεται κάποιος σε δημόσια θέση ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ θρησκεύματος. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο: Η κα. Καραχασάν επιλέχθηκε ΕΠΕΙΔΗ είναι μουσουλμάνα, χωρίς να πληροί κανένα άλλο κριτήριο δημόσια παρουσίας και δράσης. Αυτό δεν είναι αξιοκρατία ούτε ισονομία…
Ο κ. Παπανδρέου διάλεξε μιαν άγνωστη 27χρονη κοπέλα, η οποία μέχρι πριν δύο χρόνια δεν ήταν καν μέλος του κόμματός του, ως υποψήφια υπέρ-νομάρχη. Το ίδιο σφάλμα έκανε με την επιλογή του ευρω-ψηφοδελτίου του: «εξαφάνισε» ένα καταξιωμένο στέλεχος, όπως ο Δημήτρης Τσάτσος, για να βάλει στην θέση του την συμπαθέστατη Μαίρη Ματσούκα. «Τόπο στα νιάτα»; Όχι ακριβώς. «Τόπο στους άφθαρτους»; Όχι βέβαια. Τόπο στους άπειρους και τους απολύτως ελεγχόμενους. Δυστυχώς…
* Όλες οι δημοκρατικές χώρες σέβονται τα δικαιώματα των μειονοτήτων τους. Αλλά καμία δεν παίζει κομματικά παιγνίδια με την ασφάλειά της. Ας πάμε στη δημοκρατική Γαλλία: Υπήρχε, ποτέ περίπτωση, μεγάλο κόμμα εξουσίας να έχριζε επικεφαλής ψηφοδελτίου του γερμανόφωνο από την Αλσατία, ο οποίος δήλωνε ότι είναι «Γάλλος πολίτης, αλλά Γερμανός στο φρόνημα»; Αναρωτηθείτε μόνο…
Οι Ευρωπαίοι αποθαρρύνουν τη δημιουργία «στρατηγικών μειονοτήτων». Δηλαδή την ανάδειξη παραμεθόριων μειονοτήτων ως «εργαλείων» για την έγερση διεκδικήσεων από γειτονικές χώρες. Γι’ αυτό, άλλωστε, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, έφτιαξε τις υπέρ-νομαρχίες της Θράκης. Και η Ευρώπη δεν είχε ποτέ κανένα πρόβλημα…
Τι άλλαξε από τον καιρό που θεσπίστηκε η ρύθμιση αυτή; Έγινε η Τουρκία πιο φιλική απέναντι μας; Το ακριβώς αντίθετο: Από 1994, όταν θεσπίστηκαν οι υπέρ-νομαρχίες, η Τουρκία διακήρυξε «κάζους μπέλι» κατά της Ελλάδος (Μάρτιος 1995), ύστερα διεκδίκησε «γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο» (Ιανουάριος-Μάρτιος 1996), ύστερα απείλησε να αντιδράσει «χωρίς όρια», αν έμπαινε η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς προηγούμενη λύση του Κυπριακού (2002). Σήμερα αρνείται να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της έναντι της Κύπρου και καρκινοβατεί η ενταξιακή της πορεία.
* Την κα. Καραχασάν δεν τη γνωρίζουμε και δεν μας φταίει σε τίποτε, η κοπέλα. Ας ελπίσουμε το καλύτερο γι’ αυτήν: Πως δεν έχει σχέση με το τουρκικό Προξενείο. Αλλά κι έτσι να ’χουν τα πράγματα, ο κ. Παπανδρέου ανέδειξε την επιλογή μιας Πομάκας, ως «απόδειξη» ότι οι Έλληνες επιθυμούν την ειρηνική συνύπαρξη με τη μειονότητα. Τι θα συμβεί αν η υποψηφία του παραμείνει εκτός επιρροής του Τουρκικού Προξενείου και υποστεί εκλογική συντριβή; Δεν θα το ερμηνεύσουν αυτό, κάποιοι, ως «απόδειξη» ότι οι Έλληνες δεν επιθυμούν, τάχα, να ζουν ειρηνικά με τη μειονότητα; Αυτό το σκέφθηκε κανείς;
Ο κ. Παπανδρέου έλυσε ένα πρόβλημα που δεν…υπήρχε. Ανέτρεψε μια ρύθμιση που το ίδιο το ΠΑΣΟΚ είχε επιβάλει, ενώ παραμένουν ισχυροί όλοι οι λόγοι που την καθιστούσαν απαραίτητη. Ακόμα περισσότερο: ταύτισε την ειρηνική συμβίωση του πληθυσμού της Θράκης με την εκλογή της υποψηφίας του και προσέφερε στο Τουρκικό Προξενείο πρόσθετα «επιχειρήματα» σε βάρος της Ελλάδος, σε περίπτωση που η υποψηφία του αποτύχει παταγωδώς. Γι’ αυτά όλα, όμως, δεν φταίει η συμπαθής συμπολίτης μας, κα. Καραχασάν. Φταίει ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου.
Και το χειρότερο: εμφανίζει αυτή την επιλογή του ως «προοδευτική και τολμηρή υπέρβαση». Δεν είναι «προοδευτική», είναι διχαστική. Δεν είναι «τολμηρή» είναι άφρων και παρακινδυνευμένη. Θεωρεί δεδομένη την ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας, τη στιγμή που οι υπόλοιποι εταίροι μας αμφισβητούν την ευρωπαϊκή της πορεία. Και δεν είναι «υπέρβαση», είναι ο χειρότερος μικροκομματισμός, η εναγώνια προσπάθεια προσεταιρισμού ψήφων, ακόμα και με την απροκάλυπτη κομματικοποίηση ευαίσθητων εθνικών ζητημάτων. Κρίμα…

Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                    24 ΜΑΪΟΥ 2006


Ο τρόπος που συζητά μια κοινωνία την εξωτερική πολιτική, συνήθως αποκαλύπτει πολλά για τις αδυναμίες της να κατανοήσει τον εαυτό της και τη θέση της στον κόσμο. Αυτό το τελευταίο επαληθεύεται πανηγυρικά με την συζήτηση που έχει προκαλέσει τα τελευταία χρόνια η κρίση στη Μέση Ανατολή.
* Πρώτον, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ, ωφέλησε πρωτίστως τη Ρωσία και απειλεί πρωτίστως την Τουρκία.
Η παρατεταμένη αστάθεια που δημιουργήθηκε στο Ιράκ ευνόησε την ανατιμητική κερδοσκοπία στις διεθνείς αγορές πετρελαίου, πράγμα που ανέδειξε την Ρωσία ως μια από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες του κόσμου, και μάλιστα σε εξαιρετικά υψηλές τιμές. Το Ρωσικό πετρέλαιο έχει κόστος παραγωγής από 18 ως 22 δολάρια το βαρέλι. Όταν πουλιέται πάνω από 60 δολάρια το βαρέλι δίνει κέρδος της τάξης του 200-250%! Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ήδη χρηματοδοτούν την παλινόρθωση της Ρωσίας σε στάτους υπερδύναμης. Της Ρωσίας, που μέχρι προ εξαετίας, ήταν ένας αχανής σωρός ερειπίων…
* Δεύτερον, το πετρέλαιο δεν ήταν το μόνο ούτε το κύριο κίνητρο της Αμερικανικής πολιτικής μετά το 2003. Όταν αποφάσισαν να πάνε στο Ιράκ, η τιμή του πετρελαίου δεν ξεπερνούσε τα 28 δολάρια το βαρέλι. Όταν κατέλαβαν το Ιράκ (Απρίλιος του 2002), η τιμή του πετρελαίου υποχώρησε στα 24 δολάρια το βαρέλι. Σήμερα βρίσκεται γύρω στα 70 δολάρια το βαρέλι…
Η ιλιγγιώδης αύξηση της ενεργειακών τιμών τα τελευταία τρία χρόνια δεν οφείλεται σε περιορισμό της προσφοράς (όπως συνέβη με τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του ’70), ούτε σε υπέρμετρη αύξηση της τρέχουσας κατανάλωσης. Κάθε μέρα παράγονται 85 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και καταναλώνονται 83 εκατομμύρια. Άρα ακόμα και σήμερα η παραγωγή υπερκαλύπτει την κατανάλωση. Γιατί, λοιπόν, το πετρέλαιο ανεβαίνει; Διότι πέρα από την τρέχουσα κατανάλωση υπάρχει και η (κερδοσκοπική) ζήτηση για αποθεματοποίηση. Με άλλα λόγια, επειδή υπάρχει προσδοκία περαιτέρω ανόδου της τιμής του πετρελαίου, κάποιοι ζητούν πετρέλαιο, όχι για να το καταναλώσουν αμέσως, αλλά για να το αποθεματοποιήσουν και να το πουλήσουν αργότερα, σε υψηλότερη τιμή.
Η ιλιγγιώδης άνοδος στην τιμή του πετρελαίου, οφείλεται στις κερδοσκοπικές προσδοκίες και στην αποθεματοποίηση που προκάλεσε η προοπτική ανόδου της τιμής του πετρελαίου μελλοντικά, λόγω της αποσταθεροποίησης που προκάλεσε στη Μέση Ανατολή γενικότερα, όχι τόσο η επέμβαση των ΗΠΑ, όσο η αδυναμία των ΗΠΑ να ελέγξουν και να σταθεροποιήσουν το Ιράκ μετά την επιτυχή κατάληψή του.
.
Ευχόμενοι το…χειρότερο εφιάλτη μας!

Το πρόβλημα το 2003 δεν ήταν το πετρέλαιο. Πρόβλημα με την αγορά πετρελαίου δεν υπήρχε τότε (η τιμή του βαρελιού βρισκόταν στα 24-28 δολάρια). Αν τότε οι Αμερικανοί έκαναν «άνοιγμα» στο Σαντάμ Χουσεϊν, ο Ιρακινός δικτάτορας θα έριχνε δεκάδες εκατομμύρια βαρέλια φθηνό Ιρακινό πετρέλαιο ημερησίως στην παγκόσμια αγορά, θα εκτόνωνε κάθε ανησυχία και θα οδηγούσε σε κατάρρευση τις τιμές πετρελαίου, ενδεχομένως κάτω κι από τα 18 δολάρια το βαρέλι. Αν ενδιέφερε τους Αμερικανούς να ελέγξουν μέσο-βραχυπρόθεσμα την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, η προφανής και «βέλτιστη» επιλογή τους θα ήταν να «ενσωματώσουν» το Σαντάμ όχι να τον ανατρέψουν. Ταυτόχρονα θα κράταγαν, έτσι, και τη Ρωσία έξω από τη διεθνή αγορά ενεργείας. Διότι με το πετρέλαιο κάτω από τα 18 δολάρια, η ρωσική παραγωγή είναι μη οικονομικώς εκμεταλλεύσιμη…
Όμως, το πρόβλημα των Αμερικανών, τότε, ήταν πολύ διαφορετικό και πολύ ευρύτερο: Να νικήσουν τη διεθνή ισλαμική τρομοκρατία. Και για να τη νικήσουν έπρεπε να αναδιατάξουν τα καθεστώτα και τα σύνορα της Μέσης Ανατολής. Και για να το επιτύχουν αυτό οι Αμερικανοί πίστευαν ότι έπρεπε να επέμβουν στρατιωτικά, ενώ οι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι μπορούσαν να το επιτύχουν με την παραδοσιακή διπλωματία.
Η παραδοσιακή λογική των Ευρωπαίων δεν οδηγούσε πουθενά. Αλλά και η σαρωτική λογική των Αμερικανών δεν μπορούσε να επιτύχει για δύο λόγους:
-- Πρώτον, διότι ήθελαν να αλλάξουν τα καθεστώτα της περιοχής, αλλά - αρχικά τουλάχιστον - δεν ήθελαν να αλλάξουν τα σύνορα. Όμως, στις μετά-αποικιακές «διευθετήσεις» αυτής της περιοχής, τα καθεστώτα είναι σε μεγάλο βαθμό ταυτισμένα με τα σύνορα. Πολλές χώρες είναι τεχνητά δημιουργήματα, που δεν μπορούν να κυβερνηθούν παρά μόνο από δικτάτορες…
-- Δεύτερον, ενώ οι ΗΠΑ είχαν ανοίξει μέτωπο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ταυτόχρονα άνοιγαν νέα μέτωπο ανταγωνισμών με τη Ρωσία. Αλλά δεν μπορούν να νικήσουν το πολεμικό Ισλάμ χωρίς το βοήθεια της Ρωσίας. Και δεν μπορούν να σταθεροποιήσουν το Ιράκ και τη Μέση Ανατολή χωρίς τη συμπαράσταση της Ρωσίας. Η Ρωσία κερδίζει απ’ όλες τις πλευρές, ενώ οι ΗΠΑ έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο - και η Ευρώπη το ίδιο…
Οι Ευρωπαίοι φοβούνται σήμερα, περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, μια στρατηγική αναδίπλωση των ΗΠΑ από το Ιράκ. Κι έτσι αναγκάζονται να συσπειρωθούν γύρω από τους Αμερικανούς, ώστε να αποτρέψουν τα χειρότερα. Κυρίως προσπαθούν να φέρουν μια προσέγγιση ΗΠΑ-Ρωσίας.
Όμως ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το απεύχεται σφόδρα η Τουρκία. Διότι μακροχρόνια σύγκλιση Τουρκίας – ΗΠΑ διαλύει και το Ιράν και του Ιράκ, αναδεικνύει το Κουρδιστάν, ενώ πλήττει πολλαπλά το ειδικό βάρος, το ρόλο και την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Η οποία, έρχεται αναγκαστικά, σε όλο και μεγαλύτερο στρατηγική αντίθεση και με την Ευρώπη και με την Ουάσιγκτων και με την ίδια τη Ρωσία. Κι αυτά τα πολλαπλά μέτωπα που ανοίγει η Τουρκία πυροδοτούν εσωτερικές της αντιθέσεις και ανατρέπουν μακροχρόνιες εσωτερικές της ισορροπίες.
Κι όμως, μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης εύχεται να αποτύχουν πλήρως οι Αμερικανοί και να αναγκαστούν να φύγουν άρον-άρον από το Ιράκ, όπως έφυγαν ταπεινωμένοι από το Βιετνάμ.
Δεν αντιλαμβάνονται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ολέθριο για την ίδια την Ευρώπη. Δεν θα ωφελούσε ούτε τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής, που θα σαρώνονταν από αλλεπάλληλα κύματα ισλαμικών επαναστάσεων. Δεν θα ωφελούσε ούτε την διεθνή οικονομία, αφού το πετρέλαιο θα σταθεροποιούνταν μακροχρόνια πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα τίναζε στον αέρα και την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, υπονομεύοντας και την ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά, αλλά και των πιο ευπαθών περιοχών της, όπως τα Βαλκάνια.
Η ταπεινωτική αναδίπλωση των Αμερικανών από το Ιράκ, θα συνέβαλε στην σκλήρυνση της Τουρκίας προς όλες τις κατευθύνσεις και την έξαρση της επιθετικότητάς της. Πράγμα, ιδιαίτερα απειλητικό για την Ελλάδα, που θα βρισκόταν τότε δίπλα σε μια πιο ανεξέλεγκτη και πιο επιθετική Τουρκία, με λιγότερη κάλυψη κι από την Ευρώπη και από το ΝΑΤΟ και με αναζωπύρωση των εντάσεων στην άλλη πλευρά των συνόρων της - στα Βαλκάνια - και πάντα εξαρτημένη από το πετρέλαιο, που θα σκαρφάλωνε σε δυσθεώρητα ύψη. Αληθινά εφιαλτικό σενάριο…
Κι όμως, αυτό ακριβώς μοιάζουμε να «ευχόμαστε»…

Ιδεολογικές εμμονές και Πολιτική αφασία

Πώς πέφτουμε τόσο απελπιστικά έξω; Πώς ευνοούμε το χειρότερο για μας ενδεχόμενο; Είναι η ακραία συνέπεια μιας προσέγγισης των διεθνών εξελίξεων από την ιδεαλιστική σκοπιά του «πως θα φτιάξουμε τον κόσμο», όχι από την ρεαλιστική οπτική εξασφάλισης των εθνικού συμφέροντος.
Μας απασχολεί το ερώτημα πώς θα νικηθεί ο «ιμπεριαλισμός», όχι τι συμφέρει την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Μας γοητεύουν ιδεολογήματα για την «παγκόσμια Ειρήνη», όχι εκτιμήσεις για την περιφερειακή σταθερότητα και την εθνική ασφάλεια.
Είμαστε πρόθυμοι να αποδεχθούμε κάτι που ευνοεί καταφανώς την Τουρκία και βλάπτει προφανώς την Ευρώπη, αρκεί να είναι «ταπεινωτικό» για τις ΗΠΑ.
Θεωρούμε ως δεδομένο ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν τα χειρότερα για όλους κι ότι στους σχεδιασμούς αυτούς πρέπει να αντιτασσόμαστε πάντα - αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ούτε να επωφεληθούμε απ’ αυτούς ούτε να τους αλλάξουμε ούτε να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειές τους. Δεν διανοούμαστε να κάνουμε πολιτική με τις ΗΠΑ, όπως ακριβώς ένα μεσαιωνικός καλόγερος δεν διανοείτο να κάνει πολιτική με το Διάβολο…
Θεωρούμε ότι η Ευρώπη είναι «προοδευτική» μόνον όταν αντιτάσσεται στις ΗΠΑ. Δεν μας ενδιαφέρουν τα κίνητρα μιας τέτοιας αντίθεσης, δεν μας ενδιαφέρει αν αυτή διαλύει την Ενωμένη Ευρώπη, δεν μας ενδιαφέρει αν αυτή η αντίθεση οδηγεί σε αδιέξοδα, που την ίδια την Ευρώπη πλήττουν και απειλούν πρωταρχικά.
Για την παιδαριώδη προσέγγισή μας υπάρχει μόνον η σύγχρονη «Αυτοκρατορία των Κακού» - οι ΗΠΑ – από τη μια πλευρά και όλος ο υπόλοιπος κόσμος από την άλλη. Δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις εθνικών συμφερόντων, δεν υπάρχουν περιφερειακές ενώσεις με ιδιαίτερα θέση στους διεθνείς συσχετισμούς, δεν υπάρχουν συνθήκες ισορροπίας του διεθνούς συστήματος - γεωπολιτικές και άλλες - υπάρχουν μόνο οι «κακοί Αμερικανοί» και όλοι οι υπόλοιποι, που είναι «καλοί» μόνον όταν εναντιώνονται στους Αμερικανούς.
Όσοι ενστερνίζονται αυτή τη λογική δεν δείχνουν ενδιαφέρον για τον κόσμο επιδεικνύουν αδιαφορία. Και δεν χαρακτηρίζονται από συνέπεια, αλλά από κραυγαλέα υποκρισία:
Κόπτονται περί Ειρήνης, αλλά προσεύχονται να φύγουν ταπεινωμένοι οι Αμερικανοί από το Ιράκ, χωρίς να αναλογίζονται ότι, αν συμβεί αυτό σήμερα, θα υπάρξει, πιθανότατα, αλυσίδα επαναστάσεων και πολέμων στη Μέση Ανατολή – και όχι μόνο - δηλαδή μακροχρόνια περίοδος αιματηρών συγκρούσεων διεθνώς.
Κατηγορούν συνεχώς τις συνθήκες κράτησης των κρατουμένων στο Γκουαντάναμο, αλλά μόνον εκεί. Ποτέ δεν τους ακούσαμε να καταγγέλλουν τις συνθήκες κράτησης στις Κουβανικές φυλακές, στις Κινεζικές φυλακές, στις φυλακές του Χομεϊνικού Ιράν ή, παλαιότερα, στις φυλακές του Σαντάμ Χουσεϊν.
Δεν τους ενδιαφέρει η Ευρώπη και η Ολοκλήρωσή της, δεν τους ενδιαφέρουν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη και η υπεράσπισή τους, τα επικαλούνται μόνον ευκαιριακά, μόνον επιλεκτικά και μόνο προσχηματικά, όταν προσφέρονται για «αντί-ιμπεριαλιστική» ρητορική εναντίον των ΗΠΑ.
Πολύ συχνά η αμερικανική εξωτερική πολιτική δεν είναι υπερασπίσιμη, έτσι κι αλλιώς. Όπως και η Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Όπως και η εξωτερική πολιτική οποιουδήποτε κράτους. Όπως και η δική μας, εδώ που τα λέμε. Αλλά το ζήτημα εδώ δεν είναι να υπερασπιστείς ή να καταγγείλεις κάποιους. Το ζήτημα είναι να προσεγγίσεις τις διεθνείς εξελίξεις από τη σκοπιά του εθνικού συμφέροντος κι από την σκοπιά κάποιων εφαρμόσιμων διεθνών αρχών, που μπορούν να κάνουν τον κόσμο ασφαλέστερο.
Το πρόβλημα δεν είναι να λύσουμε όλα τα παγκόσμια ζητήματα. Το πρόβλημα είναι να λύσουμε το δικό μας πρόβλημα.
Το ζητούμενο δεν είναι να εκπροσωπήσουμε το «πανανθρώπινο καλό». Το ζητούμενο είναι να εκπροσωπήσουμε το καλό της χώρας και της κοινωνίας μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να πειστούν κι άλλοι ότι η δική μας άποψη τους βολεύει κι αυτούς.
Δεν είμαστε ιεραπόστολοι που πασχίζουν «να φτιάξουν τον κόσμο». Είμαστε μια μικρή αλλά όχι ασήμαντη χώρα, σε μια κρίσιμη θέση, όπου προσπαθούμε να επιβιώσουμε και να προκόψουμε. Δεν κάνουμε «σταυροφορία για τη σωτηρία της ανθρωπότητας», προσπαθούμε να κάνουμε εξωτερική πολιτική για την Ελλάδα. Και να αντιληφθούμε τι μας συμφέρει και τι όχι απ’ όσα συμβαίνουν γύρω μας…
Προσεγγίζουμε ακόμα τη διεθνή πραγματικότητα, όπως κάναμε ως φοιτητές στα αμφιθέατρα των ταραγμένων χρόνων της μεταπολίτευσης, όχι ως σύγχρονοι πολίτες μιας δημοκρατικής χώρας. Κάτι χειρότερο: Οι ανησυχίες μας της εποχής εκείνης είχαν τη φλόγα της αναζήτησης. Σήμερα είναι επικίνδυνες εμμονές.
Τότε, ήταν απαραίτητο στάδιο διανοητικής και προσωπικής ωρίμανσης. Σήμερα είναι τεκμήριο κραυγαλέας ανωριμότητας.


ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ‘ΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006

Αιματηρά ατυχήματα πολεμικών αεροσκαφών πάνω από το Αιγαίο έχουν ξαναγίνει - δυστυχώς. Το προχθεσινό περιστατικό είναι τραγικό, αλλά όχι ασυνήθιστο. Εκείνο που είναι μοναδικό, είναι η συγκυρία μέσα στην οποία συνέβη…
Πράγματι, η Άγκυρα βρίσκεται σήμερα μέσα σε τριπλή «μέγγενη»: αντιμετωπίζει χωρίς προηγούμενο πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς προηγούμενο σύγκρουση ανάμεσα στην Κυβέρνηση των Ισλαμιστών και το Κεμαλικό κατεστημένο του στρατού και χωρίς προηγούμενο προβλήματα στις σχέσεις της με την Ουάσιγκτων (για το Κουρδικό).
Η Ευρώπη, ξεκίνησε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα, αλλά φαίνεται να το ξανασκέφτεται. Γι’ αυτό έγινε ιδιαίτερα αυστηρή απέναντί της ή τουλάχιστον λιγότερο εφεκτική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Οι πιέσεις των Ευρωπαίων σύρουν την Τουρκία σε μια έξωθεν επιβαλλόμενη «μεταπολίτευση», με στόχο τον παραμερισμό του στρατού από τον κυρίαρχο ρόλο του. Όμως, όλα τα κράτη που μπήκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρώτα έκαναν την «μεταπολίτευσή» τους κι ύστερα άρχισαν να διαπραγματεύονται την ένταξή τους στην Ευρώπη. Με την περίπτωση της Τουρκίας επιχειρείται το αντίθετο: Πρώτα αρχίζουν οι ενταξιακές διαδικασίες κι ύστερα επιχειρείται η «μεταπολίτευση»…
Στην Τουρκία επιχειρείται σήμερα, ότι συνέβη στην Ελλάδα το 1974: ο οριστικός παραμερισμός του στρατού. Με μια κρίσιμη διαφορά, ωστόσο: Στην Ελλάδα πρώτα συνέβη εθνική καταστροφή – στην Κύπρο – κι ύστερα οι στρατιωτικοί παρέδωσαν, άνευ όρων, την εξουσία στους πολιτικούς. Στην Τουρκία, οι στρατιωτικοί μπορεί να επιδιώξουν μιαν «εθνική νίκη» (σε βάρος της Ελλάδος) για να αποφύγουν να παραδώσουν την εξουσία. Κι αυτό εμπλέκει άμεσα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την εσωτερική σύγκρουση στην Άγκυρα.
Έτσι ακόμα και «συνηθισμένα περιστατικά» μπορούν να έχουν πολύ διαφορετικές επιπτώσεις μέσα στην Τουρκία απ’ ό,τι στο παρελθόν. Και οι Τούρκοι στρατιωτικοί είναι, ίσως, διατεθειμένοι να αναλάβουν σήμερα μεγαλύτερο ρίσκο απ’ ό,τι παλαιότερα. Αλλά δεν είναι ανεξέλεγκτοι, πλέον…
Οι Ισλαμιστές που βρίσκονται σήμερα στην Κυβέρνηση ξέρουν ότι αν οι στρατιωτικοί κερδίσουν μιαν «ελεγχόμενη κρίση» με την Ελλάδα, θα στραφούν στη συνέχεια εναντίον τους. Για πρώτη φορά ένα τμήμα της τουρκικής ελίτ (οι Ισλαμιστές) διαθέτει μοχλούς εξουσίας (βρίσκονται στην κυβέρνηση), εξωτερική στήριξη (από την Ευρώπη) και ισχυρούς λόγους να προσπαθούν να «συγκρατήσουν» τους Τούρκους στρατιωτικούς.
Μέτρο επιτυχίας της Ελλάδας είναι να διαιωνιστεί η πίεση που συγκλονίζει το στρατοκρατικό καθεστώς της Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα να αποθαρρυνθεί κάθε σκέψη των στρατηγών να εξάγουν την εσωτερική κρίση τους σε βάρος μας. Το πρώτο είναι απαραίτητο, αλλά χωρίς το δεύτερο είναι επικίνδυνο. Το ΠΑΣΟΚ έκανε το πρώτο, αλλά δεν έκανε το δεύτερο…
Η σημερινή Ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε σωστά: Εκτόνωσε επιτυχώς την ένταση των πρώτων στιγμών και στη συνέχεια έσπευσε να υπογραμμίσει ότι η στήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής δεν είναι «λευκή επιταγή» προς την Τουρκία και δεν πρέπει να θεωρείται «δεδομένη», αν συνεχιστεί η προκλητική συμπεριφορά στο Αιγαίο. Παλαιότερα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δεν διανοήθηκαν καν να υπονοήσουν – πολλώ μάλλον να διακηρύξουν - ότι η τουρκική επιθετικότητα μπορεί να έχει κόστος στην ευρωπαϊκή πορεία της Άγκυρας.
Το ΠΑΣΟΚ, που θα ’πρεπε σήμερα να σιωπά, ζητά και τα…ρέστα από πάνω! Μέμφεται τη σημερινή Κυβέρνηση διότι η ανακοίνωσή της άργησε μερικές ώρες. Θυμίζουμε ότι στην κρίση των Υμίων η ενημέρωση της κοινής γνώμης από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε αργήσει ένα ολόκληρο μήνα! Το ΠΑΣΟΚ μέμφεται τη σημερινή κυβέρνηση διότι «δεν επέδειξε ψυχραιμία». Στην κρίση των Υμίων το ΠΑΣΟΚ πρώτα έβγαλε το στόλο και εκφώνησε μεταμεσονύκτιους «δεκάρικους» από τα κανάλια, ύστερα…μάζεψε το στόλο και τις σημαίες κατηγορώντας τους… «εθνικιστές», ύστερα «ευχαρίστησε τους Αμερικανούς» κι ύστερα δέχθηκε αδιαμαρτύρητα της «γκρίζες ζώνες»! Αν αυτό ήταν «ψυχραιμία», τότε ο πανικός τι ακριβώς είναι;
Η κρίση των Ιμίων δεν συγκρίνεται με το προχθεσινό επεισόδιο - ασφαλώς. Και η κυβέρνηση που διαχειρίστηκε τα Ίμια δεν συγκρίνεται με τη σημερινή - ευτυχώς.



ΤΟ ΤΥΡΙ ΚΑΙ Η ΦΑΚΑ…

Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη
3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006


Εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου, το ΠΑΣΟΚ εγκαλεί τη Νέα Δημοκρατία, ότι "εγκατέλειψε" την προοπτική προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, για τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Υποστηρίζει ότι στη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι (Δεκέμβριος 1999), η τότε ελληνική κυβέρνηση (Σημίτη) είχε "επιτύχει" να περιληφθεί μια πρόνοια ότι οι διμερείς διαφορές που δεν θα λύνονταν ως το τέλος του 2004 θα παραπέμπονταν στο Διεθνές Δικαστήριο. Όταν παρήλθε αυτή η διορία, στην Κυβέρνηση βρισκόταν πια η Νέα Δημοκρατία, που όμως, "δεν θέλησε" να "υποχρεώσει" την Τουρκία σε επίλυση των διμερών διαφορών ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου. Κι αυτό, κατά τους ισχυρισμούς του ΠΑΣΟΚ, αποτελεί "ολιγωρία" της σημερινής Κυβέρνησης.
Πρόσφατα, στην άποψη αυτή προσχώρησε και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, ενισχύοντας την εντύπωση ότι εδώ υπάρχει μια "ευκαιρία", που προσφέρει ομαλή, ειρηνική και επωφελή για τα εθνικά συμφέροντα διέξοδο από τις συνεχείς τριβές με την Τουρκία, μια "ευκαιρία" που είναι στο χέρι μας να αξιοποιήσουμε.
Είναι όντως, έτσι τα πράγματα; Όχι, δεν είναι...

Ανύπαρκτες "δεσμεύσεις", απατηλές "ευκαιρίες"

Ας δούμε πρώτα τι ακριβώς περιλάμβανε η, περιβόητη εκείνη, απόφαση του Ελσίνκι, το Δεκέμβριο του 1999:
"...το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο... παροτρύνει τα υποψήφια κράτη να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για την επίλυση κάθε εκκρεμούς συνοριακής διαφοράς και άλλων συναφών θεμάτων. Άλλως, θα πρέπει να φέρουν τη διαφορά ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Το αργότερο στα τέλη του 2004, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει την κατάσταση ως προς κάθε εκκρεμή διαφορά... με στόχο να προαγάγει την επίλυσή της μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου".
Η έκφραση "τα δύο μέρη θα πρέπει να φέρουν τις διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου", αποτελεί έκφραση ευχής - δεν δεσμεύει, καθ` οιονδήποτε τρόπο τους ενδιαφερομένους". Αν ήθελε να δεσμεύσει, θα ανέφερε ότι οι δύο χώρες "υποχρεούνται να φέρουν τις διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου". Και θα όριζε σαφές χρονικό όριο, δεν θα παρέπεμπε σε "εύλογο χρόνο". Η απόφαση αποτελεί απλώς μια "παρότρυνση". Και μια παρότρυνση δεν είναι δεσμευτική..
.Άλλωστε, για να πάνε κάποιες διμερείς διαφορές στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης πρέπει τα δύο μέρη να υπογράψουν συνυποσχετικό. Η Τουρκία ουδέποτε υπέγραψε συνυποσχετικό. Συνεπώς, ουδέποτε δεσμεύτηκε στο παραμικρό.
Αυτό φάνηκε, άλλωστε, όταν παρήλθαν "τα τέλη του 2004" και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν έκανε τίποτε για να "προαγάγει" τις διμερείς διαφορές στη Χάγη. Κι αυτό δεν ήταν ευθύνη της Ελλάδας, αλλά του ίδιου του Συμβουλίου που αποφασίζει στα ζητήματα αυτά με ομοφωνία.
Ύστερα, η δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι εξαιρετικά "χαλαρή". Αποφαίνεται μόνο για υποθέσεις που του υποβάλλονται με τη συναίνεση των αντιδίκων. Δεν επιλαμβάνεται αυτοδικαίως ούτε μετά από έγκλιση του αδικουμένου, όπως συμβαίνει με τα εθνικά δικαστήρια. Και στις αποφάσεις του λαμβάνει υπ` όψιν διεθνείς συμβάσεις και κανόνες που αναγνωρίζουν τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα και τα 12 μίλια αφορά το Δίκαιο της Θάλασσας, που δεν το έχει προσυπογράψει - άρα δεν το "αναγνωρίζει" - η Τουρκία.
Βεβαίως, το Διεθνές Δικαστήριο λαμβάνει υπ` όψιν του και το εθιμικό δίκαιο γενικότερα (κι εδώ περιλαμβάνεται το Δίκαιο της Θάλασσας). Αλλά η Τουρκία επικαλείται τα ζωτικά της συμφέροντα στο Αιγαίο, ως λόγο για να απορρίψει την εφαρμογή του Δικαίου της Θαλάσσης υπέρ της Ελλάδας. Και η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει η ίδια μη κατονομαζόμενα "ζωτικά συμφέροντα" της Τουρκίας στο Αιγαίο, ήδη από τη Συνάντηση Κορυφής της Μαδρίτης (τον Ιούλιο του 1997). Η τότε στάση της Ελληνικής κυβέρνησης (Σημίτη και πάλι) αποδυνάμωσε τις ελληνικές θέσεις. Γι` αυτό το "κατόρθωμα", ποιός θα απολογηθεί;
Ακόμα, οι αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου εξαρτώνται καθοριστικά από πολιτικούς υπολογισμούς. Προσπαθεί να βρει μια "μέση λύση" ανάμεσα στις εκατέρωθεν αιτιάσεις, ώστε να ικανοποιούνται όλοι - όχι να εφαρμόσει αυστηρούς κανόνες. Αυτός είναι ο λόγος που μεγάλα, χρόνια και σοβαρά ζητήματα διμερών διαφορών, δεν παραπέμπονται στο Διεθνές Δικαστήριο.

Στην ουτοπία των "ευσεβών πόθων"

Εδώ έγκειται και το λάθος του κ. Στεφανόπουλου: Φαντάζεται ότι υπάρχει ένα Διεθνές Δικαστήριο στο οποίο μπορεί να καταφύγει όποιος αδικείται και το οποίο μπορεί να αποφασίσει αμερόληπτα, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες. Αν υπήρχε τέτοιο πράγμα, θα το είχαμε ανακαλύψει προ πολλού. Και θα το είχαν ανακαλύψει και πάμπολλοι άλλοι. Και δεν θα υπήρχαν ανοικτές και χρόνιες διακρατικές διαφορές πουθενά στον κόσμο. Πλην, τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει, παρά μόνο στη σφαίρα των ευσεβών μας πόθων. Όμως με ευσεβείς πόθους δεν γίνεται πολιτική. Ή μάλλον με ευσεβείς πόθους γίνεται, συνήθως, ολέθρια πολιτική.
Ο κ. Στεφανόπουλος διέπραξε ένα ακόμα σφάλμα: Υποστήριξε ότι θα πάμε στη Χάγη για όλα εκτός από τις "γκρίζες ζώνες". Μάλλον δεν έχει αντιληφθεί ότι δεν είναι στο χέρι μας να αποφασίσουμε, μόνοι μας, για ποιά ζητήματα θα προσφύγουμε στη Χάγη. Θα χρειαστεί να το διαπραγματευθούμε με την ίδια την Τουρκία, προκειμένου να υπογράψουμε συνυποσχετικό. Η Άγκυρα θα επιμένει πεισματικά να συζητηθούν όλα όσα εκείνη θεωρεί "γκρίζες ζώνες". Γι` αυτό τα ανέδειξε, εξ άλλου, με την κρίση των Ιμίων, πάλι επί των ημερών Σημίτη - τι σύμπτωση; Άλλωστε, αν διαβάσει κανείς προσεκτικά την απόφαση του Ελσίνκι, θα αντιληφθεί ότι η Ελλάδα έχει ήδη αποδεχθεί (επί διακυβέρνησης Σημίτη πάντα) "εδαφικές και άλλες συναφείς διαφορές". Αυτές περιλαμβάνουν και τις γκρίζες ζώνες. Κι αν αρνηθούμε να συζητήσουμε γι` αυτές, τότε θα είμαστε εμείς υπόλογοι στην Ευρώπη.
Υπάρχει και χειρότερο: Η Τουρκία θα θέσει και θέμα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών στο ανατολικό Αιγαίο. Κι ακόμα χειρότερο: Στο θέμα αυτό υπάρχει νομικό έδαφος να επιμείνει και πιθανότητα να κερδίσει κάποια πράγματα. Κι ακόμα χειρότερο: Μέσα στη διαδικασία ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων για το συνυποσχετικό της Χάγης, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να δημιουργήσει η Άγκυρα νέα "επεισόδια" έντασης, για να θέσει κι άλλα θέματα.
Είναι περίεργο πως μερικοί βλέπουν το "τυρί", αλλά δεν βλέπουν τη "φάκα". Μιλούν για "ευκαιρία ειρηνικής επίλυσης των διαφορών". Το έχουμε ξανακούσει αυτό το "επιχείρημα", πριν δύο χρόνια, με το Σχέδιο Ανάν για την Κύπρο - θυμάστε; Και δεν βλέπουν ότι αυτά που προτείνουν σήμερα, εμπεριέχουν τον κίνδυνο μείζονος συνθηκολόγησης της Ελλάδας και σοβαρών νέων προκλήσεων εκ μέρους της Τουρκίας, για να συρθεί η Ελλάδα σε συνθηκολόγηση.
Όλα αυτά είναι, όντως..."πολύ ενδιαφέροντα". Και πολύ επικίνδυνα, επίσης.


















ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟΙ ΣΤΑ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΑ!


Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη

21 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006


Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια είναι «μοναδικά» στον κόσμο. Μοναδικά από άποψη σπατάλης πόρων - υλικών και ανθρώπινων. Μοναδικα από άποψη αντι-εκπαιδευτικής λειτουργίας, αντι-αναπτυξιακής κατεύθυνσης και αντι-δημοκρατικής λογικής.
Δεν ενθαρρύνουν την έρευνα, δεν ανταμοίβουν τους καλούς – φοιτητές ή καθηγητές - δεν αποτελούν επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. Τα «Κοινοτικά Πακέτα στήριξης» προβλέπουν σημαντικά κονδύλια για νέες τεχνολογίες και τις εφαρμογές τους. Τα κονδύλια αυτά χάνονται κάθε χρόνο, γιατί δεν υπάρχουν νέες εφαρμογές.                     Πώς να υπάρξουν;
Αφού προϋποθέτουν έρευνα, που τα Πανεπιστήμια ΔΕΝ παράγουν...

Στην Ελλάδα δεν λέγονται πια μισές αλήθειες, λέγονται ολόκληρα ψέμματα:
-- Είναι ψέμα ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι «δωρεάν».                                    Πέρα από το τεράστιο κόστος φροντιστηρίων για να μπούν στα Πανεπιστήμια,                         στη συνέχεια καθυστερούν τους φοιτητές με χαμένες εξεταστικές και χαμένες χρονιές. Για τις οποίες πληρώνουν οι γονείς τους, πολύ συχνά μακρυά από το πατρικό τους.
-- Είναι ψέμα ότι το «άσυλο» καλύπτει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Καλύπτει, πλέον, συμμορίες ακραίων, που τρομοκρατούν την μεγάλη πλειονότητα διδασκόντων                        και διδασκομένων, απειλούν την ασφάλειά τους, καταστρέφουν τον κόπο τους                         και τη δημόσια περιουσία, δημιουργούν «νησίδες» εδραιωμένης παρανομίας                           μέσα στα αστικά κέντρα...
-- Είναι ψέμμα ότι συμμετέχουν οι «φοιτητές» στη διοίκηση. Στην πραγματικότητα συμμετέχουν κυκλώματα που ελέγχουν τις φοιτητικές παρατάξεις, και επιβάλουν                  τους «ημέτερους» και τον έλεγχό τους πάνω στα κονδύλια – εθνικά και κοινοτικά –                 που διατίθενται για τα ΑΕΙ.
-- Για να μη μιλήσουμε για την απροθυμία των διδασκόντων να δεχθούν αξιολόγηση. Λές και υπάρχει σοβαρό Πανεπιστήμιο στον κόσμο, του οποίου οι διδάσκοντες αρνούνται τη συνεχή «κρισάρα» της επιστημονικής έρευνας, της δημοσίευσης                            και την εξασφάλισης ερευνητικών κονδυλίων. Κι έτσι έρευνα δεν έχουμε,                              αλλά δημιουργούμε όλο και περισσότερα τμήματα, που τους πτυχιούχους τους αδυνατεί απορροφήσει η ελληνική κοινωνία, που κοστίζουν πολλά και χρειάζονται                                 όλο και περισσότερα, ενώ υπολειτουργούν συνεχώς, παράγοντας στρατιές πτυχιούχων ανέργων, που χάνουν τα καλύτερα χρόνια τους μέσα σε σχολές-γκέτο.                                 Αυτό είναι το «Δημόσιο Πανεπιστήμιο» στην σύγχρονη Ελλάδα. Και δεν φταίει                        που είναι Δημόσιο. Φταίει, που ΔΕΝ είναι Πανεπιστήμιο. Το ζήτημα σήμερα δεν είναι                αν θα «απαξιωθεί» το Δημόσιο Πανεπιστήμικο. Αυτό το έχουν ήδη απαξιώσει                         όσοι κόπτονται υπέρ του. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα γίνει ανταγωνιστικό                         το Δημόσιο Πανεπιστήμιο κι αν θα πιάσουν τόπο οι δημόσιες δαπάνες                                       - δεν θα παραμείνουν μάταιες «σπονδές» στον σύγχρονο «Πίθο των Δαναϊδών»,                        που δεν γεμίζει, δεν αποδίδει, δεν ελέγχεται... Γιατί όταν το Δημόσιο Πανεπιστήμιο λειτουργεί σωστά, δεν έχει τίποτε να φοβηθεί από τον ανταγωνισμό του Ιδιωτικού. Όταν, όμως, πληρώνεται απο το δημόσιο ταμείο, αλλά δεν λειτουργεί                                    υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, αποτελεί φωλεά παρασιστισμού και κατασπατάλησης πόρων, που σπρώχνει τα παιδιά στην ιδιωτική παραπαιδεία του εσωτερικού                              και τα καλά – ιδιωτικά ή δημόσια – Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Αυτές τις αναχρονιστικές, αντιδραστικές, αντιδημοκρατικές δομές θέλουν                                     να διατηρήσουν αλώβητες όσοι αντιστέκονται σήμερα στην Πανεπιστημιακή μεταρρύθμιση. Αληθινές μαφίες «προοδευτισμού», μεταμορφώθηκαν στην πιο μαύρη αντίδραση, εκβιάζονται την Κοινωνία και την Πολιτεία. Η κυβέρνηση, ίσως φοβάται, μήπως προκαλέσει μιαν εξέγερση «τύπου Γαλλίας». Όμως στη Γαλλία την εξέγερση                  την προκάλεσε ένα νομοσχέδιο που αφορούσε την Απασχόληση - όχι την Εκπαίδευση. Και στη Γαλλία τα Πανεπιστήμια λειτουργούν – εδώ, ουσιαστικά δεν υφίστανται.                      Μη συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα... Το σπουδαιότερο: στη Γαλλία, η λεγόμενη εξέγερση των Πανεπιστημίων μετατόπισε την κοινωνία σε πιο συντηρητικές θέσεις. Ενίσχυσε την υποψηφιότητα του «σκληρού» Σαρκοζύ στο χώρο της Κεντροδεξιάς,                     αλλά και την υποψηφιότητα της Σεγκολέν Ρουαγιάλ στο χώρο του Σοσιαλιστικού κόμματος. Και οι απόψεις της Σοσιαλίστριας κας Ρουαγιάλ βρίσκονται κάπου                        μεταξύ Δεξιάς και... Ακροδεξιάς (όπως δηλώνουν δημόσια «επώνυμοι» σύντροφοί της)!
Η Κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει ακόμα πιο αποφασιστικά, αληθινά σαρωτικά. Έτσι θα αλλάξει και την Εκπαίδευση και την ατζέντα της Πολιτικής. Αν θέλουν                           να πυροδοτήσουν εξέγερση οι μαφίες των αντιδραστικών, τοσο το χειρότερο                              για τις μαφίες. Και για όσους τις στηρίζουν...







ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΜΙΚΡΟ ΑΛΕΞ…
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                     22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006


Η τραγική υπόθεση του «μικρού Άλεξ» συγκλόνισε το Πανελλήνιο. Δεν θα μάθουμε, ίσως, ποτέ ολες τις φρικιαστικές λεπτομέρειες. Ξέρουμε, ωστόσο, αρκετά για να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα...
Υπάρχουν τρείς παράγοντες που, προφανώς, ολιγώρησαν, για να χαθεί ένα παιδί με τέτοιο τρόπο: Ολιγώρησαν οι δάσκαλοι. Ολιγώρησαν οι γονείς (των άλλων παιδιών). Κι ολιγώρησε η αστυνομία.
Δεν ολιγώρησαν στιγμιαία. Από χρονια τώρα τους έχουμε αφοπλίσει. Αφοπλίσαμε τους δασκάλους, τους δώσαμε εντολή απόλυτης επιείκιας απέναντι στα παιδιά. Κι επειδή είναι αδύνατο ένας δάσκαλος να ελέγξει μια τάξη, αν δεν μπορεί να εμπνεύσει σεβασμό κι αν δεν μπορεί να επιβάλει πειθαρχία, οι δάσκαλοι έχασαν τον έλεγχο, απέβαλαν το ρόλο του παιδαγωγού κι έγιναν απλοί δημόσιοι υπάλληλοι...
Αφοπλίσαμε τους αστυνομικούς. Αφού κι όταν πιάνουν παραβατικούς πιστιρικάδες στη συνέχεια αφήνονται ελεύθεροι, αφού ποτέ δεν τιμωρούνται οι νεαροί κουκουλοφόροι που καίνε το κέντρο της πρωτεύουσας καθημερινά, γιατί άραγε να πιάσουν τους ανήλικους μικροκαποιούς στις γειτονιές και τις επαρχίες;
Αφοπλίσαμε και τους ίδιους τους γονείς. Πολεμήσαμε την οικογένεια, ενθαρρύναμε ό,τι θα μπορούσε να τη διαλύσει. Καλλιεργήσαμε συμπεριφορές και αντιλήψεις που αποθαρρύνουν την γονική επιμέλεια, τη γονεϊκή ευθύνη, την παιδαγωγική καλλιέργεια προτύπων. Αναπτύξαμε ανόητες θεωρίες ότι «τα παιδιά έχουν πάντα δίκιο», ότι «τα παιδιά, μέσα από την αθωότητα της ψυχής τους ξέρουν καλύτερα από τους μεγάλους» κλπ. Υποκληθήκαμε σε «αντι-αυταρχικές» θεωρίες παιδολατρείας, περιφρονήσαμε έννοιες σεβασμού και πειθαρχίας. Και το αποτέλεσμα είναι μην μπορούμε να ελέγξουμε τα παραβατικά παιδιά ούτε μέσα στο σπίτι, ούτε μέσα στο σχολείο ούτε στο δρόμο.
Δεν μπορέσαμε να κάνουμε την κρίσιμη διάκριση ανάμεσα στην πειθαρχία και τον αυταρχισμό, ανάμεσα στην αγάπη προς τα παιδιά και την υπόκλιση προς κάθε παιδικό καπρίτσιο, ανάμεσα στην αγωγή και την καταπίεση. Εγκαταλείψαμε τα παιδιά στην τύχη τους και θεωρήσαμε αυτήν την εγκατάλειψη πλήρη «απελευθέρωση της παιδικής προσωπικότητας» και απαύγασμα «σύγχρονης παιδαγωγικής».
Οι υπερφιλελεύθερες ασυναρτησίες δημιούργησαν οικτρές παρενέργειες παντού όπου εφαρμόστηκαν. Εδώ και χρόνια η «αντι-αυταρχική εκπαίδευση» έχει παραδοθεί στην περιφρόνηση σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο πατέρας της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης, ο περιβόητος αμερικανός παιδοψυχολόγος «ντοκτορ Σπόκ», ζήτησε συγγνώμη πριν πεθάνει, γιατί με τις θεωρίες του «ανατράφηκε μια γενιά τεράτων»! Στη Βρετανία, η κυβέρνηση των Εργατικών εκλεισε το περιβόητο «αντιαυταρχικό σχολείο» του Σόμερχιλ. Στη Γαλλία η επικρατέστερη υποψήφια των Σοσιαλιστών, η Σεγκολέν Ρουαγιάλ, προτείνει σήμερα την επαναφορά της σχολικής πειθαρχίας, την αποκατάσταση του σεβασμού στο σχολείο και την οικογένεια, την «αναμόρφωση» των γονέων που τα παιδιά τους έχουν παραβατική συμπεριφορά, ακόμα και την υποχρεωτική στράτευση σε ειδικές πειθαρχικές μονάδες των ενόπλων δυνάμεων, για όσους εφήβους υποτροπιάζουν!
Κάποτε, ο επίσης Γάλλος Σοσιαλιστής Οσκαρ Λάνγκ διακήρυττε: «Αφήστε τα παιδιά ελεύθερα να εκφραστούν». Σήμερα η κα. Σεγολέν προτείνει να τα πάμε στη... Λεγεώνα των Ξένων «για να στρώσουν»! Ασφαλώς οι απόψεις της κας Ρουαγιάλ είναι ακραίες. Σκεφτείτε όμως, τι ζημιά προκάλεσαν οι προηγούμενες ακρότητες των Γάλλων Σοσιαλιστών, για να τους οδηγήσουν σήμερα στο αντίθετο άκρο...
Αφοπλίσαμε την αστυνομία από κάθε μέσο να επιβάλει την τάξη και σήμερα διαμαρτυρόμαστε που δεν μπορεί να ελέγξει τις παιδικές συμμορίες. Αποδυναμώσαμε το δάσκαλο από κάθε μέσο να επιβάλει σεβασμό και πειθαρχία μέσα στο σχολείο και σήμερα ψέγουμε τους δασκάλους γιατί δεν προστάτευσαν τον μικρό Άλεξ. Διαλύσαμε την οικογένεια και σήμερα διαμαρτυρόμαστε γιατί τα παιδιά τριγυρνάνε στους δρόμους και επιδίδονται σε κάθε είδους ασχήμια. Τον μικρό Άλεξ τον σκοτώσαμε όλοι μας. Ξεχαρβαλώνοντας, με απίστευτη ελαφρότητα, όλους τους θεσμούς και τους μηχανισμούς που παιδαγωγούν και νουθετούν.
Σήμερα άλλες δυτικές κοινωνίες αφυπνίζονται και προσπαθούν να διορθώσουν τα οικτρά σφάλματά τους. Εμείς εξακολουθούμε να θεωρούμε τα χειρότερα σφάλματά μας ως...επιτομή «προοδευτικότητας» και τις ακρότητες ως αδιαμφισβήτητο «εκσυγχρονιστικό πνεύμα». Πόσα ακόμα παιδάκια πρέπει να χαθούν για να ξυπνήσουμε;



ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΟΤΗΤΑ»
Άρθρο του Χρύσανθου Λαζαρίδη                                                                                                     ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, 24/25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006

Όταν βγήκε στη δημοσιότητα η δραματική περίπτωση εξαφάνισης του μικρού Αλέξανδρου από τη Βέροια, αναδείχθηκε το πρόβλημα των συμμοριών ανηλίκων.

Η «πολιτικώς ορθή» ανοησία, ωστόσο, προσπάθησε να το «φέρει στα μέτρα της», παρελκύοντας την προσοχή σε δύο άλλα «ζητήματα»:
  • τις σκηνές βίας που βλέπουν τα παιδιά στην τηλεόραση και
  • την «έλλειψη ειδικευμένων παιδοψυχολόγων» από τα σχολεία...
Όμως αυτά έχουν ελάχιστη σχέση με τα αίτια που δημιουργούν παιδικές συμμορίες και με την αντιμετώπισή τους.

Αποτελούν αναμάσημα αθεράπευτων εμμονών και φθαρμένων στερεοτύπων.

Αποδεικνύουν αβάσταχτη ελαφρότητα και απίστευτη σύγχυση...

Σε ό,τι αφορά τη βία από την τηλεόραση, το επιχείρημα μοιάζει εύλογο, αλλά δεν οδηγεί πουθενά, γιατί απλούστατα δεν βρίσκεται εκεί η αιτία του «κακού».

Όλα τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση εδώ και μιά γενιά περίπου.

Ελάχιστα γίνονται παραβατικά.

Και παιδιά-φονιάδες, ως πρόσφατα, δεν είχαμε...

Εκείνο που δεν καταλαβαίνουν οι «πολιτικώς ορθοί» φωταδιστές μας είναι ότι προδιάθεση για βία υπάρχει μέσα στα παιδιά, δεν τους «αποτυπώνεται» απ' έξω.

Γι' αυτό και ανέκαθεν τα παιδιά είχαν έφεση σε ιστορίες με δράση και βία.

Και οι παιδαγωγοί τους έλεγαν τέτοιες ιστορίες, για να εκτονώσουν φαντασιακά τη βία που πηγάζει από μέσα τους, φροντίζοντας να υπάρχει κάθαρση στο τέλος και παιδαγωγικό δίδαγμα που θα διαπλάσει την ηθική τους προσωπικότητα.

Η παιδική σκληρότητα

Σε όλους τους πολιτισμούς, τα παιδιά μεγάλωναν με παραμύθια και ιστορίες που εμπεριείχαν βία: στον αρχαίο κόσμο (ελληνικό και ρωμαϊκό) βασικό παιδαγωγικό εργαλείο υπήρξαν τα ομηρικά έπη, με άφθονη δράση και έντονη βία.

Στον χριστιανικό κόσμο, μεσαιωνικό και νεότερο, τα παιδιά μεγάλωναν με ιστορίες από την Παλαιά Διαθήκη, όπου επίσης αφθονεί η βία.

Στους δύο τελευταίους αιώνες, στην Ευρώπη κυριάρχησαν τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ.

Εδώ η βία βρίσκεται σε μοναδική έξαρση:
  • Ο κυνηγός που παίρνει τη Χιονάτη στο δάσος, με εντολή από την κακιά μητριά της να τη σκοτώσει και να φέρει την καρδιά της!
  • Ο δράκος που κυνηγά να φάει τον Κοντορεβυθούλη και τα αδέλφια του μέχρι που τον παγιδεύουν και τον σκοτώνουν.
  • Ο Κακός Λύκος που τρώει την επιπόλαιη Κοκκινοσκουφίτσα (αφού έχει φάει προηγουμένως την ανήμπορη γιαγιά της), μέχρι που τον ξεκοιλιάζει ο κυνηγός και τις σώζει...
Όλα αυτά εμπεριέχουν το φόβο, το θάνατο και τη φρίκη.

Αλλά καταλήγουν σε ηθική κάθαρση, οδηγούν σε λύτρωση και ενσταλάζουν ελπίδα.

Το καλό νικάει το κακό.

Το δίκαιο επικρατεί πάνω στο άδικο.

Τα παραδοσιακά παραμύθια, εκτονώνουν την εσωτερική βία του παιδιού σε φαντασιακό επίπεδο, για να μη την εκτονώσει στο... αδελφάκι του.

Και την επενδύουν με ισχυρό ηθικό μήνυμα, ώστε να μπορεί να επιλέγει το σωστό.

Παραμύθια που δεν εκτονώνουν φαντασιακά την ενδιάθετη βια των παιδιών τα εξαγριώνουν -δεν τα ηρεμούν! 

'Αλλωστε είχαμε κοινωνίες που απαγόρευσαν την προβολή βίας από την τηλεόραση: τις κοινωνίες του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Όταν κατέρρευσαν οι κοινωνίες αυτές, οι νεαροί κατά χιλιάδες έγιναν μαφιόζοι, οι νεαρές κατά χιλιάδες έγιναν πόρνες, κι όπου τους δόθηκε η ευκαιρία ενεπλάκησαν σε εμφύλιους πολέμους απίστευτης αγριότητας.

Η έλλειψη βίας από την τηλεόραση με την οποία μεγάλωσαν δεν τους έκαναν πιο «ήρεμους» και πιο «συγκρατημένους».

Συμπτωματικά, το ακριβώς αντίθετο συνέβη...

Ειδικοί ψυχολόγοι ή γενικοί παιδαγωγοί

Τέλος, όλη αυτή η συζήτηση περί «των ψυχολόγων που δεν υπάρχουν στα σχολεία και γι' αυτό τα παιδιά γίνονται παραβατικά», αγγίζει τα όρια της παράνοιας: το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι ψυχολόγοι. Το πρόβλημα είναι ότι οι δάσκαλοι και οι γονείς έχουν πάψει να είναι παιδαγωγοί.

Αν οι γονείς και οι δάσκαλοι παίζουν σωστά το ρόλο τους, τότε οι υπηρεσίες των παιδοψυχολόγων είναι απαραίτητες μόνο σε οριακές περιπτώσεις.

Αν οι γονείς και οι δάσκαλοι δεν παίζουν το ρόλο τους, τότε ακόμα και μια στρατιά παιδοψυχολόγων δεν μπορεί να βάλει σε τάξη το χάος.

Το πρόβλημα δεν είναι να διορίσουμε ένα εξειδικευμένο ψυχολόγο σε κάθε σχολική τάξη.

Το πρόβλημα είναι να ξανα-μετατρέψουμε τους δάσκαλους και τους γονείς σε υπεύθυνους παιδαγωγούς...

Όμως, οι «πολιτικώς ορθοί» «φωταδιστές» μας, δεν μιλάνε για παιδαγωγούς.

Θεωρούν την έννοια πολύ «ξεπερασμένη», πολύ «παραδοσιακή».

Όπως «ξεπερασμένη» θεωρούν την πειθαρχία, τη νουθεσία και το σεβασμό.

Πιστεύουν ότι πρέπει να «απελευθερώσουμε» τα παιδιά από όλες αυτές τις «παρωχημένες έννοιες» -κι ύστερα να επιστρατεύουμε... παιδοψυχολόγους (ίσως και ψυχοφάρμακα;) για να τα συνεφέρουμε.

Για να μην τρώνε τις σάρκες τους.

Διακήρυξαν ότι τα αναμορφωτήρια αποτελούν «αναχρονιστικό θεσμό» και τα κατάργησαν στην Ελλάδα, από τα τέλη της δεκαετίας του '80 και σήμερα δεν ξέρουν τι να κάνουν με τις παιδικές συμμορίες που τρομοκρατούν γειτονιές και επαρχιακές πόλεις.

Κι αν ακόμα ένα παιδί ξεφεύγει από τον έλεγχο των γονιών του οφείλει να το μαζέψει ο δάσκαλος.

Κι αν ακόμα ξεφύγει από τον έλεγχο του δασκάλου οφείλει να το μαζέψει ο αστυνόμος κι ο ειδικός δικαστής.

Πάντα με την βοήθεια του ειδικού ψυχολόγου, που δεν μπορεί, ωστόσο, να υποκαταστήσει τους παιδαγωγούς.

Η κοινωνία δεν μπορεί να προλαμβάνει τα πάντα, αλλά μπορεί να κλείνει εγκαίρως όλες τις χαραμάδες.

Οι «φωταδιστές» μας αντί να κλείσουν τις χαραμάδες, από τις οποίες μπορεί να ξεφύγει ένα παιδί, γκρέμισαν ολόκληρο το οικοδόμημα διαπαιδαγώγησης κι έσπρωξαν στην απελπισία τους πάντες: τα παραβατικά παιδιά που έμειναν ανεξέλεγκτα, όλα τα υπόλοιπα παιδιά που έμειναν ανυπεράσπιστα, τους γονείς που δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν και τους δασκάλους που έμειναν κυριολεκτικά μετέωροι· όταν προσπαθούν να επιβάλουν την τάξη τους κυνηγάνε για «υπερβολική αυστηρότητα» κι όταν δεν προσπαθούν να επιβάλουν την τάξη τους κατηγορούν για «αμέλεια».

Και οι αστυνομικοί όταν κυνηγάνε παραβατικούς νεαρούς είναι «μπάτσοι-γουρούνια»· ενώ όταν κάνουν τα στραβά μάτια είναι «ανίκανοι».  

Ποτέ τόση ανοησία, τόση άγνοια και τόση εμμονή σε φθαρμένα στερεότυπα δεν συνδιάστηκαν τόσο «αρμονικά», μετατρέποντας το δράμα μιας οικογένειας (του μικρού 'Αλεξ) σε τραγωδία ενός ολόκληρου λαού: που βλέπει τις συμμορίες των ανηλίκων να πυκνώνουν, να καίνε καταστήματα στο κέντρο της πόλης, να διακινούν ναρκωτικά στις γειτονιές και να σκοτώνουν συνομηλίκους τους στην επαρχία.

Μια ολόκληρη κοινωνία, που έχει χάσει τον έλεγχο των παιδιών της -αυτών των λίγων που έχει- και δεν μπορεί να κάνει τίποτε γι' αυτό...




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου